بلندترین قله های جهان – ۱۴ قله ۸۰۰۰ متری

بلندترین قله های جهان – ۱۴ قله ۸۰۰۰ متری جهان در رشته‌ کوه‌های هیمالیا و قراقوروم در قارهٔ آسیا و در میان کشورهای هند، چین، پاکستان و نپال واقع شده است.

هشت هزار متری‌ها (The Eight-thousanders)‏ ۱۴ کوه مستقل هستند که ارتفاعشان از سطح دریا به بیش از ۸۰۰۰ متر می‌رسد و عنوان بلندترین قله های جهان دارند.

۱- اورست، ساگاراماتا، چومولونگما | Everest

کوه اورست با نام نپالی ساگارماتا (به معنی سر آسمان) و نام تبتی چومولونگما بلندترین کوه کره زمین است. ارتفاع قله آن از سطح دریا معادل ۸٬۸۴۸ متر (۲۹٬۰۲۹ پا) می‌باشد. این کوه در رشته کوه‌های هیمالیا در مرز منطقه ساگارماتای نپال و تبت در کشور چین قرار گرفته‌ است.

در سال ۱۸۵۶، در طرح نقشه‌برداری مثلثاتی بزرگ هند، برای اولین بار ارتفاع قله اورست که در آن زمان با نام قله ۱۵ شناخته می‌شد به مقدار ۸٬۸۴۰ متر گزارش شد.

در سال ۱۸۶۵، نام انگلیسی رسمی اورست توسط انجمن سلطنتی جغرافیا بنابر توصیه‌نامه اندرو واگ، رئیس وقت ممیزی بریتانیا در هندوستان انتخاب شد. این نام به خاطر جرج اورست، و علی‌رغم مخالفت خود او، انتخاب شد.

قله اورست توجه بسیاری از کوهنوردان در تمام رده‌ها را جلب کرده‌ است. از کوهنوردان حرفه‌ای و مجرب تا کوهنوردان مبتدی که مایل به پرداخت مبالغ قابل توجهی هستند تا توسط کوهنوردان حرفه‌ای راهنمایی شوند و صعودی کامل و موفقیت‌آمیز را رقم بزنند.

با وجودی که مسیر استاندارد صعود این کوه، حاکی از عدم احتیاج به تجهیزات و حربه‌های حرفه‌ای و دشوار است (صعود به قله‌های هشت هزار متری دیگر از قبیل کی۲ و نانگا پاربات بسیار دشوارتر است).

عوامل خطرآفرین طبیعی از قبیل بیماری ارتفاع، بادهای شدید و آب و هوای نامطلوب نیز وجود دارند. تا انتهای فصل کوهنوردی سال ۲۰۰۷، ۳۶۷۹ صعود به قله از سوی ۲۴۳۶ نفر انجام گرفت.

بر طبق آمار ثبت شده، اورست جان ۲۱۰ نفر را گرفته‌است که علاوه بر آن هشت نفر نیز بر اثر طوفانی شدید در سال ۱۹۹۶ جان خود را از دست دادند. همچنین شرایط نا به سامان ناحیه مرگ باعث می‌شود سقوط افراد باعث از بین رفتن آن‌ها شود.

مسیرهای صعود به قله اورست

کوه اورست دارای دو مسیر اصلی صعود است که یکی در دامنهٔ جنوبی در نپال و دیگری در دامنهٔ شمالی در تبت قرار دارد.

همچنین تعداد زیادی مسیرهای فرعی که استفادهٔ کمتری از آن‌ها می‌شود. در بین این دو مسیر، مسیر جنوبی آسان‌تر بوده و بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرد. این مسیر همچنین، مسیر صعود ادموند هیلاری و تنزینگ نورگای (اولین صعود موفق به قله در سال ۱۹۵۳) است.

همچنین این مسیر، اولین مسیر از بین پانزده مسیری بود که تا سال ۱۹۹۶ برای صعود به قله شناخته شده بودند.

موقعیت کوه اورست

رشته کوه‌های هیمالیا در مرز منطقه ساگارماتای نپال و تبت در کشور چین

ارتفاع قله اورست

۸۸۴۸ متر ۲۹،۰۲۹ فیت

نخستین صعود به قله اورست

هیئت انگلستان – ادموند هیلاری (نیوزلند) و شرپا تنسینگ نورگی (نپال) ۲۹.۵.۱۹۵۳

الف – قله جنوبی ۸۷۵۰ متر

ب – قله شمال شرقی اصلی ۸۳۸۳ متر:

نخستین صعود: هیئت انگلستان – راسل بروس (زلاند نو) هری تایلور – ۶.۸.۱۹۸۸

ج – قله شمال شرقی فرعی ۸۱۸۰ متر:

نخستین صعود: هیئت انگلستان – پیتر بوردمن، جو تاسکر – ۱۷.۵.۱۹۸۲

د – قله غربی ۸۲۹۶ متر

نخستین صعود: هیئت اسلونی – دژان پدوژک، رومان روباس – ۱۲.۵.۱۹۷۹

۲- کی ۲، چوگوری، گادوین آستین | K2

کِی۲ (یا چهوغوری) نام دومین قله بلند روی زمین (پس از اورست) می‌باشد. این قله در منطقه قره قروم رشته کوه‌های هیمالیا بین مرز پاکستان و چین قرار گرفته‌ است.

این قله ۸٬۶۱۱ متر از سطح دریا ارتفاع دارد. این قله دارای فنی‌ترین و سخت‌ترین مسیر صعود در جهان است. تعداد کوهنوردانی که در راه رسیدن به قله کشته شده‌اند، یک چهارم تعداد کسانی است که صعود موفق داشته‌اند.

