گتر کوهنوردی
گتر کوهنوردی یکی از لوازم اصلی تجهیزات کوهنوردی و کمپینگ است. برف، آب، خاک و سنگریزهها میتوانند حتی در ضد آبترین کفشها نیز نفوذ کنند برای جلوگیری از این کار، حتما باید گتر بپوشید. گتر قسمتهای آسیب پذیر کفش شما را میپوشاند تا کاملاً از پاها در برابر این عناصر محافظت کند.
خرید گتر کار پیچیدهای نیست. در این مقاله ما به شما در مورد نحوه انتخاب و استفاده از گترها، انواع گترها براساس نوع سفری که برنامهریزی کردهاید، با چه شرایطی روبرو هستید، چه ویژگیهایی را برای انتخاب و خرید گتر باید مدنظر داشته باشید و همچنین نکاتی در مورد نحوهی صحیح قراردادن گترها بر روی کفش و گرفتن بهترین عملکرد از گترها را آموزش میدهیم.
انواع گتر براساس نوع فعالیت
همه گترها هدف اصلی یکسانی دارند: حفاظت از کفشها و جلوگیری از نفوذ عناصر به داخل آنها. اما بهترین نوع گتر برای شما به نوع سفرهایی که برنامهریزی کردهاید و شرایط آب و هوایی و مسیرهای پیادهروی شما بستگی دارد.
کاربردهای اصلی انواع گترها
۱- پیادهروی، گلگشت و کوهپیمایی سبک (Hiking): این مدل از گترها معمولاً سبک هستند، قابلیت تنفس دارند و در هنگام گشت و گذار در آب و هوای معتدل در برابر سنگ، ریگ، شن و ماسه و بارندگی کم محافظت اساسی میکنند. برخی از آنها برای محافظت در برابر باران و برف کاملاً ضد آب هستند.
از این مدل گترها اغلب برای همه چیز استفاده میشود، از پیادهروی کوتاه مدت در روز تا سفرهایی با کوله پشتی چند روزه.
۲- کوهنوردی (Mountaineering): گتر کوهنوردی به دلیل عایقهای اضافی برای سفرهای طولانی مدت در شرایط سخت از محافظت بیشتری برخوردار هستند. اکثر آنها از یک پارچه قابل تنفس ضد آب برای محافظت در برابر باران و برف استفاده میکنند.
علاوه بر کوهنوردی، از این گترها اغلب برای یخنوردی، انواع ورزشهای اسکی (اسکی آزاد، اسکی کراس کانتری) و ورزشهای زمستانی ،اسکی صحرایی و میدانی استفاده میشود و در مقابل سایش صخرهها و نفوذ آب حمایت و حفاظت مضاعفی نیز دارند.
۳- دویدنهای طولانی مدت (Trail running): این مدل از گترها معمولاً بسیار سبک و کم حجم هستند. هدف اصلی آنها این است که کفش را زمانی که در حال دویدن هستید از عناصر مختلف محافظت و دور نگه دارد. به طور معمول ضد آب نیستند. برخی از افراد که کوهپیمایی سبک دارند و کوهنوردانی که کفشهای مخصوص دویدن را میپوشند از این گترها استفاده میکنند.
وقتی تمرکز خود را روی انتخاب نوع خاصی از گتر میگذارید، به یاد داشته باشید که بین انواع مختلف همپوشانی داشته باشد. به عنوان مثال، از گتر کوهنوردی میتوان برای پیادهروی نیز استفاده کرد و در بعضی موارد ممکن است انتخاب مناسبی برای مکانی توجه به شرایط خاص باشد.
استفاده از گتر فقط به پیادهروی، کوهنوردی، اکسپیدیشن و دویدن محدود نمیشود. اگر میخواهید کفش خود را از نفوذ آب، برف و یا زباله دور نگه دارید، گترهایی انتخاب کنید که سطح محافظت لازم را داشته باشند.
ارتفاع گتر
برای جلوگیری از سرمازدگی پاها، انتخاب درست گتر اهمیت به سزایی دارد. ارتفاع مناسب گتر بیشتر به میزان حفاظت شما بستگی دارد. برای استفاده در مکانهای پوشیده از برف یا صعود زمستانی و یا خارج شدن از یک مسیر معمول، یک گتر بلند برای حفاظت و پوشش بیشتر لازم دارید.
