خرید و نگهداری چادر کوهنوردی
برای آشنایی با خرید و نگهداری از چادر کوهنوردی و شناخت انواع چادر کوهنوردی و کمپینگ و نیز نکات مهم در هنگام انتخاب یک چادر خوب و مناسب بهتر است بدانیم که:
برخی ترجیح میدهند در طول سفر در هتل و اقامتگاههای درون شهر، با امکانات از پیش تعیین شده سکونت کنند و برخی دیگر ماندن در دلِ طبیعت، ماجراجویی و تجربه شبنشینیهای گرد آتش، تماشای آسمان به وقت شب در عمق طبیعت و در کل کمپ کردن را ترجیح میهند، در این بین دستهای دیگر از افراد هستند که منحصرا علاقمند به کوهنوردی میباشند.
برای این دسته از افراد که به طبیعت و شبمانی در آن علاقهمند میباشند، استفاده از چادر کوهنوردی بهترین و امنترین گزینه برای اقامت گزیدن در طول سفر در طبیعت میباشد که به سادگی و در کمترین زمان ممکن و با صرف کمترین هزینه برپا شده و آماده سکونت میشود.
در برنامههای شبمانی یکی از مسائلی که بالاترین اهمیت را دارد اقامت در مکانی امن و محفوظ از سرما و گرما میباشد. پناهگاهها و جانپناهها شاید بهترین انتخاب باشند اما اگر شما بخواهید شب در جایی بمانید که هیچ پناهگاه و جانپناهی وجود ندارد داشتن یک چادر کوهنوردی مناسب میتواند بهترین راه حل باشد.
راهنمای انتخاب چادر برای سفر و پیکنیک
سفر آمادگی میخواهد تفاوتی ندارد که یک پیکنیک یک روزه به اطراف شهر است، یک سفر کوتاه به دل طبیعت سرسبز و یا چند هفته رانندگی در جاده در دل کوهها و کویر. در هر شرایطی و با هر همسفری شما باید در سفر احساس آرامش و امنیت داشته باشید.
چادر مسافرتی قطعاً یکی از مهمترین ابزارها برای داشتن این آمادگی است و هرقدر هم که مطمئن باشید که به جای امنی سفر میکنید و یا هواشناسی در پیشبینی خود متبحرانه عمل کرده است، باز هم از بارانهای ناگهانی و رعد و برقها در امان نخواهید بود.
اگر تصمیم گرفتهاید یک چادر مسافرتی و وسایل اسکان مناسب تهیه کنید، بهتر است بودجه خودتان و کیفیت و کاربرد چادر را به صورت همزمان بررسی کنید. در هر حال خرید چنین وسایلی مانند سرمایهگذاری برای روزهای راحتتر است و اگر درست انتخاب نشوند هدر دادن سرمایه شما به شمار میآیند.
به فکر همسفران خود باشید
هدف از خرید چادر چیست؟ قرار است همیشه همراه خانواده به دل طبیعت بروید و پیکنیکهای یکروزه داشته باشید؟ قاعدتاً برای چنین استفادهای در اولین مرحله باید به فضای کافی چادر و سبک بودن آن توجه کنید. همچنین تهویه چادری که قرار است به صورت دستهجمعی از آن استفاده شود، بسیار اهمیت دارد.
کاربرد چادر را مشخص کنید
اگر قرار است از این پس، بعد از راهپیماییها و کوهنوردیهای خود در طبیعت به همراه گروه همسفران، شبی را نیز در کوهستان بگذارنید به چادری با دوام، مقاوم در برابر آب، پرش سنگ، خراشیدگی و سبک نیاز دارید. اگر کاربرد چادر را برای خود بهتر و دقیقتر تعریف کنید راحتتر میتوانید ویژگیهای مهمی که به آنها نیاز دارید را برای خود فهرست کنید.
انواع چادر از نظر نوع کاربرد
چادر کمپینگ
چادر کمپینگ بیشترین تنوع را در میان چادرها دارند. بسته به تعداد نفرات استفاده کننده از چادر و نوع برنامه، ابعاد و اشکال مختلفی را شامل میشوند.