در سال ۱۸۵۶ برای نخستین‌بار تی جی مونتگومری که یک نقشه‌بردار بود این کوه را از فاصله حدود ۲۰۰ کیلومتری (احتمالاً از هاراموش) مشاهده نمود.

کوه در میان رشته‌ای از کوه‌های بلند قرار داشت به همین دلیل نیز از هیچ منطقه مسطحی در هند و چین قابل مشاهده نبود (در آن زمان هنوز پاکستان بخشی از خاک هند بود).

مونت گومری بدون داشتن اطلاعاتی دقیق از نام کوه‌های منطقه قلل رفیع آن را به نام‌های قراقروم ۱ تا ۷ نامگذاری کرد، و نام کی ۱ تا کی ۷ را بر آنها نهاد که برگرفته از حرف اول karakoram بود.

بعدها تنها نام کی ۲ به عنوان تنها کوه مرتفعی که یک نقشه‌بردار آن را نامگذاری کرده بود بر روی دومین قله رفیع جهان باقی ماند.

برخی از صعودهای کوهنوردان ایرانی به قله کی ۲

• اولین تلاش کوهنوردان ایرانی توسط محمد سعیدی در تابستان ۱۹۹۸ صورت گرفت.
• دومین تلاش توسط داود خادم که به مرگش حین صعود منجر شد در سال ۱۳۸۳ صورت گرفت.
• تلاش سوم کوهنوردان ایرانی توسط بهزاد محمدی در سال ۱۳۷۹ صورت گرفت که این کوهنورد پر انرژی و دونده دوی استقامت نیروهای مسلح بعد از ۳ ماه تلاش موفق به صعود به این قله شد.
• کاظم فریدیان در سال ۱۳۸۶ موفق به صعود به کی ۲ شد.
• عظیم قیچی ساز کوهنورد تبریزی نیز در ۱۰ مرداد ۱۳۹۱ توانست به قله کی ۲ صعود کند این صعود بدون استفاده از کپسول اکسیژن صورت گرفت. همنورد عظیم قیچی ساز در این صعود، کوهنورد ترکیه‌ای‌تبار، به نام تونچ فیندیک بود که از این صعود فیلم مستندی هم تهیه شده‌ است.
• رضا شهلایی دیگر کوهنورد ایرانی بود مه در صبح روز ۵ مرداد ۱۳۹۳ در ساعت ۱۱:۳۰ به وقت ایران پرچم ایران را بر فراز قله کی۲ به اهتزاز درآورد.

موقعیت کوه کی ۲

منطقه قره قروم رشته کوه‌های هیمالیا بین مرز پاکستان و چین

ارتفاع قله کی ۲

۸۶۱۱ متر ۲۸.۲۵۰ فیت

نخستین صعود به قله کی ۲

آشیل کامپاگنونی و لینو لاسیدلی (ایتالیا) ۳۱.۷.۱۹۵۴

الف – قله جنوب غربی ۸۵۸۰ متر

نخستین صعود: هیئت ژاپنی – ایهو اوهتانی، نظیر صبیر (پاکستان) ۷.۸.۱۹۸۱

ب – قله جنوبی ۸۱۳۲ متر

۳- کانچن چونگا | Kangchenjunga

کانچن چونگا یا ( پنج جواهر برفی ) سومین قله بلند جهان است و به همراه چهار قله دیگر مجاور خود، شامل ۵ قله می‌باشد که همگی آنها بالای ۸۴۵۰ متر هستند.

این کوه کاملاً از شرق تا غرب و از شمال تا جنوب با رشته کوه‌های عظیم احاطه شده است. رشته کوه‌های کانچن جونگا دارای شکلی مانند یک حرف X خیلی بزرگ هستند. ارتفاع این قله به ۸۵۸۶ متر می‌رسد. این کوه شرقی‌ترین ۸۰۰۰ متری جهان به شمار می‌رود.

از سال ۱۸۳۸ تا ۱۸۴۹ باورها بر این بود که کانگچنجونگا رفیعترین کوه جهان است، اما مساحی‌های اورست بر این فرضیه خط بطلان کشید. توده کانگچنجونگا بسیار پر عظمت می‌باشد و از چندین قله یخی بر روی خط‌الرأس آن شکل گرفته.

منطقه کانچن چونگا به دلیل دوردست بودن چندان مورد توجه گردشگران قرار ندارد، از اینرو توانسته زیبائی‌های خود را حفظ نماید. از جلوه‌های منطقه کانچن چونگا می‌توان به یخچال زمو Zemu و پارک ملی کانچن چونگا به مساحت ۲۰۳۵ کیلومتر مربع اشاره کرد که در بخش نپال قرار دارند.

موقعیت کوه کانچن چونگا

نپال، ایالت سیکیم

ارتفاع قله کانچن چونگا

۸۵۸۶ متر ۲۸.۱۷۰ فیت

نخستین صعود به قله کانچن چونگا

هیئت انگلستان – جورج باند و جو براون ۲۵.۵.۱۹۵۵

الف – قله مرکزی ۸۴۸۲ متر

نخستین صعود: هیئت لهستان – وژک برانسکی، آندژهنریخ، کازیمیر اولخ ۲۲.۵.۱۹۷۸

ب – قله جنوبی ۸۴۷۶ متر

نخستین صعود: هیئت لهستان – اوگنیوس چروباک، وژک وروژ ۱۹.۵.۱۹۷۸

ج – قله غربی (یالون کانگ) ۸۴۳۳ متر

نخستین صعود: هیئت ژاپن – یوتاکا آگتا، تاکو ماتسودا – ۱۴.۵.۱۹۷۳

۴- لوتسه یا لهوتسه | Lhotse

لوتسه با ارتفاع ۸۵۱۶ متر چهارمین قله مرتفع جهان است که در تبت، مرز چین و نپال قرار دارد. این قله از طریق گردنه جنوبی به اورست متصل است. جبهه پرشیب جنوبی این قله را تبدیل به یکی از سخت‌ترین قله‌های جهان برای صعود کرده‌است (این جبهه، تنها با ۲٫۲۵ کیلومتر فاصلهٔ افقی بالغ بر ۳٫۲ کیلومتر افزایش ارتفاع دارد).

