قله بیرمی بام استان بوشهر

قله بیرمی یا همان قله پازنان با ارتفاع ۱۹۶۰ متر در ﺷﻤﺎل ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن ﺧﻮرﻣﻮج ﺗﻨﮕﺴﺘﺎن از ﺗﻮاﺑﻊ اﺳﺘﺎن ﺑﻮﺷﻬﺮ قرار دارد. این قله دارای ویژگی‌های متنوع زیست محیطی، گردشگری و کوهنوردی است. شهر اهرم در شمال غربی و شهر خورموج در جنوب، نزدیکترین شهرهای استان بوشهر به قله بیرمی هستند.

کوه بیرمی یا خورموج در منتهی‌ الیه جنوبی کوهستان نوکند از رشته‌کوه عظیم زاگرس قرار دارد و درای شیب کم و بیش زیاد و از نوع سنگی است. این کوهستان صخره‌ای چندین قله به ارتفاع تقریبی ۱۵۰۰ تا ۱۹۶۰ متر را در خود جای داده و در میان آنها قله بیرمی یا پازنان بام استان بوشهر لقب گرفته است. این قله در فهرست طرح سیمرغ کوههای ایران نیز قرار دارد.

در جنوب این کوهستان، کوه جاشک (گنبد نمکی جاشک) و سپس کوه درنگ قرار دارد. قله بیرمی با وجود ارتفاعی کمتر از ۲۰۰۰ متر، به سبب ارتفاع زیاد نسبت به پای کوه، جزو کوه‌های دشوار ایران به حساب می‌آید.

خط الراس کوهستان بیرمی با طولی در حدود ۲۰ کیلومتر بلندمرتبه‌ترین کوه در استان بوشهر محسوب می‌شود و از شمال غربی به جنوب شرقی امتداد دارد. ارتفاع قله بیرمی یا پازنان بر اساس اندازه‌گیری‌های متعدد کوهنوردان در حدود ۱۹۶۰ متر می‌باشد. البته اعداد مختلف دیگری همچون ۱۹۵۰ متر، ۱۹۷۰ متر و ۱۹۶۷ متر نیز توسط برخی دستگاه‌ها به ثبت رسیده است.

مسیر صعود به قله بیرمی

• مسیر شمالی صعود به قله بیرمی از روستای گشی
  • مسیر تنگ روان
  • مسیر تنگ گشی
  • مسیر تنگ کیسی
• مسیر جنوبی قله بیرمی از جاده خورموج به دلوار
  • خورموج و چشمه ناری

دانلود ترک مسیرهای صعود به قله بیرمی بوشهر

مسیرهای شمالی صعود به قله بیرمی

قله بیرمی معمولا از سمت شمال و سمت منطقه خائیز صعود می‌شود. به این دلیل که دامنه‌های جنوبی کوه بیرمی عموما صعب‌العبور و پرتگاهی هستند.

مسیرهای صعود قله بیرمی از خائیز متعدد است و از نقاط مختلفی شامل تنگ کیسی، تنگ بنیون، تنگ گشی، تنگ روان، تنگ یخ و … می‌توان تا روی خط الراس بیرمی صعود نمود.

مسیر تنگ روان

رایج‌ترین و ساده‌ترین مسیر صعود به قله بیرمی مسیر تنگ روان در جبهه شمالی است. مسیر تنگ روان دارای بهترین و باکیفیت‌ترین پاکوب و سنگچین‌های مشخص در طول مسیر صعود است و از این بابت برتر از سایر مسیرهاست.

نقطه آغاز حرکت در نزدیکی ساختمان ایستگاه محیطبانی خائیز و کمی قبل از روستای گشی قرار دارد. طول مسیر اصلی صعود از جاده اصلی در نزدیکی ایستگاه محیطبانی تا قله بیرمی در حدود ۱۱ کیلومتر است. از اﺑﺘﺪای ﻣﺴﯿﺮ ﺗﺎ ﭼﺸﻤﻪ تنگ روان، ﺣﺪود دو و نیم ﮐﯿﻠﻮﻣﺘﺮ با شیب بسیار ناچیز ﻣﯽ‌ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ در تنگه به مدت ﯾﮏ ﺳﺎﻋﺖ ﭘﯿﻤﻮده ﻣﯽ‌ﺷﻮد.

