قله کول جنو

قله کول جنو یا کول جنون با بلندای ۳۸۱۳ متر، شرقی‌ترین قله بر روی خط‌الراس اشترانکوه می‌باشد. کول جنو در استان لرستان و در جنوب کوهستان اشترانکوه از منطقه کوهستانی زاگرس مرکزی در حدفاصل شهرستان الیگودرز، ازنا و دورود واقع شده است. کول جنو را زیباترین و فنی‌ترین قله زاگرس می‌نامند.

کول جنو قله‌ای صخره‌ایی است که از جانب شمال‌غرب به قله شاه تخت و از جنوب‌شرق با مسیر خط الراس اشترانکوه با کاهش تدریجی ارتفاع به جاده شول آباد می‌رسد. این قسمت شامل قله‌های صخره‌ایی کول آب، کول خشک، کول ممد، کول ‌طول له (طویله) و کول دیمه می‌شود.

موقعیت جغرافیایی

موقعیت قله کول جنو در محدوده جغرافیایی شهرستان الیگودرز واقع شده است. اشترانکوه یکی از چین‌خوردگی‌های بزرگ ایران با قلل سر به فلک کشیده و بیشماری است که از گردنه سراوند در شرق دورود آغاز شده و با خط‌الراسی پر فراز و نشیب از بلندای قللی با ارتفاع بیش از ۴۰۰۰ متر و یخچال‌های دایمی پرشیب به قله کل جنو و دره دایی ختم می‌شود.

قلل اشترانکوه بسیار صعب‌العبور و در عین زیبایی، بسیار پر مخاطره می‌باشند. ریزش بهمن حتی در فصل بهار نیز، جان کوهنوردان را تهدید می‌کند. این منطقه تاکنون قربانیان زیادی از کوهنوردان گرفته است.

مسیرهای بهمن‌گیر در تابستان عمدتا به شن اسکی‌های پرشیبی تبدیل می‌شوند که در جای خود با خطر ریزش سنگ و سقوط همراه می‌باشند. بلندترین قله این مجموعه بی‌نظیر، قله سنبران و فنی‌ترین آن کول جنو می‌باشد.

وجه تسمیه قله کول جنو

کل یا کول در زبان محلی به مناطق غیر قابل عبور اطلاق می‌شود و از این نظر، این اسم برازنده بسیاری از قلل اشترانکوه است. در زبان محلی کول جنو را به “خانه جن‌ها” یا “محل وجود جن” نیز تعبیر می‌کنند.

از گذشته به خاطر صعب‎‌العبور بودن مسیر و ظاهر صخره‌ای و خشن قله و همچنین کشته‌شدن و سقوط ایلات و عشایر در هنگام عبور از منطقه فوق این نام را بر آن قرار دادند.

همچنین بهمن‌های این منطقه در زمستان بسیار مهیب و خطرناک است و صدای زیادی که به وجود می‌آورد گاهی تا روستای کمندان هم می‌رسد. شاید به همین دلیل است که این نام را بر آن نهاده‌‎اند.

پناهگاه کول جنو

پناهگاه شادوران کامران سلیمانی در ارتفاع تقریبی ۳۰۲۸ متری و در دامنه‌های شمالی کول جنو ساخته شده است که به پناهگاه کول جنو هم معروف است.

این پناهگاه دارای دو طبقه و در حدود ۴۰ نفر ظرفیت دارد. کف پناهگاه موکت است و در پشت آن یک چشمه نیز وجود دارد. همچنین این پناهگاه دارای سرویس بهداشتی و نور (باتری خورشیدی) می‌باشد.

مسیرهای صعود به قله کول جنو

قله کول جنو دو مسیر رایج صعود دارد که هر دو مسیر از روستای کمندان شهرستان ازنا مقدور است. این دو مسیر عبارتند از:

• کوهپیمایی: مسیر شست خدا
• کوهنوردی: مسیر تیغه‌های کل جنو

دانلود ترک مسیر صعود به قله کول جنو

مسیر رایج صعود به قله کول جنو مسیری است که از منطقه دره دایی الیگودرز در روستای کمندان شهرستان ازنا با گذر از پناهگاه سلیمانی به قله می‌رسد.

علاوه بر این می‌توان از طریق روستاهای دره تخت و تیون و شهر دورود و پیمایش خطرالراس اشترانکوه هم به قله کول جنو رسید که به علت ساختار سنگی نیاز به مهارت است.