چادر کوهنوردی
چادر کوهنوردی دارای طراحی و اجزاء سازنده کاملا تخصصی میباشند. متناسب با ارتفاع، نحوه بکارگیری و دیگر ضرورتهای تیمهای کوهنوردی طراحی میشوند.
چادر دیوارهنوردی – پرتلیج کمپینگ
چادر دیوارهنوردی از جمله چادرهای بسیار مدرن و تکنیکی هستند که در مسیرهای بلند بر روی دیوارهها استفاده میشوند.
انواع چادر از نظر شکل ظاهری
- بطور کلی چادرها را بر اساس وضعیت تیرکها به دو دسته تک تیرک و چند تیرک تقسیم میکنند.
- از نظر فرم و شکل چادرها در انواع مختلفی طراحی میشوند مانند: چادرهای اردوگاهی، خیمهای، تونلی، گنبدی، چند وجهی و …
- همچنین چادرها میتوانند از لایههای مختلف روکش به منظور مقابله با باد، بارش و حفظ گرمای درونی برخوردار باشند.
همه چادرها بطور کلی دارای دو بخش اصلی میباشند:
- اسکلت نگهدارنده: که از جنس فلز، چوب، فایبرگلاس و یا کانالهای بادی میباشد. اسکلت چادر وظیفه نگهداشتن روکش را بعهده دارد و در واقع شکل دهنده چادر میباشد.
- روکش چادر: که از انواع پارچهها دوخته میشود و مانند سقف و دیوارههای جانبی یک بنا فضائی بسته و محدود را بوجود آورده و از محیط باز اطراف مجزا میسازد.
انواع چادر کوهنوردی و طبیعتگردی
چادر دوپوش
تضاد بین واترپروف و تنفسی بودن چادر با استفاده از ساختمان چادرهای دوپوش حل شده است. پوش داخلی با فاصله از پوش خارجی قرار میگیرد و از جنس تنفسی است و ضدآب نیست.
بنابراین پوش داخلی اجازه میدهد بخار حاصل از تنفس از میان آن عبور و از چادر خارج شود. پوش خارجی که قابل جدا شدن از کل چادر و کاملا ضدآب است، اجازه نمیدهد که باران داخل چادر شود و بخار حاصل از تنفس را جمع و بین دو جدار چادر آنرا تبدیل به آب میکند.
پوش خارجی نباید در تماس با پوش داخلی باشد چرا که در نقاط تماس آب به درون چادر نشست خواهد کرد. پوش خارجی چادر کوهنوردی باید تا نزدیک زمین برسد و کل چادر و ورودی آن را بپوشاند و محافظ خوبی مقابل بارانی که به چادر می خورد باشد.
چادر تک پوش
این نوع چادرها فقط از یک پوش ضدآب تنفسی درست شدهاند. پارچه این چادر معمولا از سه لایه جداگانه که به هم چسبانده شدهاند درست شده است.
لایه خارجی که از جنس نایلون است باعث استحکام چادر میشود و لایه ممبرانی میانی را حفظ میکند. لایه ممبرانی آب و رطوبت خارجی را دفع و باعث می شود که رطوبت داخلی به بیرون رانده شود. لایه میانی کرکی و مانند کاغذ خشک کن رطوبت را به خود جذب میکند.
مزیتهای چادر دوپوش و تکپوش
بزرگترین مزیت چادرهای تک پوش وزن کم آنهاست (تقریبا ۲٫۳ کیلوگرم برای یک چادر ۲ نفره). این چادرها به هنگام بادهای شدید، ساکتتر از چادرهای دوپوش هستند، چرا که پوش خارجی معمولا توسط باد به پوش داخلی کوبیده میشود و ایجاد سر و صدا میکند.
بزرگترین اشکال چادرهای تک پوش، قیمت بالای آنهاست و اینکه در هوای گرم و بارانی میتوانند در سطح داخلی خود رطوبت را جمع کنند. زمانی که حرارت خارج چادر چند درجه سردتر از هوای داخل باشد، ممبران خوب عمل میکند. این اختلاف درجه حرارت بین بیرون و داخل باعث میشود که رطوبت از طریق دیواره تنفسی به بیرون رانده شود.