سپس حدود ۶ کیلومتر شیب زیاد را با عبور از هفت خان پشت سر می‌گذارید. شیب مسیر تا خان دوم و سوم بسیار زیاد است و سپس به تدریج کم می‌شود. در نهایت ۲.۵ کیلومتر دیگر نیز روی خط الراس با شیب کم طی می‌کنید تا به قله برسید که در حدود ﻣﺪت ﯾﮏ و ﻧﯿﻢ ﺳﺎﻋﺖ ﻃﯽ ﻣﯽ‌ﮔﺮدد.

با ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺑﺮ روی قله، در ﺷﻤﺎل، قله ﮔﯿﺴﮑﺎن ﺑﻪ ارﺗﻔﺎع ۱۸۶۰ ﻣﺘﺮ، ﻗﻠﻪ ﮔﻠﻪ دﺧﺘﺮ به ارﺗﻔﺎع ۱۴۲۰ ﻣﺘﺮ و ﮐﻮه ﺳﺮخ به ارﺗﻔﺎع ۱۲۰۰ ﻣﺘﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﯽ‌ﺑﺎشند.

در ﻣﺴﯿﺮ ﺧﻂ اﻟﺮاس ﺗﺎ ﻗﻠﻪ، در ﺑﯿﻦ ﺗﻨﮕﻪ روان و ﺗﻨﮕﻪ ﮔﺸﯽ، ﮐﻤﯽ ﭘﺎیین‌تر از ﺧﻂ اﻟﺮاس، سرپناهی غار مانند (اِشکَفت) ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺷﮑﻞ ﮔﺮﻓﺘﻪ است، ﮐﻪ در حالت اضطرار برای ﺷﺐ ﻣﺎﻧﯽ ﺣﺪود ۱۰ ﻧﻔﺮ ﻣﻨﺎﺳﺐ اﺳﺖ. برای فرود نیز بهتر است از همان مسیر صعود پایین آمد.

پیش‌تر از این می‌توانستید با پیمودن جاده خاکی با وسیله نقلیه مناسب طول کل این مسیر را به کمتر از ۹ کیلومتر برسانید اما مدت‌هاست جاده توسط محیطبانی بسته شده است و باید مسیر را پیاده طی کنید.

مسیر تنگ گشی

پس از تنگ روان، مسیر تنگ گشی نیز مورد استفاده کوهنوردان قرار می‌گیرد. اما وجود شیب بیشتر و دست به سنگ در مسیر تنگ گشی باعث می‌شود کمتر از مسیر تنگ روان محبوبیت داشته باشد. تنگ گشی نیز به موازات تنگ روان قرار دارد و دسترسی آن از روستای گشی و نزدیکی ساختمان خانه کوهنورد است.

طول مسیر صعود تنگ گشی از جاده اصلی در نزدیکی خانه کوهنورد تا قله بیرمی در حدود ۱۰ کیلومتر است. حدود ۳.۳ کیلومتر ابتدایی مسیر با شیب بسیار ناچیز و در تنگه است. سپس نزدیک به ۷ کیلومتر شیب زیاد را با عبور از هفت خان پشت سر می‌گذارید و بلافاصله به قله می‌رسید.

مسیر تنگ کیسی

مسیر تنگ کیسی نیز در جبهه شمالی قرار دارد اما کمتر از دو مسیر تنگ روان و تنگ گشی رایج است زیرا مسافت زیادی را باید روی خط الراس طی نمایید تا به قله بیرمی برسید. با این حال مسیر تنگ کیسی برای کسانی که قصد دارند خط الراس بیرمی را طی نمایند جذاب است.

مسیر تنگ کیسی دارای جاده خاکی مناسبی است که وسایل نقلیه شخصی نیز به راحتی می‌توانند در آن تردد کنند. طول مسیر صعود تنگ کیسی از پارکینگ انتهای جاده خاکی تا قله بیرمی در حدود ۱۰ کیلومتر است. در این مسیر نیز نزدیک به ۵.۵ کیلومتر شیب زیاد را با عبور از هفت خان پشت سر می‌گذارید و در ادامه مسیر نیز ۴.۵ کیلومتر را باید روی خط الراس با شیب کم طی کنید تا به قله برسید.

تنگه بنیون

تنگه بنیون زیباترین و معروفترین تنگه در میان تنگه‌های خائیز است. تعدادی از کوهنوردان که دارای تیم های کوچکی هستند به عنوان برنامه جانبی قبل یا بعد از صعود به بیرمی از تنگ بنیون نیز دیدن می‌کنند و بدون بازگشت به جاده اصلی از انتهای تنگه بنیون به مسیر اصلی صعود میانبر می‌زنند.