برای صعود به قله کول جنو باید از شهرستان ازنا به سمت روستای دره تخت و کمندان حرکت کرد. این مسیر دارای جاده آسفالته می‌باشد.

فاصله ازنا تا روستای کمندان حدود ۲۵ کیلومتر است. با رسیدن به روستا در کنار رودخانه پیمایش را آغاز می‌کنیم و از مسیر پاکوب به سمت پناهگاه کول جنو حرکت را ادامه می‌دهیم.

پس از حدود ۳ ساعت پیمایش به پناهگاه خواهیم رسید. در طول مسیر چشمه‌هایی وجود دارد، از جمله سراب بهادر و چشمه ناصر که در زیر پناهگاه قرار گرفته است.

این چشمه به یاد مرحوم ناصر خوشه چین که از کوهنوردان معروف اراک بوده و در حین ساخت پناهگاه کول جنون دچار حمله قلبی شد و درگذشت نامگذاری شده است.

پشت پناهگاه هم چشمه‌ای وجود دارد که از قله سرازیر شده و دارای آبی سرد و گوارا است. چشمه‌ای هم در حدود ۳۰ دقیقه بالاتر از پناهگاه وجود است.

بعد از پناهگاه در جهت حرکت به سمت قله ابتدای مسیر سنگلاخی بوده و بعد از آن مسیر، شیب تندی پیدا می‌کند.

این شیب تا زیر تیغه معروف کول جنو امتداد دارد. در حدود ۱ ساعت زمان نیاز است تا به زیر تیغه برسیم. تیغه در کنار یخچال چال سیاه کول جنون قرار دارد.

حال باید آماده درگیری با سنگ و صخره شد چرا که از این پس مسیر کاملا دست به سنگ می‌باشد. تا رسیدن به قله ۳ ساعت زمان نیاز است.

پس از پایان تیغه بر بلندای کول جنو خواهیم ایستاد. حال بعد از کمی درنگ و استراحت کوتاه، مسیر برگشت را از سمت مخالف مسیری که صعود کرده‌ایم در پیش می‌گیریم. مسیر مشخص و پاکوب است.

برای بازگشت به سمت پناهگاه باید از این مسیر حرکت کرده تا به سنگ مشهور به شست خدا برسیم.

شست خدا سنگی شبیه به انگشت شست است است که بدین نام شهرت یافته است. در ادامه وارد یخچال چال سیاه می‌شویم که در همه فصول دارای برف می‌باشد.

پس از رد کردن چال سیاه وارد همان مسیر شیب‌داری که تا زیر تیغه کشیده شده بود می‌شویم و به سمت پناهگاه ادامه مسیر می‌دهیم.

دید از قله

زیباترین منظره که از قله نگاه هر بیننده را به خود جلب میکند نمای دریاچه گهر این نگین اشترانکوه است.

به علاوه از کول جنو دیگر قلل رشته‌کوه اشترانکوه و در صورت صاف بودن هوا رشته گرین در شمال شرق و زردکوه در جنوب غرب هم قابل مشاهده است.

بهترین زمان صعود به قله کول جنو

بهترین زمان صعود به قله کولجنو اواخر بهار و اوایل تابستان است. در این ایام هوا مطبوع‌تر و طبیعت زیبایی خاصی دارد. همچنین سردی و گرمی هوا باعث کلافگی و کاهش توان افراد نخواهد شد. اگر گروهی برای نخستین‌بار قصد صعود به این قله زیبا را داشته باشد، بهتر است از راهنمای محلی کمک بگیرد.

صعود زمستانی قله کول جنو و در کل به قلل اشترانکوه بسیار سخت و همراه با مشکلات جدی است. حجم برف بالا، دمای هوای پایین و وجود صخره و سنگ در مسیر که در زمستان با یخزدگی همراه است، از ویژگی‌های بارز زمستان‌های اشترانکوه است.

یکی از عواملی که سبب بروز حادثه در این کوه شده است دیر رسیدن کوهنوردان (بعد از ساعت ۱۴) به قله است.

متاسفانه در گذشته و تا به امروز بارها دیده شده که کوهنوردان در بازگشت از قله، به علت برف سنگین و شرایط نامناسب جوی و نیز عقب بودن از زمانبندی، مجبور به انتخاب مسیری بنام دهلیز می‌شوند که به دره دایی معروف است. سقوط بهمن در این دره تاکنون جان چندین نفر از کوهنوردان را گرفته است.