گترهای کوتاهتر برای دویدن و پیادهرویهای سبک مناسب هستند. گترهای بلندتر معمولاً گرمتر از کوتاهترها هستند زیرا جریان هوا را بیشتر محدود میکنند. این نکته را در نظر داشته باشید که در چه شرایطی از گتر استفاده میکنید.
در اینجا سه گزینه اصلی برای ارتفاع گتر وجود دارد:
۱- ارتفاع بالاتر از مچ پا (روی قوزک پا): این مدل گترها برای دویدن یا برنامههای تابستانی طراحی شدهاند که هدف آنها جلوگیری از نفوذ سنگریزهها و سایر ذرات به داخل کفش است.
۲- نیم ساق: این گترها معمولاً حدود ۸ تا ۱۲ اینچ ارتفاع دارند. بهترین کاربرد این نوع گترها در شرایط آب و هوایی بد است هنگامی که فقط میخواهید باران و سنگریزه را از کفشهای خود دور نگه دارید تا وارد آنها نشوند.
۳- ارتفاع تا زانو (ساق بلند): این مدل گترها به طور معمول حدود ۱۵ تا ۱۸ اینچ ارتفاع دارند و برای شرایط سخت مانند صعودهای زمستانه یا برف کوبی و یا آب و هوای مرطوب مانند کوهنوردی در پاییز طراحی شدهاند.
اندازه گتر
تهیه گترهایی با اندازه مناسب بسیار مهم است. وقتی گترها اندازه نباشند، آب، برف و سنگریزه میتوانند وارد کفش شما شود در اینصورت پوشیدن آنها ناراحت کننده خواهد بود. خوشبختانه بدست آوردن اندازه مناسب گتر با توجه به نیاز شما کار سادهای است. بیشتر انواع گترها در اندازههایی متناسب با اندازه کفش شما هستند.
هدف اصلی شما هنگام اندازهگیری گترها باید دستیابی به بهترین مهر و موم ممکن در اطراف کفشها برای جلوگیری از نفوذ آب، برف و سنگریزه باشد. در حالت ایده آل، گترها به راحتی در اطراف پا و ساق شما قرار میگیرند. این نکته را در نظر داشته باشید که موقع انتخاب گترها کفش مناسب برنامههای کوهنوردی خود را بپوشید.
بنابراین موقع آزمایش پیش از خرید حتما تسمههای گتر را ببندید تا از مناسب بودن آن با سایز کفش خود اطمینان حاصل کنید.
نکات مربوط به اندازهگیری برای گترهای کوهنوردی و پیادهروی
برای اطمینان از مناسب بودن گترهای کوهنوردی یا پیادهروی، ببینید چه قدر گترها دور کفشهای شما قرار میگیرد. نباید محلهای شل یا منفذی برای ورود رطوبت وجود داشته باشد. همچنین به نحوه قرار گرفتن گترها در اطراف پاها و ساقها توجه کنید. اگر ساقهای بزرگی دارید، میتوانید از قلاب و حلقه برای تنظیم اندازه استفاده کنید.
نیازی نیست که تا آخر قلاب و حلقه را به هم متصل کنید. به طور کلی، نیم سانتیمتر همپوشانی کافی است. کفشهای واقعا بزرگ، مانند کفشهای کوهنوردی یا کفشهای اسنوبرد، ممکن است نیاز به اندازهگیری پاهای شما داشته باشد.
هنگام پوشیدن گتر، به نحوه طراحی آنها برای اتصال به کفشهای خود دقت کنید. بعضی از آنها وصلههای قلاب و حلقهای دارند که از ناحیه پاشنه پا به کفش شما متصل میشوند (به شرطی که کفشهای شما وصلههای قلاب و حلقهای نیز داشته باشد). برخی دیگر بندهای فوری مانند گتر کوهنوردی یا پیادهروی نیز دارند.
وقتی آنها را میپوشید، به احساس گترها در اطراف مچ پا و زیر ران خود توجه کنید که آیا باعث ناراحتی میشوند یا مناسب هستند. هنگام اندازهگیری صحیح، گترها باید راحت باشند و به طور ایمن به کفشهای شما بچسبند.