همسایگی با بلندترین قله جهان، اورست، باعث شده که کوهنوردان پیشرو به آن اعتنای اندکی داشته باشند. دشوار و خطرناک بودن جبهه کانشونگ و گرده شمال شرقی نیز از دیگر عوامل تعویق اولین صعود به این کوه می‌باشد.

یال شرقی که بسیار تیز و دندانه دار است پوشیده از برج‌های یخی و صخره‌های یخ‌زده‌ است. این یال دارای سه قله بلند فرعی است.

شرقی‌ترین قلل فرعی آن، قله « لوتسه شار » با ۸۳۹۸ متر ارتفاع در فاصله ۱ کیلومتری از قله اصلی قرار دارد. بین قله اصلی و لوتسه شار همچنین دو قله مرکزی قرار دارد، که یکی ۲۵ متر از لوتسه شار کوتاهتر و دیگری به همین میزان بلندتر است.

صعود کوهنوردان ایرانی به قله لوتسه

 تیم ملی کوهنوردی ایران در بهار ۱۳۸۱ موفق شد ۱۲ کوهنورد را به قله لوتسه برساند.

پروانه کاظمی نخستین زن ایرانی صعودکننده به لوتسه و نخستین زن در جهان است که در طول یک فصل، صعودی موفقیت‌آمیز به دو قله اورست و لوتسه داشته‌ است. وی با صعود به این دو قله در مدت یک هفته توانسته رکورد جهانی را کسب کند.

عظیم قیچی‌ساز هیمالیانورد پرافتخار ایرانی بامداد ۲۹ اردیبهشت ۱۳۹۶ به سمت قله لوتسه حمله کرد و توانست بدون کپسول اکسیژن چهارمین قله بلند دنیا را در ساعت ساعت ۱۲:۲۲ فتح کند.

همچنین سعید میرزایی هیمالیانورد تبریزی به همراه عظیم قیچی‌ساز در تاریخ ۲۹ اردیبهشت ۱۳۹۶ موفق به صعود این قله شد.

موقعیت کوه لوتسه

تبت، مرز چین و نپال

ارتفاع قله لوتسه

۸۵۱۶ متر ۲۷،۲۹۰ فیت

نخستین صعود به قله لوتسه

هیئت سوئیسی – فریتز لوشینگر و ارنست رایز ۱۸.۵.۱۹۵۶

الف – قله میانی I (مرکزی) ۸۴۲۳ متر

نخستین صعود: هیئت روسیه – الکسی بولوتف، پیوتر کوزنتسف، سرکی تیموفیف، یوگنی وینوگرادسکی – ۲۳.۵.۲۰۰۱

ب – لوتسه شار ۸۳۹۸ متر

نخستین صعود: هیئت اتریشی – ژوزف مایر، رولف والتر – ۱۲.۵.۱۹۷۰

ج – قله میانی فرعی ۸۳۷۳ متر

نخستین صعود: فاقد صعود

۵- ماکالو | Makalu

ماکالو کوهی منفرد واقع در ۲۲ کیلومتری شرق کوه اورست است و شکلی شبیه به یک هرم چهار وجهی دارد.

ماکالو به عنوان یکی از سخت‌ترین کوه‌ها برای صعود، مطرح شده و دلیل آن شیب بسیار زیاد و تیغه‌های تیز خط‌الرأس آن می‌باشد. کوه ماکالو همراه با قلل اورست و لوتسه در منطقه هیمالیای «خومبو روالینگ» قرار دارد.

صعود کوهنوردان ایرانی به قله ماکالو

در بهار ۱۳۸۰ هفت تن از اعضای تیم ۱۶ نفره ملی کوهنوردی ایران موفق به صعود قله ماکالو شدند. رضا زارعی در وبلاگ خود “کوه قاف” اعتراف نمود که تیم اعزامی فدراسیون کوهنوردی در سال ۱۳۸۰ هیچگاه به قله نرسیده‌ است: “… در صعود سال ۸۰ زمانی که در هوایی بسته و همراه با بوران به انتهای برج قله (قله فرعی رسیدم) به خیال آنکه آن مکان انتهای مسیر قله است با شنیدن فریادهای آقای افلاکی که به دلیل خطرناک بودن مسیر مرا به بازگشت فراخوانده بود به پائین بازگشتم… اینک با افتخار عنوان می‌کنم من تنها تا قله فرعی ماکالو صعود کرده‌ام.

عظیم قیچی ساز به عنوان اولین ایرانی در تاریخ ۴ اردیبهشت ۹۲ این قله را فتح کرد.

پروانه کاظمی نیز پس از صعود ناتمام به دلیل زمین‌لرزه نپال در سال ۱۳۹۴، در بهار ۱۳۹۵ توانست به‌عنوان نخستین زن ایرانی، ماکالو را فتح کند. وی بدون اکسیژن کمکی تا ارتفاع ۷۶۰۰ متری صعود کرده و پس از آن با استفاده از اکسیژن به قله رسید.