نکات قابل توجه برای صعود به قله کول جنو

• مدت زمان مناسب برای این صعود یک نیم روز است.
• مسافت پای کار تا قله (رفت و برگشت) در حدود ۱۶.۵ کیلومتر است.
• مدت زمان پیمایش (فقط صعود): ۶ تا ۷ ساعت بسته به میزان توانایی.
• ارتفاع در آغاز پیمایش حدود ۲۰۹۰ متر است.
• دسترسی به آب در محل چشمه سراب کمندان امکان‌پذیر است.
• رعایت قانون ساعت ۱۴ الزامیست.
• در بیشتر نقاط منطقه آنتن تلفن همراه برقرار است.
• برای شب مانی می‌توان از پناهگاه شادروان کامران سلیمانی در ارتفاع تقریبی ۳۰۰۰ متری در دامنه شمالی کول جنو بهره برد.
• نزدیکترین مرکز درمانی بیمارستان امام علی ازنا می‌باشد.
• تعداد نفرات تیم متناسب با دشواری صعود باشد. هرچه تعداد نفرات بیشتر باشد احتمال خطرات بر روی تیغه بیشتر خواهد بود. همچنین تیم، زمان بیشتری را بر روی تیغه خواهد بود که در صورت سرد بودن هوا بیشتر در معرض هیپوترمی قرار خواهید گرفت.
• برای این صعود نیازمند تجهیزاتی همچون هدلامپ، کلاه کاسکت، طناب انفرادی، هارنس، تسمه، کارابین و … خواهید بود.
• استفاده از ترک مسیر روی دستگاه GPS و یا تلفن همراه (در فصول گرم) الزامیست.

نکته مهم

صعود به قله کول جنو در زمستان نیازمند مهارت‌های کافی در زمینهٔ کوهنوردی و سنگنوردی است. همچنین به دلیل وجود یخچال‌های وسیعی که در مسیر وجود دارد تسلط کافی به تکنیک‌های برف و یخ و عبور از یخچال نیز  الزامیست.

عبور از تیغه کول جنو نیازمند همکاری و حمایت مناسب از جانب اعضای تیم می‌باشد.

از جاذبه‌های دیدنی این منطقه می‌توان از تونل برفی ازنا که بسیار هم زیباست نام برد که در فاصله حدود ۲ ساعت پیاده‌روی از روستای کمندان قرار دارد.

در انتهای روستای کمندان جاده خاکی هست که به سمت منطقه گردشگری تونل برفی می‌رود.

در استراحتگاهی که در این منطقه برای گردشگران ساخته شده امکان اسکان و شب مانی محیا می‌باشد. همچنین دورنمای دیواره و قله کله جنو که چشم هر بیننده را مجذوب خود می‌سازد.

پوشش گیاهی

شامل گونه‌های بلوط، ارس یا سروکوهی، بادامک، گلابی وحشی، زالزالک، گون، درمنه، بومادران، آویشن، سریش ایرانی، لاله واژگون، کما، کلاه میرحسن، پونه اشترانکوهی، محلب، شیرخشت لرستانی، سیر، موسیر و برخی دیگر از گیاهان کوهستانی ایران می‌باشد.

گوناگونی جانوری

جانوران شاخص منطقه عبارتند از پستاندارانی چون پلنگ ایرانی، خرس قهوه‌ای، کل و بز، قوچ و میش، گربه وحشی، کفتار، گرگ، روباه، شغال، شنگ. کبک دری، کبک، عقاب طلایی، کرکس، کرکس مصری، شاهین، بالابان، دلیجه کوچک، سهره طلایی، سهره نوک بزرگ، سار صورتی و جی جاق از جمله پرندگان این منطقه می‌باشند.

از خزندگان و دوزیستان این منطقه نیز می‌توان از گونه‌هایی همچون لاک پشت مهمیزدار، آگامای صخره‌ای فلس درشت، گرزمار، افعی شاخدار، سوسمار مارچشم و مارهای خطرناکی چون افعی شاخدار، کالکتوس و زینگار نام برد.

منابع: ویکی‌پدیا، سلام‌همنورد، ویکی‌لاک گردآوری: حامد اسپرهم