انتخاب یک چادر باید بر اساس یک سری محاسبات و فصل مشترکها بین استحکام و سختی و وزن و راحتی و قیمت آن صورت گیرد. البته اینکه چگونه و کجا از چادر استفاده خواهد شد و نیز ترجیحات شخصی هم در این انتخاب دخالت دارند.
استراتژی رطوبت
در مورد تنظیم رطوبت، چادر باید در خدمت دو کار ضد هم باشد. چادر باید بتواند تا جایی که میتواند رطوبت واقع در خارج چادر را دفع کند و اجازه دخول آن را به درون چادر ندهد و از طرف دیگر هرچه بیشتر رطوبت داخلی چادر را به خارج هدایت کند.
در طول شب انسان رطوبت زیادی را به صورت بازدم بیرون میدهد. اگر چادر کاملا ضدآب باشد این بخار بیرون داده شده میتواند کیسه خواب را خیس و روی کف چادر هم لایهای از آب ایجاد کند. از این رو چادر هم باید تنفس کند.
کف چادر از نایلون است و اکثر آنها دارای چیزی به نام درگاهی هستند. درگاهی عبارت از مقداری اضافه بالا آمده کف چادر روی بدنه آن است. هرچه این درگاهی بلندتر باشد محافظ بهتری در مقابل بارانی که به زیرپوش وزیده میشود خواهد بود. اما در مقابل وجود آن باعث کمتر شدن الیاف قابل تنفس میشود و میتواند محلی جهت جمعآوری تعرق حاصله در چادر باشد.
کف و درگاهی میتواند از قطعات جداگانهای باشند که به هم دوخته شده و یا از پارچهای یک تکه باشند که به مدل وان حمام مشهور است. کف چادرهای مدل وان حمامی محافظ خوبی در مقابل رطوبت روی زمین هستند ولی اگر فرسوده شوند، جدا کردن آنها از قسمت بالای چادر دشوار است.
قسمت درز و دوختهای کف پوش خیلی از چادرها در کارخانه با چسب مخصوصی ضدآب میشوند تا باران و آب نتوانند به درون چادر نفوذ کنند. اگر دوختهای یک چادر در کارخانه چسب نزده شده باشد باید تمامی نقاطی را که احتمال ورود آب میرود با چسب مهر و موم کنید.
ویژگیهای چادر کوهنوردی
- مقاومت و کیفیت کف چادر
- جدارهای که برای سقف چادر به کار میرود
- وزن چادر
۱- کف چادر باید بیشتر از قسمتهای دیگر در برابر آب و یا خراشیدگی مقاومت داشته باشد. فشاری که بر اثر وزن و حرکت افراد در کف چادر ایجاد میشود، میتواند آب را وارد فضای داخلی کند و این دلیل اصلی پوشش جدارهی چادرها با لایههای مختلف اورتان است.
برای آنکه از ورود آب به چادر جلوگیری شود معمولاً پارچهای که با آن چادر ساخته میشود را با اورتان میپوشانند البته در سالهای اخیر با پیشرفت تکنولوژی و ساخت مواد ترکیبی مختلف، جدارههایی برای چادرها ساخته میشود که نیازی به پوشش دوباره ندارد اما به طور سنتی چادرها را از یک لایه نایلون و یک لایه پوشش اورتان بر روی آن میسازند.
تمام پوششهای برپایه اورتان با دو روش انجام شود:
در روش اول اورتان به صورت مایع بر روی پارچه ریخته شده و بعد به صورت مساوی روی آن پخش میشود. در این روش پارچه میتواند تا ۳۵ پاسکال فشار آب را تحمل کند.
در روش دوم اورتان به صورت یک لایه بر روی پارچه چسبانده میشود که روشی بسیار کمهزینهتر از روش قبلی است و تا ۲۰۰ پاسکال فشار آب را تحمل میکند.
صرف نظر از این روشها، طبق استانداردهای امروزی چادر مسافرتی باید بتواند تا ۱۰۰ پاسکال فشار آب را تحمل کند و گرنه شاید مجبور شوید قبل از خواب در چادر، جلیقه نجات بپوشید!