موقعیت کوه ماکالو

نپال، تبت

ارتفاع قله ماکالو

۸۴۶۳ متر ۲۷.۷۶۵ فیت

نخستین صعود به قله ماکالو

هیئت فرانسوی – جان کوزی و لیونل تری ۱۵.۵.۱۹۵۵

۶- چوآیو | Cho Oyu

چو اویو  یا چوآیو به معنی « الههٔ فیروزه » با ارتفاع ۸۲۰۱ متر در ۲۰ کیلومتری غرب کوه اورست قرار دارد، این کوه در رشته کوه‌های هیمالیا و در مرز بین چین و نپال است.

به دلیل شیب نه چندان زیاد آن، اکثر کوهنوردان آن را آسان‌ترین صعود میان هشت‌هزار متری‌ها می‌دانند. امروزه این کوه پس از اورست بیشترین صعود یک ۸۰۰۰ متری را داراست و البته از نظر نسبت آمار کشته‌ها به صعودها، در رده آخر قلل ۸۰۰۰ متری قرار دارد.

صعود کوهنوردان ایرانی به قله چوآیو

۷ عضو تیم ملی کوهنوردی ایران در تاریخ ۲۱ اردیبهشت ۷۹ موفق به صعود قله چوآیو از مسیر نرمال شمال‌غرب شدند. دو شرپا این کوهنوردان را در فتح قله همراهی و یاری می‌کردند.

عظیم قیچی‌ساز هیمالیانورد ایرانی در ۴ مهر ۱۳۹۲ بدون اکسیژن مصنوعی و بدون استخدام شرپا این قله را صعود کرد.

موقعیت کوه چوآیو

رشته کوه‌های هیمالیا و در مرز بین چین و نپال

ارتفاع قله چوآیو

۸۲۰۱ متر ۲۶.۹۰۵ فیت

نخستین صعود به قله چوآیو

هئیت اتریش – ژوزف جوشلر، هربرت تیچی، پاسانگ داوا لاما (نپال) ۱۹.۱۰.۱۹۵۴

الف – قله شمال غربی ۸۱۵۶ متر

۷- دائولاگیری یا دهالاگیری | Dhaulagiri I

دئولاگیری به معنای “کوهستان سفید” بخشی از رشته کوههای هیمالیا می‌باشد که در شمال غربی پُخارا در ناحیهٔ شمال نپال مرکزی قرار گرفته‌ است.

ارتفاع آن به ۸۱۶۷ متر می‌رسد. خط الراس منتهی به دهالاگیری بالغ بر ۳۰ کیلومتر می‌باشد و دورادور آن را یخچالها و یخشارها (آبشارهای یخی) فراگرفته‌اند.

در کنار برج اصلی کوه چندین تاج بلند قرار دارد که از شرق تا غرب گسترده شده‌اند و هر یک بیش از ۷۲۰۰ متر ارتفاع دارند.

در ۱۳ می ۱۹۶۰ نخستین صعود دهالاگیری توسط تیمی مشترک از کوهنوردان سوئیس، اتریش و نپال صورت گرفت. “کورت دیمبگر”، “پیتر داینر”، “ارنست فورر”، “آلبین شلبرت” به همراه نیما دورجی و ناوانگ دورجی فاتحان نخست کوه بودند. سرپرستی صعود را مکس ایزلین بر عهده داشت. این تیم از مسیر یال شمال شرقی قله را فتح نمود، که امروزه به عنوان مسیرعادی کوه شناخته می‌شود.

هم اکنون دهالاگیری با بیش از ۳۲۰ صعود و حدود ۵۶ کشته از جمله قلل دشوار و خطرناک هیمالیا بشمار می‌رود.

در بهار ۲۰۰۶ سه تن از کوهنوردان ایرانی به نام‌های مهدی اعتمادی‌فر، امیرحسین جابر انصاری و نادر فروتن اقدام به صعود دهالاگیری نمودند که به دلیل شرایط بد آب و هوا تلاش ایشان ناکام ماند. در سال ۲۰۰۹ مهدی اعتمادی‌فر به صورت مستقل و در دومین تلاش برای صعود به قله دهالاگیری در هیمالیا، نزدیک قله مفقود شد و کسی هیچ نشانی از او پیدا نکرد.

موقعیت کوه دائولاگیری

نپال

ارتفاع قله دائولاگیری

۸۱۶۷ متر ۲۶.۷۹۵ فیت

نخستین صعود به قله دائولاگیری

هیئت سوئیس – کورت دیمبرگر (اتریش)، پیتر داینر (آلمان)، ارنست فوئرر، اربین شلبرت، ناوانگ دورجی (نپال) نیما دورجی (نپال) ۱۳.۵.۱۹۶۰

۸- ماناسلو، کوتنگ | Manaslu

ماناسلو در منطقهٔ گورخا واقع در Mansiri Himal که بخشی از هیمالیا در نپال است، جای گرفته است.

ماناسلو به زبان نپالی کوتانگ Kutang نامیده می‌شود.

ماناسلو دارای خط الراسهای طولانی، یخچالها و چشم‌اندازهایی با شیب زیاد می‌باشد. بلندترین قله آن دارای ارتفاع ۸۱۶۳ متر است. وجود خط‌الرأسی طولانی و دره‌ای یخ زده تشخیص این کوه را از دوردستها امکان‌پذیر می‌کند. برج قله به این کوه دورنمایی رؤیایی داده.

اولین صعود کوه در سال ۱۹۵۶ توسط گروهی از کوهنوردان کشور ژاپن و از مسیر شمال شرقی صورت گرفت.

تاکنون بیش از ۲۵۰ کوهنورد ماناسلو را فتح کرده‌اند که در این راه حدود ۵۲ تن جانشان را از دست داده‌اند و از این لحاظ ماناسلو پس از آناپورنا، نانگاپاربات، کی ۲ و کانچن چونگا قرار دارد (از نظر نسبت صعودها به کشته‌ها).