گتر باید لباسها را از فرسایش محافظت کند. تجارب بسیاری وجود دارد که سخمه کرامپون به یک شلوار گیر کرده و آن را پاره کرده است. گتری که محکم و خوب ساخته شده باشد مقاوم است و پاره نمیشود و اگر پاره شود، بهای یک گتر کمتر از شلوار کوه و یا یک روکش کفش است.
از طرفی تقریباً در هر صعود خراشی روی کفش ایجاد میشود که وجود گتر مانع از این پیشامد میشود. در واقع ارزش گتر به اندازه کاهش قیمت کفش به علت خراشیدگی از رویه یک جفت کفش است.
ویژگیهای گتر
ضد آب (Waterproof):
گترهای مخصوص کوهنوردی و ورزشهای برفی به طور معمول با مواد قابل تنفس و ضد آب ساخته میشود تا مانع از نفوذ رطوبت یخ و برف به کفشهای شما شوند. اگر در حال عبور از شرایط مرطوب یا برفی هستید، به دنبال گترهای ضد آب باشید.
دفع حشرات (Insect repellent):
گهگاه ممکن است گترهایی را پیدا کنید که با مواد ضد حشره ساخته شدهاند، معمولا این مدل از گترها به شما کمک میکند تا پشهها، کنهها و سایر حشرات گزنده را دور نگه دارید. این نوع گتر برای کوهنوردی و کمپ در طبیعت در مناطقی که پر از حشره است مناسب میباشد.
پارچه مقاوم در برابر سایش (Abrasion-resistant fabric):
برخی از گترها در قسمت پایینی نایلون مقاوم در برابر سایش دارند تا گتر در برابر فرسایش یخ، سنگها و گاه به گاه صدمات ناشی از کرامپون مقاوم باشد.
پارچه پوسته نرم (Soft-shell fabric):
این پارچه قابلیت انعطافپذیری و کشش خوبی داشته و همچنین محافظت عالی در برابر آب و هوای مختلف را دارد.
تسمه یا بند پشت پا (Instep straps):
این تسمهها لبههای پایین گتر شما را در اطراف قسمتهای کفش ثابت نگه میدارد. گترهای معمولی دارای بندهای توری ساده هستند. گترهای تخصصیتر برای ماندگاری بیشتر از بند چرمی یا مصنوعی beefier برخوردار هستند.
نایلون روکشدار (Coated nylon):
گترهای پایه بسیار سبک هستند و معمولاً با نایلونهای روکشدار پلی اورتان ساخته میشوند. اگر یک پیادهروی کوتاه مدت یا کوهپیمایی سبک داشته باشید یا در محیطهای شن و ماسه یا مرطوب باشید، این نوع پارچه به خوبی جوابگو نیاز شما خواهد بود.
سیستم باز و بسته شدن (Entry system):
گترهای مخصوص پیادهروی و کوهنوردی معمولاً توسط نوارهای بلند اتصال دهنده قلاب و حلقه از جلو گترها باز و محکم میشود.
بسته شدن بالای گتر (Top closures):
پایه و اساس همهی گترها به طور معمول با ضامنها و طنابهای کششی که کشیده شده محکم میشوند. بعضی از مدلها دارای یک بند مخصوص با سگک هستند.
گترهایی با قلابهای توری (Lace hooks):
در برخی از مدلها ارائه میشود، به شما این امکان را میدهد بندهای بوت خود را برای امنیت بیشتر به گترهای خود وصل کنید.
جنس گترها
گترهای Gore-tex:
این پارچه چند لایه و مشهور قابل تنفس، ضد آب و ضد باد بوده که مناسب برای استفاده در برف و محیطهای مرطوب میباشد. (متاسفانه بیشتر اجناسی که در ایران تحت عنوان گورتکس فروخته میشوند فقط از جنس نایلون میباشند)
گترهای Cordura:
این پارچه که بافت فوق العاده زمخت و محکمی دارد مقاوم در برابر سایش یخ، صخره و دندانههای کرامپون میباشد.
گترهای Coated nylon:
تهیه شده از پارچه نایلون پوششدار وسبک هستند، جنس گترهای ساده و غیر حرفهای معمولا از این پارچه است که مناسب برای کوهپیماییهای سبک، سرعتی و در شرایط سنگریزه و یا علفزارهای مرطوب مناسب میباشند.