ابتدای مسیر تنگ بنیون پارکینگ مناسب وسایل نقلیه قرار دارد. در مسیر تنگ بنیون ابتدا از کنار اقامتگاه بومگردی عبور می‌کنید. در قسمتی از مسیر به منظور وارد نشدن به یکی از باغ‌های خصوصی ناچارید باغ را در مسیری دارای شیب و پاکوب نامناسب دور بزنید اما برخی نیز با عبور از حصار وارد باغ خصوصی شده و از مسیر میانبر دوباره وارد مسیر اصلی می‌شوند.

تنگ بنیون بسیار سرسبز و پوشیده از درختان مختلف و نیزارها است. هرچه به انتهای تنگ بنیون نزدیک می‌شوید بر تراکم درختان افزوده می‌شود. کل مسیر جز همان قسمتی که باع کوچک را باید دور بزنید دارای پاکوب مناسب است.

مسیر فاقد آنتن دهی تلفن همراه است. در کف دره بنیون جویبار زیبایی در جریان است. در انتهای مسیر، پوشش گیاهی و درختان انبوه می‌شود و باید از میان درختان عبور کنید اما مسیر ساده است.

در نهایت در انتهای تنگ بنیون به دو حوضچه زیبا که کنار هم در زیر صخره‌ها قرار دارند می‌رسید. آب حوضچه‌ها از طریق چشمه تامین می‌شود و آب به صورت آبشاری کوچک درون آنها می‌ریزد. عمق حوضچه‌های تنگ بنیون بسیار کم است و برای آب تنی بسیار مناسب هستند.

مسیر جنوبی قله بیرمی

دشوارترین مسیر صعود قله بیرمی مسیر جنوبی از خورموج و چشمه ناری است. ارتفاع کم مبدا صعود و انحراف مسیر جنوبی باعث می‌شود ناچار باشید مسیر بسیار طولانی‌تری نسبت به مسیرهای جبهه شمالی را طی نمایید تا به روی خط الراس و نهایتا قله بیرمی برسید.

طوری که برخی از کوهنوردان مسیر جنوبی را با شب‌مانی در میانه مسیر طی می‌کنند. مسیر جبهه جنوبی دارای جاده خاکی نه چندان مناسبی به طول بیش از ۲ کیلومتر تا پارکینگ مبدا صعود است. طول مسیر صعود جبهه جنوبی از پارکینگ انتهای جاده خاکی تا قله بیرمی در حدود ۱۴ کیلومتر است.

در این مسیر کمتر از ۳.۵ کیلومتر را در بستر خشک رودخانه با شیب کم تا ابتدای یال طی می‌کنید. سپس حدود ۸ کیلومتر شیب را تا خط الراس در پیش دارید. در نهایت نیز ۲.۵ کیلومتر را باید روی خط الراس طی کنید تا به قله برسید. در میانه مسیر جنوبی چشمه ناری در ارتفاع ۹۳۰ متری و محل مناسبی برای کمپ در ارتفاع ۱۳۵۰ متری وجود دارد.

بهترین زمان صعود به قله بیرمی

کوه بیرمی دارای اقلیم بسیار گرم و خشک است و دﻣﺎی ﺁن در ﻓﺼﻞ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن ﺑﻪ ﺣﺪود ۵۵ درﺟﻪ می‌رسد. صعود به قله بیرمی تنها در سردترین ماه‌های سال که صعود به سایر قلل دشوار است، امکانپذیر است.

این کوه علیرغم خشکی دارای تنوع کم‌نظیر گیاهی و جانوری است تا جایی که پلنگ نیز در این کوهستان مشاهده شده است. بهترین زمان صعود به قله بیرمی ماه‌های سرد سال، از اوایل آذر تا آخر اسفند است.

پوشش گیاهی کوه بیرمی

پوشش گیاهی منطقه شامل درختان نخل، کنار، گون و مرکبات است. بنه، کلخنگ، بادام کوهی، تنگز، درمنه، آویشن، قیچ و گنزه از جمله گیاهان کوهستانی ایران در این خطه از استان بوشهر می‌باشند.