به یاد داشته باشید که سطح پوشش داده شده چادر شما باید به سمت داخل باشد چرا که ممکن است به دلیل تماس با خاک و سنگریزهها، پوشش خود را از دست بدهد.
۲- بهتر است که سقف چادر شما از یک پارچه یک سره دوخته شده باشد تا احتمال ورود آب باران به داخل چادر به کمترین حد برسد. گاهی سقف چادرها را با پارچهای چند لایه مانند پارچههایی که برای پوشاندن روی تریلرها و یا قایقها استفاده میشود، میسازند. این پارچهها به راحتی در برابر فشار قطرات باران و یا سنگهای نوک تیز مقاومت میکنند.
البته چادرهایی که رویه و کف آنها با این پارچهها ساخته میشود بسیار سنگینتر و قطورتر از چادرهای نایلونی هستند و به کوچکی آنها جمع نمیشوند.
عاملی که نباید در این وسط نادیده گرفته شود، ساختار دوخت چادر است. باید به به دنبال چادری باشید که لایهی رویی آن به خوبی به لایه کفی مهر و موم شده باشد، اگر این درز درست پوشانده نشود تمام لایهها و مقاومت پارچهها بی فایده خواهد بود.
تنها وصل کردن این دو لایه با یک نوار نازک برای جلوگیری از نفوذ آب کفایت نمیکند. با این حال بسیاری از شرکتها نوارهای ضد آب را به صورت جداگانه نیز تولید کردهاند که میتوانید برای محکم کاری و راحت کردن خیالتان این نوارها را تهیه کنید و خودتان درزها را محکم کنید.
۳- چادرهای نایلونی در وزنهای مختلفی در بازار هستند که گاهی تشخیص آنها سخت است اما میتوان با لمس آنها این موضوع را تا اندازهای متوجه شد.
چادرهای چندلایه که در قسمتهای بالاتر از آنها صحبت کردیم به طور معمول سنگینتر از چادرهای نایلونی هستند و قاعدتاً برای حمل بر روی کوله و پییش روی در طبیعت مناسب نیستند.
همچنین هرچه چادری که انتخاب میکنید بزرگتر باشد، وزن آن بیشتر است. بنابراین برای کمپینگهای حرفهییتر برای کوهنوردی و یا پیشروی در طبیعت، افراد باید چند چادر کوچک و مناسب داشته باشند.
نکات لازم در انتخاب چادر کوهنوردی
گاهی اوقات برخی از چادرها به صورت دو جداره تولید میشوند که مقاومت چادرهای پوشش داده شده با اورتان را ندارند اما تهویهی هوا در آنها به خوبی انجام میشود.
پلهایی که چادر را به زمین وصل میکنند باید کیفیت مناسبی داشته باشند؛ اینها تقریباً مهمترین بخش چادر برای ایستادن بر روی زمین هستند که اگر کیفیت خوبی نداشته باشند چادر مسافرتی شما بیشتر شبیه کیسه خواب خواهد شد!
دوخت ورودی و پنجرهها برای جلوگیری از ورود حشرات و باران بسیار مهم است. همچنین کیفیت زیپها و یا سایر نگهدارندههای آنها نیز از اهمیت بالایی برخوردار است.
انواع چادر کوهنوردی
بطور کل چادرها به دو نوع کمپینگ و ارتفاع تقسیم میشوند.
- نوع کمپینگ مخصوص ارتفاعات پایین و نیمه اول سال میباشد.
- نوع ارتفاع نیز برای ارتفاعات بالا و برنامههای نیمه دوم سال است.
چادرهای ارتفاع
برخلاف چادرهای کمپینگ دارای ارتفاع و وزن کمی میباشند و معمولا به شکل گنبدی هستند که با تیرکهای سبک فلزی (آلومینیوم یا تیتانیوم) و یا فایبرگلاس مقاومت خوبی در برابر بادهای تند ارتفاعات داشته و سریع برپا و یا جابجا میشوند.