صعود کوهنوردان ایرانی به قله ماناسلو

لازم است ذکر شود کوهنوردان ایران نیز در سال ۱۳۵۵ موفق به فتح قله ماناسلو بعنوان نخستین ۸۰۰۰ متری ایرانیها شدند.

در این سال محمد جعفر اسدی از اعضای تیم ۸ نفره ایران توانست به همراه یک کوهنورد ژاپنی و یک شرپای نپالی برفراز قله بایستد. سرپرستی این صعود را محمد خاکبیز بر عهده داشت.

مهدی عمیدی در اردیبهشت سال ۸۸ و نیز در سال ۹۰ اولین زن ایرانی پروانه کاظمی موفق به صعود این قله شدند.

۲۱ اردیبهشت ۱۳۹۱ جعفر ناصری بعد از صعود به ماناسلو و هنگام بازگشت سقوط کرد و جان سپرد.

عظیم قیچی‌ساز و مهدی قلی‌پور در مهر ۱۳۹۱ نیز این قله را فتح کردند.

موقعیت کوه ماناسلو

نپال

ارتفاع قله ماناسلو

۸۱۶۳ متر ۲۶.۷۸۲ فیت

نخستین صعود به قله ماناسلو

هیئت ژاپن – توشی ایمانیشی، گیالزن نوربو (نپال) ۹.۵.۱۹۶۵

۹- نانگاپاربات، دیامیر | Nanga Parbat

نانگاپاربات به معنی کوهستان برهنه کوهی در رشته کوه هیمالیا است که در پاکستان قرار دارد.

ارتفاع آن ۸۱۲۶ متر از سطح دریا و نهمین قله بلند روی زمین است.

صعود به آن از مشکل‌ترین صعودهای کوهستانی است و به خاطر کوهنوردهای زیادی که در جریان صعودهای آن کشته شده‌اند به کوهستان قاتل معروف است. هم‌اکنون «نانگاپاربات» با بیش از ۶۰ کشته پس از آناپورنا دارای بیشترین کشته‌ها (به نسبت صعودها) در میان کوه‌های ۸۰۰۰ متر است.

دشواری صعود

نانگاپاربات دارای سه رخ پهناور است. جبهه «راکیوت» که بر بخش شمالی کوه مسلط گشته، جبهه نقره فام جنوبی و فلات گسترده آن و رخ پرعظمت دیامیر که با بخشی صخره‌ای آغاز و بعد به شکل یخشار (آبشار یخی) کوه را دربر گرفته.

جبهه «روپال» نیز که در بخش جنوبی قرار گرفته را می‌توان بزرگترین جبهه صخره‌ای کوه‌های جهان نامید، که با حدود ۴۵۰۰ متر ارتفاع از سطح دره‌ها قد برافراشته.

رینولد مسنر اولین فاتح این جبهه روپال را کاری فراتر از دشوارترین صعودهای آلپ می‌داند. رخ پهناور کوه از دره‌های لم یزرع ایندوس بسیار تماشایی است.

در مطالعات صورت گرفته از سوی اداره جغرافیای پیشاور به همراه گروهی از زمین شناسان آمریکایی پیدایش نانگاپاربات را مربوط به ۴۰۰۰۰۰ سال قبل و درست زمانیکه شبهه قاره هند به قاره اوراسیا برخورد کرد می‌دانند. آن‌ها معتقدند در میان کوه‌های جهان نانگاپاربات سریعترین رشد را داشته و این کوه همچنان در حال بالا رفتن است.

سالها پیش از اولین صعودها، نانگاپاربات را راحتترین کوه ۸۰۰۰ متری دنیا می‌دانستند. اما نخستین تلاشها خلاف این را ثابت کرد. یخچالهای ناپایدار و طوفانهای یکنواخت و دائمی در کنار بهمن‌های هولناک جشن کوچک نخستین فاتح کوه بودند. هرمان بول با موفقیت کوه را فتح نمود اما این صعود به بهای از دست رفتن ۳۱ کوهنورد و باربر در تلاشهای قبلی امکان‌پذیر شد.

صعود کوهنوردان ایرانی به قله نانگاپاربات

لیلا اسفندیاری، اولین زن ایرانی به همراه کاظم فریدیان، سهند عقدایی، محمد نوروزی، حسین ابوالحسنی، احسان پرتوی نیا در سال ۱۳۸۷ این قله را صعود کرد. درحین صعود به این قله سامان نعمتیجان خود را از دست داد.

عظیم قیچی‌ساز هیمالیانورد ایرانی در سال ۱۳۸۹ این قله را صعود کرد.

علیرضا نوروزی کوهنورد نیشابوری نیز در سال ۱۳۹۷ این قله را صعود کرد.

موقعیت کوه نانگاپاربات

کشمیر، رشته کوه هیمالیا در پاکستان

ارتفاع قله نانگاپاربات

۸۱۲۵ متر ۲۶.۶۵۶ فیت

نخستین صعود به قله نانگاپاربات

هیئت اتریش – آلمان، هرمان بول ۳.۷.۱۹۵۳

الف – قله جنوبی ۸۰۴۲ متر

نخستین صعود: هیئت سوئیس – اولی بوهلر – ۱۷.۸.۱۹۸۲

۱۰- آناپورنا | Annapurna I

آناپورنا قله‌ای به ارتفاع ۸۰۹۱ متر در توده‌کوه آناپورنا در رشته‌کوه هیمالیا در نپال است. این قله که در مذهب هندو به «خدایگان حاصلخیزی و زراعت» منسوب است، بخشی از منطقهٔ حفاظت شده با وسعت ۷۶۲۹ کیلومتر مربع در کشور نپال است.

با توجه به میزان تلفات کوهنوردان صعودکننده به این قله که حدود ۳۴ درصد است، برخی این کوه را مرگبارترین کوهستان برمی‌شمارند.

