حفاظت از محیط کوهستان و تذکرات زیست محیطی
نگهداری و حفاظت از محیط کوهستان به هنگام استفاده از طبیعت از جمله موارد بسیار مهم و ضروری اجرای برنامه‌ها می‌باشد. آنچه در ذیل ارائه می‌گردد مجموعه نکات بسیار مهمی است که در زمان اجرای برنامه می‌بایست حتما به آن توجه داشت.
آلودگی‌های شهر به علت بی‌توجهی انسان‌ها به تدریج به داخل کوه‌ها نیز کشیده می‌شوند. محیط‌های سرسبز و باغات از همه بیشتر در معرض تهدید هستند و مورد هجوم واقع می‌شوند.
رودخانه‌ها و آب‌ها آلوده می‌گردند و نسل بسیاری از حیوانات به خطر می‌افتد. اینها و بسیاری از موارد شبیه به آن از جمله نکاتی است که می‌باید هرچه بیشتر به آنها توجه شود.
برش کوه‌ها به وسیله انسان و ایجاد جاده خواه برای رسیدن به نقطه‌ای مسکونی و خواه برای دستیابی به معدن، به محیط کوهستان و طبیعت صدمات و لطمات جبران‌ناپذیری وارد می‌سازد.
امروزه اطراف جانپناه‌ها و پناهگاه‌های بزرگ در کشورمان به نقاطی پر از مواد غیر مصرفی و بخصوص انباشته از آلومینیوم و پلاستیک، این دو عنصر بسیار خطرناک برای محیط کوهستان، تبدیل شده است.
هر ساله سازمان‌های مدافع محیط زیست و کوهستان برنامه‌های زیادی برای پاکسازی این محیط‌ها به انجام می‌رسانند ولی آنها تنها جزئی از زباله‌های کوهستان را به پایین منتقل می‌سازند.
تلاش‌هایی از این نوع هرچه بیشتر انجام می‌شود، هجوم گسترده‌تر علاقمندان به استفاده از طبیعت نیز به پراکنده شدن زباله‌های انبوه‌تری در محیط کوهستان می‌انجامد.
محیط کوهستان به راستی در خطر قرار دارد و می‌باید برای حفاظت از آن تدابیر خاصی اندیشیده شود. کوهنوردان در این زمینه نقش به‌سزایی دارند. با راهنمایی، با تذکر دادن، با جمع‌آوری زباله‌ها و به هر صورت دیگر می‌باید محیط کوهستان از آلودگی‌ها خالی گردد.
باید سلامت درختان جنگلی و کوهستانی حفظ شود و این مقدور نخواهد بود مگر با آگاهی‌ها و توسعه روزافزون دانش حفظ محیط زیست توسط دست‌اندرکاران مربوطه.
اکنون توجه شما کوهنوردان و طبیعت‌دوستان را به ذکر نکات مهمی در این رابطه جلب می‌نماییم.
نکته اول
به هنگام اجرای یک برنامه کوهنوردی و پس از آن باید تمامی زباله‌های غیرقابل مصرف را با خود پایین بیاوریم و از دفن آنها در دل طبیعت خودداری نماییم.
نکته دوم
همواره به یاد داشته باشیم که در شرایط معمولی فلزات ۹۵ سال، پلاستیک ۲۲۰ سال و خطرناکترین دشمن طبیعت یعنی آلومینیوم ۴۹۵ سال و از آن مهمتر شیشه یک میلیون سال عمر می‌کنند. این طول عمر در شرایطی که ارتفاع و سرما زیاد شود چند برابر خواهد بود.
نکته سوم
برای حفظ پوشش گیاهی هر منطقه در صورت امکان از بیراهه‌ها حرکت نکنیم و سکوت طبیعت را با فریادهای بدون علت خود در هم نشکنیم.
نکته چهارم
شاخه‌های درختان رانشکنیم، گل‌ها و بوته‌ها را از ریشه درنیاوریم. گل‌های کوهستان عمر بسیار کمی دارند و قبل از رسیدن به خانه پژمرده می‌شوند.
نکته پنجم
صعود به قلل، افتخاری برای کوهنوردان محسوب می‌شود و بهترین شکل ممکن برای حفظ این افتخارات عکسبرداری به هنگام صعود می‌باشد. به هیچ عنوان نام خود و یا گروهی که با آن صعود می‌کنید را با رنگ و سایر ابزار بر روی سنگ‌ها و قلل ننویسید.
نکته ششم
جانپناه‌ها و پناهگاه‌ها به منظور حفظ جان سایر کوهنوردان و حتی خود شما در مواقع اضطراری ساخته شده است. از وارد آوردن صدمات به آنها جدا خودداری نمایید. بخصوص از جعبه کمک‌های اولیه موجود در آنها به دقت نگهداری نمایید و در صعودهایتان به آن اضافه نمایید.
نکته هفتم
به هنگام صعود از مسیرهای مشخص برای دستیابی به قلل از دستکاری علائم راهنمای قلل و خدشه‌دار کردن آن جدا خودداری نمایید.
نکته هشتم
گروه‌های کوهنوردی در برنامه‌های کوهنوردی خود در طول سال حتما به برنامه‌های پاکسازی محیط‌های کوهستانی توجه داشته باشند و چندین برنامه برای جمع‌آوری و حمل زباله‌ها از کوهستان به پایین داشته باشند.
نکته نهم
بسیار مطلوب به نظر می‌رسد اگر کوهنوردان به هنگام اجرای برنامه‌خایشان دانه‌های گیاهان را در کوهستان پخش نمایند و به برنامه‌های درختکاری در کوهستان کمک کنند.
نکته دهم
به هنگام اجرای برنامه‌های کوهپیمایی در جنگل‌ها و مکان‌هایی که از درختان و بوته‌های جنگلی پوشیده شده است در صورت امکان از برافروختن آتش خودداری نماییم و در غیر این صورت حتما پس از استفاده مفید آن را کاملا خاموش نموده و با خاک بپوشانیم.
نکته یازدهم
از آلوده نمودن آب، بخصوص در سرچشمه‌ها و امتداد جویباران جدا خودداری نماییم.
نکته دوازدهم
در صورت وجود شاخه‌های افتاده و خشک درختان از شکستن شاخه درختان برای برافروختن آتش بپرهیزیم.
و بالاخره در پاکسازی و حفاظت از محیط کوهستان با سایر کوهنوردان همکاری کنیم. کمک کنیم تا از طبیعت زیبا حفاظت کنیم و از آلودگی بیشتر آن جلوگیری نماییم.
منبع: “کوهنوردی در ایران” علی مقیم