آمادگی برای کوهپیمایی

آمادگی برای کوهپیمایی

آمادگی برای کوهپیمایی

آشنایی با چگونگی آمادگی برای کوهپیمایی که چند مدتی است پرسش بیشتر همنوردان مخصوصا افراد تازه وارد در این ورزش بوده است. تندرستی، صرفا نداشتن بیماری و ضعف نیست بلکه داشتن سلامتی کامل جسمی، ذهنی، اجتماعی روحی است.

در ابتدا باید گفت که درخصوص کوهنوردی خیلی تحقیق نشده است و بر اساس جستجوهایی که شده است هرکسی در هر کجای دنیا با توجه به امکانات و اطلاعات بومی خود روشی را برای تمرین انتخاب کرده است اما بطور عموم می توان تمرینات مناسب برای کوهنوردی را تمرینات مربوط به رشته های دو و میدانی نیمه استقامت همچون دو ۱۵۰۰ و ۳۰۰۰ متر در نظر گرفت.

در ابتدا در مورد آمادگی جسمانی کمی توضیح خواهیم داد:

آمادگی جسمانی دو هدف کلی دارد

  1. تندرستی شامل استقامت قلبی – تنفسی، قدرت عضلانی، استقامت عضلانی، انعطاف پذیری و ترکیب بدن
  2. مهارت حرکتی شامل سرعت، توان، تعادل، چابکی، سرعت عمل و هماهنگی بین حرکات

آمادگی برای کوهپیمایی

استقامت قلبی – تنفسی یا قلبی – عروقی

توانایی مقاومت در یک فعالیت جسمانی که با وجود اکسیژن و بدون خستگی بی مورد انجام می شود.

قدرت عضلانی

توانایی یا ظرفیت یک عضله یا گروه عضلانی برای تولید حداکثر نیرو در یک نوبت علیه مقاومت در سرتاسر دامنه کامل حرکتی

استقامت عضلانی

توانایی عضله یا گروه عضلانی برای تکرار اجرا یا تحمل انقباض عضلانی زیر بیشینه در دوره ای از زمان

انعطاف پذیری

توانایی حرکت آزادانه، بدون محدودیت و بدون درد در سرتاسر دامنه حرکتی یک مفصل یا گروهی از مفاصل

ترکیب بدن

چگونگی ساختار بدن از نظر عضله، استخوان، چربی و مواد دیگر که بیشتر به درصد چربی مربوط است.

سرعت

توانایی اجرای یک حرکت ویژه با سرعت بسیار بالا

توان

توانایی تولید مقدار زیادی نیرو علیه یک مقاومت معین در زمانی کوتاه

تعادل

توانایی حفظ توازن بدن در حال حرکت یا در حالت ایستاده

چابکی

توانایی تغییر مسیر سریع و دقیق بدن در حین فعالیت

سرعت عمل

زمان مورد نیاز برای ایجاد یک پاسخ دقیق و مناسب فیزیولوژیک یا مکانیکی به بعضی تحریکات خارجی

هماهنگی بین حرکات

توانایی تلفیق احساس دیداری، شنیداری و گیرنده های عمقی با عملکرد حرکتی برای ایجاد حرکت دقیق، روان و ماهرانه

این تعریفی کلی بود از واژه های کلی آمادگی جسمانی که نیاز است برای هر ورزشی تعریف خاص خود را شامل شده و تمرینات خود را برنامه ریزی نمود اما برای کوهنوردی چه کنیم که درگیر اینگونه واژه های علمی نشده و تاثیرات بهتری از تمرین بگیریم.

نکته مهم: هیچ راه میان بری برای رسیدن به آمادگی جسمانی جهت آمادگی برای کوهپیمایی وجود ندارد.

مهمترین توانایی که برای کوهنوردی و اغلب ورزشها نیازی اساسی به آن است آمادگی قلبی – تنفسی یا قلبی – عروقی است که به زبان ساده تر به آن آمادگی هوازی هر فرد گفته می شود.

آمادگی قلبی – عروقی

آمادگی قلبی – عروقی معیار خوبی برای تشخیص کارکرد قلب است و سطح بالایی از آن در بیشتر ورزشها ضروری است و می بایست همیشه در تمرینات آنرا حفظ و یا افزایش داد.