نخستین بار در سال ۱۹۵۰ پس از آنکه هیئت اعزامی از کشور فرانسه از پیداکردن مسیری برای صعود به دهالاگیری ناامید شد به این کوه روی آورد. در این صعود که با حماسه و جان‌فشانی اعضای تیم همراه بود کوهنوردان نامی فرانسه موریس هرزوگ و لویی لاشنال موفق به فتح قله و البته فتح نخستین کوه ۸۰۰۰ متری دنیا شدند. این صعود در ۳ ژوئن به ثبت رسید.

نمای زیبای رشته کوه آناپورنا بخصوص کوه مقدس «ماچاپوچار»، هرساله کوهنوردان و جهانگردان زیادی را به این سوی از دنیا روان می‌کند. اما به رغم زیبایی نسبت کشته‌های کوه به صعودهایش تقریباً ۳۴٪ است که از این حیث در میان ۸۰۰۰ متری‌ها رتبه نخست را داراست.

صعود کوهنوردان ایرانی به قله آناپورنا

عظیم قیچی‌ساز در اسفند سال۱۳۹۰ به همراه یک گروه بین‌المللی صعود به قله آناپورنا در نپال را آغاز کرده و پس از ۵۰ روز، در اردیبهشت سال ۱۳۹۱ قله را فتح کرد.

رضا شهلایی کوهنورد سرشناس کرمانشاهی نیز همراه یک گروه بین‌المللی ظرف مدت ۴۵ روز در ساعت ۱۵٫۳۰ به وقت محلی در روز سه‌شنبه ۴ فروردین ماه ۹۴، موفق به صعود این قله شد.

موقعیت کوه آناپورنا

توده‌کوه آناپورنا در رشته‌کوه هیمالیا در نپال

ارتفاع قله آناپورنا

۸۰۹۱ متر ۲۶.۵۴۵ فیت

نخستین صعود به قله آناپورنا

هیئت فرانسوی – موریس هرزوک، لوئیس لشنال ۳.۶.۱۹۵۰

الف – قله مرکزی ۸۰۶۴ متر

نخستین صعود: هیئت آلمانی – ادو بونینگ، لودوینگ گریسل، هینز اوبروخ – ۳.۱۰.۱۹۸۰

ب – قله شرقی ۸۰۲۹ متر

نخستین صعود: هیئت اسپانیایی – ژوزه مونال آنگلادا، امیلیون سیویس، جورج ونس ۲۹.۷.۱۹۷۴

۱۱- گاشربروم ۱، هیدن پیک | Gasherbrum I | K5

گاشربروم ۱ ( کی ۵ یا قلهٔ مخفی ) در منطقهٔ قراقروم در هیمالیا واقع شده‌ است و در همان رشته کوه‌های گاشربروم جای گرفته‌ است.

“قلهٔ پنهان” نامی است که کوهنوردان روی این قله گذاشته‌اند و مردم محلی آن را ( گاشا ) می‌نامند به معنای “کوهستان زیبا”. این قله دارای ارتفاع ۸۰۸۰ می‌باشد.

صعود کوهنوردان ایرانی به قله گاشربروم ۱

در سال ۱۳۸۲، هنگام صعود به قله گاشبروم ۱ در پاکستان، محمد اوراز به همراه مقبل هنرپژوه بر اثر سقوط بهمن سقوط می‌کنند مقبل هنرپژوه سالم ماند ولی محمد اوراز پس از انتقال به بیمارستان شفا در اسلام‌آباد پاکستان فوت می‌کند.

در سال ۱۳۸۲ حسن نجاریان این قله را صعود کرد وی یکی از بازماندگان حادثه گاشربروم ۱ است.

عظیم قیچی‌ساز هیمالیانورد ایرانی در سال ۱۳۹۰ این قله را صعود کرد.

موقعیت کوه گاشربروم ۱

کشمیر، سین کیانگ

ارتفاع قله گاشربروم ۱

۸۰۸۰ متر ۲۶.۴۷۰ فیت

نخستین صعود به قله گاشربروم ۱

هیئت آمریکایی – اندرو کوفمان، پیتر شوئنینگ – ۵.۷.۱۹۵۸

۱۲- برودپیک، فالکون کانگری | Broad Peak | K3

برودپیک یا کی ۳ دوازدهمین قله بلند در دنیا با ارتفاع ۸۰۵۱ متر، در رشته‌کوه قراقروم و در شمال شرقی پاکستان واقع شده‌ است.

این قله در امتداد غربی یخچال بالتورو و در بین دو قله کی۲ و گاشربروم IV قرار دارد.

از روی ارتفاعات این قله نمای زیبایی از قله کی۲ به آسانی قابل مشاهده‌ است.

برودپیک دارای سه قله مجزا است قله اصلی ۸۰۵۱ متر، قله مرکزی ۸۰۱۶ متر و قله شمالی ۷۵۵۰ متر. فقط ۸ کیلومتر با قلهٔ مشهور کی۲ فاصله دارد.

این قله به عنوان یکی از قلل هشت هزار متری آسان شناخته شده‌ است هرچند که از لحاظ فنی سخت نیست اما به هرحال نمی‌توان آن را به راحتی پشت سر گذاشت چرا که مسیر آن، از میان قلمروی بهمن‌های دائمی است.

کمپ اصلی در ارتفاع ۵۰۰۰ متر قرار دارد و کمپ‌های میانی در حدود ارتفاع ۶۲۰۰ متر، ۶۸۰۰ متر و ۷۳۰۰ متر واقع شده‌اند. صعود این قله به شرایط جوی وابسته است به‌طوری‌که گاهی اوقات می‌توان صعود آن را در طول شش هفته به انجام رسانید. در حالیکه در مواردی دیگر حتی ممکن است صعود آن به نه هفته نیز کشیده شود.