جنس بدنه چادر کوهنوردی معمولا از پارچه دارای قابلیت تنفسی گورتکس میباشد. چادرهای ارتفاع و بعضا کمپینگ معمولا دو پوش هستند که پوش خارجی آن ضدآب و باد و پوش داخلی گورتکس است. بین این دو لایه نیز حدود ۱۰ سانتیمتر فاصله برای تبادل هوا وجود دارد.
چادرهای ارتفاع که معمولا از ۱ تا ۴ نفر ظرفیت دارند با داشتن پوش دومی بزرگتر از خود چادر، دارای دو بخش اضافی در جلوی دو در چادر است که یکی بعنوان انبار وسایل و لوازم غیرضروری برای خلوت شدن داخل چادر و از فضای دیگر نیز بعنوان آشپزخانه به منظور جلوگیری از کثیف شدن و یا آتش سوزی داخل چادر استفاده میشود.
یکی از نکات مهم در استفاده از چادر، جلوگیری از تعرق آن است که با تنظیم و باز کردن پنجرهها و یا دریچههای تعبیه شده در بدنه چادر امکانپذیر است.
همچنین در صورت یکی شدن دمای داخل و خارج چادر بر روی بدنه داخلی بر اثر تنفس و بازدم افراد برفک ایجاد میشود که با گرم شدن هوا در نزدیکی صبح تبدیل به آب شده و همه وسایل داخل چادر را خیس میکند و خیس شدن کیسه خواب و لباسهای پَر در زمستان یعنی اول بدبختی و دردسر.
چادرها از نظر ظاهر، کاربرد، اندازه و وزن به ۶ دسته مختلف تقسیم میشوند:
۱- چادر گنبدی (Dome Tent)
این مدل از چادرها جزء پرفروشترین چادرها محسوب میشوند و به صورت ترکیبی از پارچه و تیرکهای منعطف پلاستیکی یا آلیاژی ساخته میشوند، چادرهای گنبدی جادار و به نسبت سبک هستند و هرچه اندازه آنها بزرگتر میشود مقاومتشان در برابر باد کمتر میشود.
۲- چادر ژئودزیک (Geodesic Tent)
این چادرها در خانواده گنبدیها قرار میگیرند اما از نظر مقاومت تحمل بالاتری در مقابل باد و طوفان دارند. تیرکهای انعطافپذیر از جهات مختلف چادر عبور کرده و بدنه چادر را بصورت صاف و کشیده نگاه میدارد.
۳- چادرهای چارچوب دار (Frame Tent)
این چادرها به این صورت هستند که درونشان را با تیرکهایی از جنس استیل برای امور مختلف مانند آشپزی، خواب و … تقسیمبندی کردهاند. لایه محافظ شرایط بد جوی (Fly / fly sheet / rainfly) در این چادر از جنس کتان یا گاهاً الیاف مصنوعی است.
۴- چادر گرده ماهی یا مثلثی (Ridge Tent)
این نوع چادرها از دو تیرک عمودی در ابتدا و انتها و یک تیرک افقی که روی این دو سوار میشود تشکیل شدهاند، چادرهای مثلثی در مقابل باد و طوفان به شدت مقاوم هستند اما از پهلوها ثبات بالایی ندارند. جهت استقامت بیشتر در باد، این چادر بوسیله طنابهای مخصوص چادر به زمین محکم میگردند.
۵- چادر تونلی (Hoop Tent)
این چادرها که به حلقهای نیز معروف هستند از چند تیرک به صورت حلقهای که عرض چادر را دربر میگیرند تشکیل شده است، چادرهای تونلی وزن سبک و محیط جاداری دارند. وجود تیرکهای دایرهای موجب میگردد تا دیواره چادر به شکل تونل درآمده و فضای داخل آن نسبت به بسیاری از انواع چادر بیشتر باشد. این چادر معمولا بسیار مقاوم و سبک و مورد علاقه کوهنوردان است.
۶- چادرهای رودررو (VIS-À-VIS Tent)
این چادرها به دو بخش تقسیم میشوند که بخش اول حالت نشیمن و بخش دوم مناسب خواب است. قسمت وسط و یا اصلی میتواند به صورت گنبدی و یا گرده ماهی باشد.
