لیلا اسفندیاری بانوی کوهستان ایران

زنده‌یاد لیلا اسفندیاری کجوری راد (۲۷ بهمن ۱۳۴۹، تهران – ۳۱ تیر ۱۳۹۰، گاشربروم ۲) بانوی کوهستان ایران که رکوردهای صعود متعددی را به عنوان اولین زن کوهنورد ایرانی به نام خود به ثبت رساند.

لیلا اسفندیاری بانوی کوهستان ایران در یک خانواده مذهبی و مرفه متولد شد. تعصب پدر موجب سخت‌گیری‌ها و محدودیت‌های زیادی در دوران نوجوانی و جوانی لیلا می‌شود. علی‌رغم علاقه وی به تحصیلات دانشگاهی در رشته حقوق، پدرش با این استدلال که در رشته حقوق مجبور است در محیطی مردانه کار کند، وی را وادار به تحصیل در رشته آزمایشگاهی میکروبیولوژی می‌کند.

وی بعد از اتمام تحصیل و بازگشت به منزل از خانواده خود جدا می‌شود و خانواده‌اش (پدر خانواده) نیز وی را طَرد می‌کنند. در سال‌های اولیه استقلال، وی از طریق تدریس خصوصی و کار در کارخانه دستمال کاغذی مخارج خود را تأمین می‌نمود. پس از اتمام دانشگاه در بیمارستان آبان مشغول به کار می‌شود.

زمانی که تصمیم به صعود به نانگاپاربات می‌گیرد، وی موفق به جذب یک اسپانسر می‌شود و به این ترتیب از کار در بیمارستان استعفا می‌دهد و تا زمانی که در قید حیات بود، روزانه دست‌کم ۷ ساعت تمرین کوهنوردی، بدنسازی، شنا و سنگنوردی را در دستور کار خود قرار می‌داد.

وی آرزو داشت در کوهستان و یا در غار جان خود را از دست دهد و از این‌رو به هم تیمی‌اش، سامان نعمتی که در حین صعود به قله نانگاپاربات جان خود را از دست داده بود، غبطه می‌خورد. وی کوهنوردی را از سال ۱۳۷۹ به صورت تفریحی آغاز کرده بود و قله توچال اولین قله فتح‌شده توسط وی بود.

در سال ۸۰ به عضویت باشگاه اسکی و کوهنوردی دماوند در آمد. وی با این گروه توانست بیشتر قله‌های ایران را صعود کند و اغلب غارهای ایران را بپیماید. وی موفق شد ۲۲ مرتبه قله دماوند را فتح نماید که این صعودها از ۳ مسیر مختلف انجام شده است.

وی همچنین در سال ۱۳۸۶ با هم‌طنابی منیره رفیعی به عنوان نخستین صعود مستقل زنانه، موفق به صعود دیواره علم‌کوه گشت. سال ۱۳۸۱ لیلا اسفندیاری به عنوان اولین زن ایرانی موفق به پیمایش کامل غار پراو، عمیق‌ترین غار ایران در استان کرمانشاه شد.

در سال ۱۳۸۶ تصمیم می‌گیرد به غار ورونیکا، عمیق‌ترین غار دنیا در آبخازیا برود که در آنجا پلیس روسیه به دلیل ایرانی بودن، اجازه ورود وی و همراهانش را به آبخازیا را نمی‌دهد. بعد از این ناکامی وی تصمیم به برنامه‌ریزی صعود به نانگاپاربات می‌گیرد.

اولین صعود وی به قلل بالای ۸۰۰۰ متر در سال ۱۳۸۷ و با صعود به قله نانگاپاربات (۸۱۲۶ متر) صورت گرفت. وی در ابتدا تصمیم به صعود انفرادی داشت، ولی در ادامه دوستانش به نام‌های کاظم فریدیان، سامان نعمتی، سهند عقدایی، احسان پرتوی‌نیا، حسین ابوالحسنی و محمد نوروزی به وی ملحق شدند.

در این صعود سامان نعمتی، به دلیل جدا شدن از گروه، و پنهان شدن به قصد ادامه تلاش برای صعود به قله، و زمین‌گیر شدن در طوفان، جان خود را از دست داد. در سال ۱۳۸۹ نیز تا ارتفاع ۷۵۶۵ متری قله کی۲ صعود کرد که به دلیل هوای نامساعد همه گروه مجبور به بازگشت شدند. او در طول دوران ورزشی‌اش ۲ بار مجبور به جراحی دیسک کمر خود شد ولی با کمک پزشک متخصص دوباره به کوهنوردی حرفه‌ای بازگشت.

او در آخرین صعود خود، در راه بازگشت از صعود موفق قله گاشربروم ۲، به دلیل از دست دادن تعادل و سقوطی ۳۰۰ متری جان خود را از دست داد. بنابر وصیت وی، جسد او در همان محل باقی ماند… و در قطعه نام‌آوران بهشت زهرا تهران تندیسی به یاد وی ساخته شد.

پیشینه کوهنوردی لیلا اسفندیاری

? پیمایش کامل غار پراو به عنوان اولین زن (۱۳۸۱)
? صعود ده‌ها مسیر بر دیواره‌های علم‌کوه، بیستون، لجور، یافته، اخلمد، صفه، زنوز، کلاهک ماکو و… (۱۳۸۱ تا ۱۳۸۶)
? صعود یخچال‌های سبلان و کسری (۱۳۸۵)
? صعود یخچال دره یخار دماوند به عنوان اولین و تنها زن ایرانی (۱۳۸۶)
? اولین صعود دیواره علم‌کوه با منیره رفیعی نخستین صعود مستقل زنانه
? صعود زمستانه مسیرهای مختلف قله دماوند (۱۳۸۰ تا ۱۳۸۹)
? پیمایش زمستانه خط‌الرأس البرز (۱۳۸۰ تا ۱۳۸۷)
? سرپرستی نخستین گروه ایرانی و پیمایش کامل غار نمکدان، طولانی‌ترین غار نمکی جهان (۱۳۸۶)
? صعود به قله نانگاپاربات به ارتفاع ۸۱۲۶ متر و سرپرستی گروه (۱۳۸۷)
? پیمایش غارهای جیتا، سینک هول بلا و آلبرت در لبنان (۱۳۸۸)
? سرپرست برنامه اکتشاف غارهای میدان پرآو و اکتشاف غار میراث (۱۳۸۸)
? شرکت در برنامه بین‌المللی اکتشاف غارهای مگالایای هند به عنوان نماینده ایران (۱۳۸۸)
? شرکت در برنامه‌های اکتشافی غارهای انگرمینوسپیدان و غار جهان بین (۱۳۸۹)
? تلاش برای صعود قله کی ۲ دشوارترین کوه جهان و صعود به کمپ ۲ تا ارتفاع ۷۵۶۵ متری (۱۳۸۹)
? صعود به قله گاشربروم ۲ به ارتفاع ۸۰۳۵ متر و جان باختن در راه بازگشت از قله در اثر سقوط (۱۳۹۰)

او در میان ضبط ویدیوهای شخصی‌اش می‌گوید:

“درنهایت این تجربه‌ی من نشون داد که می‌شه از همه‌ی محدودیت‌ها عبور کرد. و هر کسی می‌تونه تا سقف توانایی‌های خودش پرواز کنه… و هر زن ایرانی هم با همه‌ی محدویت‌ها و مشکلاتی که داره می‌تونه کارهای بزرگ انجام بده… شاید بتونم همه‌ی این گزارش طولانی رو که شنیدین، توی یک جمله کوتاه براتون خلاصه کنم، و اون این که:

زن ایرانی می‌تواند…