از زمان نخستین صعود به این قله در سال ۱۹۷۵ تا اوت ۲۰۰۳، برود پیک ۲۵۵ بار صعود شده‌است؛ که تعداد ۱۷ نفر در این مسیر جان خود را از دست داده‌اند؛ بنابراین میزان مرگ و میر در حدود ۷ درصد محاسبه شده‌است که می‌توان این مقدار را با میزان مرگ و میر قله اورست که ۹ درصد است، مقایسه کرد. به هرحال این قله یکی از ساده‌ترین قلل ۸۰۰۰ متری است، اما ریسک ریزش بهمن را نمی‌توان نادیده گرفت.

نخستین صعود قله اصلی برودپیک در سال ۱۹۵۷ از سوی تیمی از کوهنوردان اتریشی به سرپرستی مارکوس شامو و همراهی کوهنورد برجسته هرمان بول صورت گرفت.

صعود کوهنوردان ایرانی به قله برودپیک

عظیم قیچی‌ساز کوهنورد ایرانی در سال ۱۳۸۷ به این قله صعود کرد.

در تاریخ ۲۲ تیر ۹۲ سه کوهنورد ایرانی به نام‌های پویا کیوان، آیدین بزرگی و مجتبی جراحی مسیر جدیدی در رخ جنوب غربی برودپیک به نام مسیر ایران گشایش کردند و پرچم ایران را بر روی ارتفاع ۸۰۵۱ متری قله برودپیک به اهتزاز درآوردند؛ ولی در مسیر برگشت دچار سانحه شدند و در ارتفاع ۷۴۰۰ متری گم شدند.

موقعیت کوه برودپیک

کشمیر، سین کیانگ، رشته‌کوه قراقروم و در شمال شرقی پاکستان

ارتفاع قله برودپیک

۸۰۵۱ متر ۲۶.۴۰۰ فیت

نخستین صعود به قله برودپیک

هیئت اتریشی – هرمان بول، کورت دیکبرگر، مارکوس شامو، فریتز وینتر استیلر – ۹.۶.۱۹۵۷

الف – قله مرکزی ۸۰۱۱ متر

نخستین صعود: هیئت لهستانی – کازیمیرک کلازک، مارک کزیسکی، نوس کولیس، بودان نواژک، آندره سیکورسکی – ۲۸.۷.۱۹۷۵

۱۳- گاشربروم ۲ | Gasherbrum II | K4

گاشربروم ۲ یا کی ۴ سیزدهمین کوه مرتفع در سطح خشکی‌های زمین شناخته می‌شود، که در منطقه گیلگیت از ایالت بلتستان کشور پاکستان واقع شده‌ است و در نزدیکی مرز چین قرار دارد. این کوه بر روی رشته‌کوه گاشربروم‌ها و در کنار گاشربروم یک قرار گرفته است.

مسیر رایج صعود به این قله جبهه جنوب غربی آن است که نسبتاً کم خطرتر می‌باشد. یک برنامه اکسپدیشن برای صعود حدود ۷ تا ۸ هفته‌ای با مجوزهای مورد نیاز در حدود ۷۵۰۰ دلار برای هر صعودکننده هزینه دارد. گاشربروم ۲ را نخستین بار یک گروه اتریشی شامل یوزف لارش، فیتز موراوج و هانس ویلنپارت در تاریخ ۷ ژوئیه ۱۹۵۶ صعود کرد.

امروزه گاشربروم دو به عنوان راحتترین ۸۰۰۰ متری قراقروم یکی از پرطرفدارترین کوه‌های ۸۰۰۰ متری دنیا نیز می‌باشد و پس از اورست و چوآیو دارای بالاترین تعداد صعودها است.

صعود کوهنوردان ایرانی به قله گاشربروم ۲

گاشربروم ۲ در سال ۱۹۹۷ توسط تیم ملی کوهنوردی ایران فتح شد. رسول نقوی، محمدحسن نجاریان و حمیدرضا اولنج فاتحان قله بودند.

عظیم قیچی‌ساز، لیلا اسفندیاری، محمود هاشمی، حسین مقدم، مهیار مصطفوی در سال ۱۳۹۰ این قله را صعود کردند.

لیلا اسفندیاری کوهنورد ایرانی در تابستان سال ۲۰۱۱، ۳۱ تیر ۱۳۹۰ بعد از صعود به این قله به علت سقوط در این کوهستان کشته شد.

موقعیت کوه گاشربروم ۲

کشمیر، سین کیانگ

ارتفاع قله گاشربروم ۲

۸۰۳۵ متر ۲۶.۳۶۳ فیت

نخستین صعود به قله گاشربروم ۲

هیئت اطریش – ژوزف لارچ، فریتز موراک، جوآن ویلنپارت- ۷.۷.۱۹۵۶

۱۴- شیشاپانگما، گوزاینتیان | Shishapangma

شیشاپانگما با ۸۰۱۳ متر ارتفاع به عنوان چهاردهمین کوه ۸۰۰۰ متری و تنها ۸۰۰۰ متری مستقل در تبت شناخته می‌شود که به‌طور کامل در داخل خاک کشور چین (در تبت مرکزی) قرار دارد، اما به طرز عجیبی نزدیک‌ترین ۸۰۰۰ متری به کاتماندو، پایتخت نپال است و تنها ۸۰۰۰ متری است که از این شهر دیده می‌شود.