نکاتی که در هنگام انتخاب چادر کوهنوردی باید به آن توجه داشت:
۱- چادر کوهنوردی به دلیل استفاده در مکانهای بد آب و هوایی و برای سالم ماندن در برابر وزش باد و طوفان با ارتفاع کوتاهتری ساخته میشوند از طرفی چادرهای مسافرتی باید به اندازهای مرتفع باشند تا بتوان در آنها به سادگی رفت و آمد کرد و حتی داخل آنها لباس عوض کرد.
۲- در زمان خرید چادر به اندازه بسته شده آن دقت کنید و ببینید آیا در صندوق عقب شما به راحتی و در کنار دیگر وسایل سفر جا میگیرد یا خیر. قبل از خرید نهایی، چادر را در فروشگاه باز کرده و از سلامت تمامی قسمتهای آن اطمینان حاصل نمایید.
۳- به وسیله چراغ قوه از ضخامت چادر و عدم دیده شدن داخل آن مطمئن شوید.
۴- تمامی درزها، چسبها و زیپها را به دقت و چند بار بررسی نمایید.
۵- چادرها معمولا با جنسهای کتان یا پلاستیک تولید میشوند، چادرهای کتان محیط خنکتری دارند اما در برابر بارش باران مقاوم نیستند، برعکس مدل کتان چادرهای پلاستیکی در برابر باران مقاومند اما داخل آنها بسیار گرم میشود.
۶- در زمان خرید به وزن چادر دقت ویژه داشته باشید چرا که اگر بخواهید چادر را در مکانی روی دوش خود حمل کنید تازه ارزش این نکته را متوجه میشوید چرا که حمل چادرهای سنگین بسیار طاقت فرسا هستند.
۷- همیشه چادر را حداقل به اندازه یک نفر بیش از نیاز خود خریداری نمایید، دقت داشته باشید چادرهایی مثلا ۴ نفره برای خوابیدن ۴ نفر به صورت مماس و بدون وسایل داخل آنها طراحی شده است.
نکات مهم درباره نگهداری از چادر کوهنوردی و طبیعتگردی
۱- هرگز چادر را به صورت خیس جمع نکنید و اگر مجبور به این کار شدید در اولین فرصت مناسب آن را از کیسه مخصوص چادر خارج و در هوای آزاد خشک کنید.
۲- برای بیشتر شدن دوام کف چادر بهتر است قبل از نصب آن، در زیر چادر زیرانداز قرار دهید تا از برخورد مستقیم آن با سطح زمین جلوگیری شود.
۳- بندهای چادر را تا حد لازم بکشید و سفت کنید، چرا که فشار بیش از حد موجب پاره شدن بند یا بدنه چادر میشود.
۴- برای باز و بسته کردن زیپهای چادر از دو دست استفاده کنید و به صورت صاف و بدون زاویه آنها را باز کنید و ببندید.
۵- تیرکها و میخها را همیشه در کیسه مخصوص آنها حمل کنید و از پخش کردن آنها در موقع نصب و یا جمعآوری چادر خودداری کنید تا در زیر پا کج و شکسته نشوند و ضمنا از گم شدن آنها جلوگیری شود.
۶- بعد از جمعآوری میخها و تیرکها آنها را بشمارید و از کامل بودن آنها در قبل و بعد از برنامه مطمئن شوید.
۷- از قرار دادن چادر در کنار مواد نفتی و شیمیایی و شستن آن با این مواد جدا خودداری کنید.
۸- هرگونه پارگی کوچک و آسیب جزیی را قبل از زیادتر شدن آن ترمیم کنید.
۹- از آنجا که چادر از پارچه ساخته شده است، در تماس با اجسام تیز و برنده به سرعت پاره میشود به همین جهت باید در بستهبندی آن دقت شود تا میخهای چادر و تیرکها در کیسهای محکم و بطور جداگانه در کنار چادر جای گیرد و از قرار دادن آنها در لابهلای چادر به صورت بدون حفاظ خودداری کنید.
۱۰- چادر را روی باربند اتومبیل و زیر بارهای سنگین و تحت فشار قرار ندهید.
منابع: ویکیکوه، نشاط کوهستان، اسپرتان و …
گردآوری: پریسا رهبری