هفت قله در هفت قاره

به هفت قله که بلندترین قله‌های هفت قاره روی کره زمین هستند، اصطلاحا هفت قله در هفت قاره، سون سامیت Seven Summits یا قلل هفتگانه گفته می‌شود.

سون سامیت یا «هفت قله»، به چالشی اطلاق می‌شود که هدف آن صعود به بلندترین قلهٔ هر قاره از هفت قارهٔ جهان است.

اولین کسی که این چالش را تکمیل کرد، کوهنورد آمریکایی ریچارد باس بود که در سال ۱۹۸۵ این هدف را به پایان رساند و مسیر را برای دیگران هموار کرد.

برخی از کوهنوردان نیز چالش هفت قله را با قوانین خاص، مانند صعود بدون کمک کپسول اکسیژن یا در مدت‌زمانی بسیار کوتاه، به اتمام رسانده‌اند و این امر به محبوبیت و اهمیت این چالش افزوده است.

اولین بار از سوی ریچارد باس فهرست هفت قله ارائه شد و رینهولد مسنر، کوهنورد معروف ایتالیایی نیز بعد از او با کمی تغییر فهرست دوم از این قله‌ها را تهیه کرده است. در حال حاضر فهرست رینهولد مسنر بیشتر مورد توجه کوهنوردان است.

اگرچه صعود به بلندترین قلل قاره‌های جهان جزو برترین فعالیت‌های کوهنوردی به شمار نمی‌آید، اما فعالیتی است که توانسته طی سال‌های اخیر ماجراجویان و گردشگران زیادی را که عمدتا در عرصه کوهنوردی فنی جایی ندارند به سوی خود جلب نماید.

در حالی که تاکنون بیش از ۴۰ کوهنورد توانسته‌اند بر فراز چهارده قله بالای هشت هزار متر دنیا بایستند اما آمار فاتحان هفت قله بسیار بیشتر از این است.

تا به امروز، بیش از ۵۰۰ کوهنورد از کشورهای مختلف توانسته‌اند بر فراز هفت قله (سون سامیت) بایستند. نامدارانی چون مسنر و پارک یانگ کره‌ایی هشتمین فاتح هشت‌هزارمتری و نخستین فاتح گرانداسلم (صعود به ۱۴ قله هشت هزارمتری و پیمایش قطب شمال و جنوب را گرانداسلم کوهنوردی می‌گویند) هم به چشم می‌خورد.

تاریخچه هفت قله

ریچارد باس، یک تاجر و کوهنورد آماتور، با هدف صعود به بلندترین کوه در هریک از هفت قاره دنیا، از جمله استرالیا سرزمین اصلی خود، چالشی تازه را ایجاد کرد.

او با استخدام دیوید بریشرس به عنوان راهنما در کوه اورست که سخت‌ترین کوه در میان هفت قله است، اورست را در تاریخ ۳۰ آوریل ۱۹۸۵ صعود کرد و کتاب هفت قله را در سال ۱۹۸۶ نوشت.

رینهولد مسنر، در فهرست باس تجدید نظر کرد او با استفاده از تعریف گسترده‌تر از قاره اقیانوسیه و هرم Carstensz را جایگزین کوه Kosciuszko در استرالیا کرد. پت مورو اولین فردی است که براساس فهرست مسنر در ۷ می سال ۱۹۸۶ به هفت قله صعود کرد.

پس از مدت کوتاهی خود رینهولد مسنر با صعود کوه وینسون در تاریخ ۳ دسامبر، ۱۹۸۶ توانست اولین فردی باشد که براساس لیست خودش و باس به هشت قله صعود کرده است. اولین فرد برای تکمیل هفت قله، بدون استفاده از کپسول اکسیژن (در کوه اورست) نیز رینهولد مسنر است.

در ماه می سال ۲۰۰۲، سوزان ارشلر و همسرش، اولین زن و شوهر بودند که باهم به “هفت قله” صعود کرده‌اند.

میروسلاو Caban احتمالا تنها کوهنورد دیگریست (علاوه بر مسنر) که در سال ۲۰۰۵ پروژه صعود بدون استفاده از اکسیژن را در Carstensz به پایان رساند. (اد ویستورس نیز همه قله‌ها را بدون استفاده از اکسیژن صعود کرد).

بین سال‌های ۲۰۰۲ و ۲۰۰۷، کوهنورد اتریشی کریستین اشتانگل هفت قله (فهرست مسنر)، را به تنهایی و بدون استفاده از اکسیژن و با گزارش زمان صعود مجموع رکورد از کمپ مربوطه به قله ۵۸ ساعت و ۴۵ دقیقه صعود کرد. در سال ۱۹۹۰، راب هال و گری بال اولین بار با استفاده از لیست باس، هفت قله را هفت ماه صعود کردند.