در زبان تبتی به معنای “قله‌ای بر فراز دشتهای پوشیده از چمن” می‌باشد. شیشاپانگما آخرین کوه ۸۰۰۰ متری صعود شده می‌باشد (بدلیل بسته بودن مرزهای تبت بر روی خارجی‌ها صعود به آن توسط دیگران امکان‌پذیر نبود) در نهایت در سال ۱۹۶۴ این کوه توسط کوهنوردانی از تبت و چین صعود شد.

پس از اشغال تبت توسط چینی‌ها تلاش شد تا نام “کوسنگ تسان فنگ” بر روی کوه نهاده شود. اما این تلاش شکست خورد و در نهایت همان نام تبتی شیشاپانگما رسمیت یافت.

بدون شک امروز شیشاپانگما به عنوان یک ۸۰۰۰ متری محبوب کوهنوردان و گردشگران را به تبت جذب می‌کند. در نتیجه تیمهای تجاری زیادی نیز به این کوه روی آورده‌اند و احتمالاً این کوه پس از اورست، چوآیو و گاشربروم ۲ محبوبترین و پر صعودترین ۸۰۰۰ متری می‌باشد.

صعود کوهنوردان ایرانی به قله شیشاپانگما

تیم ملی کوهنوردی ایران در بهار ۱۳۷۹ پس از فتح چوآیو به شیشاپانگما رفت و سه عضو این تیم در ۷ خرداد موفق به فتح قله شدند.

موقعیت کوه شیشاپانگما

کشور چین، تبت مرکزی

ارتفاع قله شیشاپانگما

۸۰۱۳ متر ۲۶.۳۵۸ فیت

نخستین صعود به قله شیشاپانگما

هیئت چین – هسو چینگ، چانگ چون ین، وانگ فوزو، چن سام، چن تینگ لینگ، وسانگ یو، سودنام دوجی، میگمار تاشی، دوجی، یونتن – ۲.۵.۱۹۶۴

الف – شیشاپانگمای مرکزی ۸۰۱۲ متر

نخستین صعود: هیئت ژاپنی – ماکاتو هارا، هیرو کومامیا، هیروفومی کونیشی – ۱۰.۱۰.۱۹۸۲

تاریخچه آغاز صعود ۸۰۰۰ متریها

نخستین تلاش ثبت‌شده برای فتح یک هشت‌ هزار متری به سال ۱۸۹۵ باز می‌گردد که آلبرت اف. مامری و جی. نورمن کولی صعود خود به نانگاپاربات را آغاز نمودند اما مرگ مامری و دو گرکای همراهش بر اثر سقوط بهمن این تلاش را نافرجام گذاشت. نخستین صعود موفقیت‌آمیز ثبت‌شده به یک هشت هزار متری به ۳ ژوئن ۱۹۵۰ باز می‌گردد که موریس هرتزوگ و لوئی لاشنال موفق به فتح قلهٔ آناپورنا شدند.

نخستین کوهنوردی که موفق به صعود به تمامی ۱۴ هشت هزار متری شد رینولد مسنر ایتالیایی بود که آخرین قله را در ۱۶ اکتبر ۱۹۸۶ فتح نمود. یک سال بعد در ۱۹۸۷، جرزی کوکوکچای لهستانی موفق به تکرار این موفقیت شد.

با وجود این مسنر این ۱۴ قله را بدون استفاده از کپسول کمکی اکسیژن فتح کرده بود و ۹ سال طول کشید تا کوهنورد دیگری به نام ارهارد لورتان بدون بهره‌گیری از کپسول اکسیژن موفق به فتح ۱۴ قلهٔ هشت هزار متری در سال ۱۹۹۵ شود.

همچنین پورپا تاشی نپالی رکورددار فتح ۱۴ قله با ۲۶ بار صعود در فاصلهٔ سال ۱۹۹۸ تا ۲۰۱۱ است و پس از او در جایگاه دوم، خوانیتو اویارزابال با ۲۵ بار صعود در فاصلهٔ ۱۹۸۵ تا ۲۰۱۱ قرار دارد.

ایتالیا با ۵ کوهنورد، شمار بیشترین صعود به تمامی هشت هزارمتری‌ها را دارد و پس از آن کره جنوبی با ۴ کوهنورد و قزاقستان، لهستان و اسپانیا با ۳ کوهنورد قرار گرفته‌اند. نخستین زنی که مدعی صعود به هر ۱۴ قله شد اوه اون سان کره‌ای بود که بنا بر ادعای او آناپورنا آخرین قله‌ای بود که در ۲۷ آوریل ۲۰۱۰ توسط او فتح گردید.

اما صحت این ادعا مورد تردید گروه‌های مختلف قرار گرفت و حتی فدراسیون کوه‌نوردی کرهٔ جنوبی اعلام کرد که ادعای فتح قلهٔ کانگچنجونگا توسط او در سال ۲۰۰۹ نامحتمل است. همچنین ادورن پاسابان، کوهنورد رقیب او نیز این صعود را پیشتر مورد تردید قرار داده بود و در نهایت در سال ۲۰۱۰ نام ادورنه پاسابان به عنوان نخستین کوهنورد زنی که موفق به صعود به هر ۱۴ قلهٔ هشت هزار متری شده بود اعلام گردید.

همچنین در اوت ۲۰۱۱، گرلینده کالتنبرونر اتریشی نخستین زنی شد که هر ۱۴ قلهٔ هشت هزار متری را بدون استفاده از کپسول اکسیژن فتح نمود.

این نوشتار قابل ویرایش است، بدلیل استفاده از منابع گوناگون بویژه اختلاف در نام‌ها و ارتفاع‌ها و شمار صعودکنندگان ایرانی و خارجی پس با ارائه نظر خود به تکمیل این نوشتار کمک کنید.

منابع:

• 8000ers.com
• دانشنامه آزاد ویکی‌پدیا wikipedia.org
• everestsummiteersassociation