گترهای Schoeller® fabrics:
این نوع بافت انعطاف پذیری و قابلیت کشسانی بالایی دارد و برای استفاده در شرایط آب و هوایی نرمال مناسب است.
نحوه پوشیدن گترها
پوشیدن گترها کار سخت و پیچیدهای نیست و معمولا آنها را از همه طرف میپوشند. بنابراین، اگر در حال آماده شدن برای پیادهروی، کمپینگ، کوهنوردی و صعود هستید، این مراحل را برای پوشیدن صحیح گترها دنبال کنید. (توجه: این دستورالعملها برای بیشتر مدلهای گترهای پیادهروی و کوهنوردی است. همه گترها ویژگیهای یکسانی ندارند و بنابراین ممکن است این مراحل را دقیقاً دنبال نکنند.)
۱- گترها را طوری قرار دهید که بسته شدن قلاب و حلقه در جلو باشد: همانطور که گتر را میپوشید، پارچه گتر باید پشت پاهای شما پیچیده شود و دهانهها باید در جلو باشد.
۲- سگکها را به سمت بیرون ببندید: گترها را طوری بپوشید که سگکها در قسمت بیرونی پاها قرار گیرند. اگر سگگها را در قسمت داخلی پا قرار دهید، ممکن است هنگام راه رفتن به طور تصادفی سگکها را لگد بزنید. اطمینان حاصل کنید که بندها از قسمتهای زیرین کفش شما عبور میکنند.
تسمه یا بندهای ورودی را تنظیم کنید: در برخی از گترها، به ویژه آنهایی که دارای بندهای داخل سوراخ دار هستند، باید قبل از اینکه کاملاً گترها را بپوشید، نوارهای ورودی را به اندازه مناسب تنظیم کنید. گترهایی که دارای تسمه یا بندهای ورودی خارجی هستند میتوانند بعد از پوشیدن و بستن اتصال دهندههای قلاب و حلقه قابل تنظیم باشند.
در هر صورت، بندها را طوری به سمت بالا ببندید تا ته گترها سفت و محکم بسته شود اگر هر بار از یک مدل کفش یکسان با گترهای خود استفاده میکنید، فقط باید یکبار تسمه یا بندها را تنظیم کنید.
قلابهای توری را درگیر کنید: در گترهایی که قلاب دارند، سعی کنید بندها را تا جایی که معقول است، روی کفشهای خود قلاب کنید. در کفشهای بزرگتر، مانند کفش کوهنوردی، ممکن است نتوانید بندها را نزدیک به انگشتان پا ببندید.
بندهای بالای گتر را محکم ببندید: نیازی نیست که بندهای بالای گترها را بیش از حد محکم کنید. فقط آنها را محکم ببندید تا از افتادن گترها از پاهای شما جلوگیری کند.
بستن سایر قسمتها: برخی از گترها دارای چفت و بست یا مدلهای دیگری از بسته شدن در بالا یا پایین هستند تا از شل شدن گترها جلوگیری شود. بعد از پوشیدن گترها و قبل از حرکت حتما بندها را تنظیم کنید.
در هنگام بارندگی شدید گترها را زیر شلوار بارانی خود بپوشید. در اینصورت شلوار بارانی مانع از نفوذ باران به داخل گتر میشود. در صورتی که گتر را روی شلوار خود بپوشید باران به زیر گتر و داخل کفشهای شما نفوذ میکند.
یک پای خشک از یک پای خیس گرمتر است. لایه اضافی گتر به نگهداری گرمای بدن کمک میکند و خطر سرد شدن پاها را تا حد زیادی کاهش میدهد. اگر پاها خیس شوند، خون از حد معمول سردتر خواهد شد و انگشتان را گرم نمیکند.
منبع: rei.com
ترجمه و گردآوری: پریسا رهبری
مطالب مفیدی بود
درود؛ سپاس از همراهیتون
مطالب جامع و مفیدی بود، ممنون از اطلاع رسانی هاتون در جهت رشد درست ورزش کوهنوردی و طبیعتگردی.
سپاس از توجه جنابعالی؛ انجام وظیفست؛ موفق و برقرار باشید.