در سال ۱۹۹۲ جونکو تابی اولین زنی بود که برای این مهم تلاش کرد و توانست هفت قله را صعود کند. رکورد جهانی برای تکمیل لیست مسنر و باس در ۱۳۶ روز توسط کوهنورد دانمارکی هنریک کریستینسن در سال ۲۰۰۸ ثبت شد.

در ژانویه ۲۰۱۰، کوهنورد اسپانیایی کارلوس سوریا فونتان با صعود به هفت قله (فهرست مسنر)، در سن ۷۱ سالگی، پیرترین فرد این فهرست لقب گرفت.

از ۲۴ دسامبر ۲۰۱۱، تنها ۱۱۸ گزارش از صعود قله‌های هر دو لیست شده است. ۲۳۱ نفر در فهرست مسنر صعود کرده‌اند، در حالی که ۲۳۴ نفر لیست باس را به پایان رسانده‌اند. ۳۴۸ نفر هم یا لیست باس و یا لیست مسنر را انجام داده‌اند.

در سال ۲۰۱۲، روهان فریمن اولین آمریکاییِ آفریقایی تبار و جامائیکایی موفق به صعود هفت قله شد. با آغاز دهه نود صعود به این قلل روند چشمگیری را به خود گرفت و تاکنون حدود یکصد و بیست نفر به این موفقیت نائل آمده‌اند.

قله اورست ( Everest ) – قاره آسیا

قله اورست ( Everest ) با ارتفاع ۸۸۴۸ متر واقع در کشورهای نپال و چین نه تنها مرتغع‌ترین قله آسیا بلکه مرتفع‌ترین قله جهان می‌باشد. ادموند هیلاری و تنزینگ نورگی در سال ۱۹۵۳ موفق شدند برای اولین بار از بلندترین نقطه زمین نظاره‌گر هستی باشند.

آکونکاگوا ( Aconcagua ) – قاره آمریکای جنوبی

آکونکاگوا ( Aconcagua ) با ارتفاع ۶۹۶۲ متر در مرز شیلی در کشور آرژانتین نه تنها مرتفع‌ترین قله رشته کوه آند و آمریکای جنوبی، بلکه بلندترین نقطه در خارج قاره آسیا به شمار می‌آید. ماتیاس زوبریگن ( Mathias Zurbriggen ) در سال ۱۸۹۷ برای اولین بار این قله را صعود کرد.

برای رسیدن به قله مسیرهای متفاوتی وجود دارد. از مسیر نرمال آن بدون نیاز به کرامپون بعد از حدود هفت ساعت به قله خواهید رسید. ارتفاع، سرما و بادهای شدید جان کوهنوردان را در این کوه به شدت تهدید می‌کند اما اساسا دست‌کم گرفتن این قله دلیل اصلی صدمات جدی و مرگ در مسیر نرمال صعود است.

دنالی ( Denali ) یا مک کینلی ( McKinley ) – قاره آمریکای شمالی

دنالی ( Denali ) یا مک کینلی ( McKinley ) با ارتفاع ۶۱۹۴ متر در قلب آلاسکا مرتفع‌ترین قله آمریکای شمالی می‌باشد. این کوه سردترین کوه جهان به شمار می‌آید و در عین زیبایی بسیار خطرناک است.

سرما و موقعیت جغرافیایی این قله باعث شده تا صعود آن بسیار سنگین‌تر از قله‌های همانند و هم ارتفاعش در هیمالیا باشد.

چهار کوهنورد در هفت ژوئن ۱۹۱۳ برای اولین بار دنالی را صعود کردند.

کلیمانجارو ( kilimanjaro ) – قاره آفریقا

کلیمانجارو ( kilimanjaro ) با ارتفاع ۵۸۹۵ متر بلندترین قله آفریقا می‌باشد. این قله در یکی از زیباترین مکان‌های روی کره زمین در نزدیکی مرز کنیا و داخل خاک کشور تانزانیا قرار دارد.

کلیمانجارو قله‌ای فنی نیست و هر کوهنورد در وضعیتی متوسط و با مقداری صبر و اندکی دلار می‌تواند آن را صعود کند. مِیرِ ( Meyer ) و لودویک پورشلر ( Purtscheller ) اولین کوهنوردان غربی بودند که در سال ۱۸۸۹ این قله را صعود کردند.

قله البروس ( ELBRUS ) – قاره اروپا

قله البروس ( ELBRUS ) با ارتفاع ۵۶۴۲ متر در روسیه در خاک اروپا قرار دارد و بلندترین قله اروپا به شمار می‌آید. لیست‌های باس و مسنر نیز هر دو این گفته را تایید می‌کنند.