گونه‌های جانوری منطقه

پلنگ، کل، بز، قوچ و میش، روباه، شغال، گرگ، کبک، تیهو، فاخته و انواع گنجشک‌سانان از گونه‌های جانوری منطقه می‌باشند. کوه بیرمی دارای شکارگاه‌های تنگ سدر، تنگ پلنگی، تنگ باریکو، تنگ شیرینه و تنگ پرزیه است.

نکات مهم صعود به قله بیرمی

• مسیر رایج صعود روستای گشی، تنگ روان یا روون در شهرستان اهرم می‌باشد.
• ارتفاع محل شروع پیمایش در حدود ۳۵۵ متر است.
• کل مسافت پیمایش در مجموع صعود و فرود در حدود ۲۲ کیلومتر است.
• آنتن دهی تلفن همراه در برخی از خان‌ها و خط‌الراس امکانپذیر می‌باشد.
• تنها یک چشمه در ابتدای مسیر وجود دارد بنابراین برای صعود حتما آب آشامیدنی کافی به همراه داشته باشید.
• قله بیرمی در مسیر صعود فاقد جانپناه و پناهگاه است.
• ﻧﺮﺳﯿﺪه ﺑﻪ روﺳﺘﺎی ﮔﺸﯽ اﻗﺎﻣﺘﮕﺎه ﺑﻮﻣﮕﺮدی ﺑﯿﺮﻣﯽ در ارﺗﻔﺎع ۳۵۵ ﻣﺘﺮ ﻗﺮار دارد ﮐﻪ برای ﺷﺐ ﻣﺎﻧﯽ ﺑﺴﯿﺎر ﻣﻨﺎﺳﺐ است.
• به سبب اختلاف ارتفاع زیاد مبدا تا قله، این کوه جزو کوه‌های سخت دسته‌بندی می‌شود.
• نزدیکترین مرکز درمانی به مسیر صعود قله بیرمی خانه بهداشت در شهرستان بحیری استان بوشهر است.

بهترین محل برای کمپینگ و شبمانی

امکان چادر زدن در محل کمپینگ آبگرم اوبا در شهر اهرم وجود دارد. در این محل علاوه بر امکانات اولیه مانند سرویس بهداشتی و آب آشامیدنی می‌توانید از امکانات آبگرم اوبا برای حمام استفاده نمایید.

امامزاده جعفر نیز در کنار آبگرم اهرم قرار دارد و امکانات مناسبی مانند زائرسرا، آب آشامیدنی و سرویس بهداشتی برای مسافران و زائران دارد.

امامزاده زین الشهدا نیز در دو کیلومتری جنوب شرقی اهرم و در مسیر جاده خائیز قرار گرفته است. خوشبختانه بقعه امامزاده زین الشهدا فضای مناسبی برای اقامت مسافران دارد و امکانات اولیه از جمله زائرسرا فراهم است. چشمه غوچرک و پارک جنگلی زیبایی نیز در دامنه کوه بیرمی در نزدیکی امامزاده قرار دارند.

در شهر خورموج پارک مفتون محل مناسبی برای چادر زدن است و امکانات اولیه از جمله آلاچیق، سرویس بهداشتی و آب آشامیدنی را دارا می‌باشد.

در فصول پرمسافر امکان کرایه سوئیت، آپارتمان و خانه محلی با کیفیت و قیمت‌های مناسب و از طرق مختلف در شهرهای اهرم و خورموج نیز فراهم است. خورموج به سبب نزدیکی به کوه نمکی جاشک و اهرم به سبب نزدیکی به منطقه خائیز و کوه بیرمی، مقصد گردشگران و کوهنوردان هستند.

خانه کوهنورد خائیز

کوهنوردان از امکانات اقامتگاه‌ها و خانه‌های بومگردی در منطقه خائیز که هر روز بر تعداد آنها افزوده می‌شود بهره می‌برند.

در میان این اقامتگاه‌ها، خانه کوهنورد در کنار جاده اصلی خائیز و بعد از روستای گشی توسط آقای علی اکبر گلستانی از کوهنوردان بوشهر تاسیس شده است و بیشتر مورد استفاده کوهنوردان قرار می‌گیرد.

خانه کوهنورد با ظرفیت اسکان حدود ۸۰ نفر دارای امکانات مناسبی از جمله حمام است. برای رزرو در خانه کوهنورد باید با شماره تلفن ۰۹۱۷۱۷۱۲۶۶۸ تماس بگیرید.

گردآوری: حامد اسپرهم