آلبروس دارای دو قله می‌باشد، قله اصلی در طرف غرب با ارتفاع ۵۶۴۲ متر و قله فرعی البروس با ۲۱ متر اختلاف ارتفاع نسبت به قله اصلی در طرف شرق قرار دارد. صعود این قله دشوار نیست و تا ارتفاع ۳۵۰۰ متری نیز تراموا وجود دارد.

در سال ۱۸۶۸ برای اولین بار قله فرعی صعود شد و شش سال بعد کوهنوردان بر فراز قله اصلی البروس ایستادند. اختلاف نظر در تعیین مرز آسیا و اروپا باعث شده که در معرفی بام اروپا اختلافاتی به وجود آید.

عده‌ای قله ۴۸۱۰ متری مون بلان ( Mont Blanc ) از قلل رشته‌کوه آلپ در مرز کشورهای فرانسه و ایتالیا را مرتفع‌ترین قله قاره سبز می‌دانند.

اما در تعیین بلندترین کوه قاره اروپا اختلاف نظر بین دو کوه البروس ( روسیه ) و مون بلان ( فرانسه ) وجود دارد. عده‌ای البروس را از قلل هفتگانه دانسته و عده کمی مون بلان را از قلل هفتگانه می‌دانند!

قله هرم کارستنز ( Carstensz Pyramid ) یا پونچاک جایا ( Puncak Jaya ) – قاره اقیانوسیه

قله هرم کارستنز ( carstensz pyramid ) یا پونچاک جایا ( Puncak Jaya ) با ارتفاع ۴۸۸۴ متر اگر چه از نظر تقسیمات سیاسی داخل خاک کشور اندونزی قرار دارد اما از نظر زمین‌شناسی جزء فلات قاره استرالیا می‌باشد و همین باعث شده تا مسنر برخلاف فهرست باس این قله را به عنوان بلندترین قله اقیانوسیه معرفی کند.

باس در لیست خود قله کوزیوسکو ( Kosciuszko ) با ارتفاع ۲۲۲۸ متر را بلندترین قله قاره استرالیا می‌داند.

قله مرموز پیرامید با دیواره‌ها و صخره‌های تیز در میان جنگل‌های انبوه منطقه پاپوآی را می‌توان فنی‌ترین قله در میان هفت قله به حساب آورد که به دلیل بی‌ثباتی سیاسی تا به حال تعداد معدودی از کوهنوردان آن را صعود کرده‌اند.

به خاطر نزدیک بودن این کوه به خط استوا تقریبا در تمامی فصول سال در آن بارندگی وجود دارد و بادهای شدید کوهنوردان را در هنگام صعود به شدت تحت فشار قرار می‌دهد.

در نزدیکی قله نیز همیشه باید انتظار کولاک شدید را داشت. چهار کوهنورد در سال ۱۹۶۲ برای اولین بار آن را صعود کردند. امروزه صعودکنندگان قلل هفتگانه ترجیح می‌دهند هر دو قله این منطقه را صعود نمایند تا شک و شبهه‌ای بوجود نیاید.

قله وینسون ( Vinson ) – قاره قطب جنوب

کوه وینسون ( Vinson ) با ارتفاع ۴۸۹۷ متر با ۲۱ کیلومتر طول و ۱۳ کیلومتر عرض در انتهای زمین و در قطب جنوب قرار دارد. این قله در سال ۱۹۵۷ توسط آمریکایی‌ها کشف شد و در سال ۱۹۶۶ یک گروه مرکب از باشگاه کوهنوردی آمریکا و بنیاد ملی علوم برای اولین بار آن را صعود کردند.

چالش‌های سون سامیت

صعود به این قله‌ها، به دلیل تفاوت‌های اقلیمی، جغرافیایی و فرهنگی، از دیدگاه‌های مختلف دشوار است. کوهنوردان با شرایطی همچون سرما و باد شدید، ارتفاع بالا، و خطرات یخچال‌ها و بهمن‌ها روبه‌رو می‌شوند. چالش سون سامیت، آمادگی جسمانی بالا، تجهیزات مناسب و تجربهٔ کوهنوردی قابل‌توجهی می‌طلبد.

نکات جالب در مورد سون سامیت

• برخی از کوهنوردان، این قله‌ها را بدون کمک کپسول اکسیژن صعود کرده‌اند که دستاورد بزرگی محسوب می‌شود.
• صعود به این قله‌ها در کمتر از یک سال، از دیگر رکوردهایی است که کوهنوردان سعی می‌کنند به آن دست یابند.
• به دلیل هزینه‌های بالا برای صعود به قله‌هایی مانند اورست و وینسون، این چالش از جمله گران‌ترین چالش‌ها در کوهنوردی به شمار می‌آید.

نویسنده: حامد اسپرهم