آمادگی قلبی – عروقی بالا یعنی توانایی راندن حجم خون بیشتر غنی از اکسیژن به عضلات  و قلب نیرومندتر و معیار اندازه گیری آن حداکثر اکسیژن مصرفی است که چون محاسبه آن کار راحتی نیست از روش ضربان قلب استفاده می شود تا شدت تمرینات تعیین گردد.

برای اینکه بتوانید ارزیابی کنید که تمرینات چقدر مفید بوده و پیشرفت خود را احساس کنید ابتدا لازم است ضربان قلب استراحت خود را بگیرید.

هنگامی که صبح از خواب بیدار می شوید قبل از بلند شدن از رختخواب، همانطور که دراز کشیده اید ضربان قلب خود را بگیرید یعنی زمانی که قلب در آرامترین فعالیت خود است. این ضربان را استراحت می گویند. که هر چه شما به آمادگی قلبی – عروقی بیشتری برسید این عدد کاهش می یابد. در اصل یعنی با حداقل پمپاژ قلب بیشترین خون را به اندامها می رساند.

هرچند وقت ضربان قلب استراحت را گرفته و با اعداد پیشین مقایسه کنید.

مرحله بعدی اینست که بدانید با چه فشاری تمرینات را ادامه دهید تا اینکه علاوه بر پیشرفت به خود صدمه وارد نکنید.

برای تعیین نیاز است که ضربان قلب ماکزیمم خود را بدست آورید. بصورت یک فرمول عمومی سن خود را از عدد ۲۲۰ کم کنید. عدد بدست آمده ضربان قلب ماکزیمم شما خواهد بود. بعنوان مثال برای یک فرد ۴۰ ساله، ضربان قلب ماکزیمم ۱۸۰ خواهد بود که معیاری برای تمرینات خواهد بود.

بهترین بازده ورزشی برای تمرینات قلبی – عروقی زمانیست که ضربان قلب شما بین ۷۰ تا ۸۵ درصد ضربان قلب ماکزیمم شما باشد. یعنی برای فرد ۴۰ ساله بین ۱۲۶ تا ۱۵۳ باشد.

اما چطور ضربان را تعیین کنیم؟ با دو انگشت اشاره و سبابه دست را بر روی مچ دست چپ محل نبض راپیدا می کنیم. در زمان استراحت در ۱۵ ثانیه تعداد را شمرده و در ۴ ضرب میکنیم و در زمان فعالیت در ۱۰ ثانیه شمرده و در ۶ ضرب می کنیم. عدد بدست آمده ضربان قلب خواهد بود.

البته بدست آوردن ضربان در حین تمرین کار راحتی نیست و می توان از وسایلی که در بازار است استفاده کرد اما ورزشکار در طی زمان کم کم می تواند از طرز شدت تنفس خویش به یک عدد تقریبی ضربان برسد و به مرور سیستم خود آگاهی او می تواند براحتی شدت تمرینات را تعیین کند. در حالت عام می گویند سرعتی که بتوانی در حال دویدن با حداقل سرعت صحبت نیز بکنی و نفس با مشکل روبرو نشود بهترین سرعت است.

پس معیاری دیگر برای سرعت دویدت در استقامت قلبی – عروقی حداقل سرعت دویدن یا حداکثر سرعت راه پیمایی است.

یک نکته مهم این است که برای آمادگی ویژه یک ورزش، باید از فعالیتهای همان ورزش استفاده کرد یعنی بعد از مدتی همین روشهای اولیه دویدن و … را در طبیعت و در تپه نوردی ها برای امادگی طراحی می شود.

تمرینات روشهای مختلفی دارند که ما در اینجا سیستم اینتروال یا تمریناتی با شدت بالا و مرحله ی بعدی استراحت را توضیح می دهیم.

تمرینات اینتروال زیر، توانایی هوازی یا همان قلبی – عروقی را به شدت بالا می برد که یکی از بهترین روشهای آماده سازی برای تمامی ورزشهاست.

جدول زیر بصورت جدولی نرمال و برای عموم قابل استفاده است البته در تمرینات تخصصی هر کس باید تمرینات طراحی شده برای خویش را استفاده کند اما برای شروع می توان از جدول زیر استفاده نمود:

هفته های تمریناولدومسومچهارمپنجمششمهفتمهشتم
زمان دویدن (دقیقه-ثانیه)۲.۳۰۳۳.۳۰۴۴.۳۰۵۵۵
تعداد تکرار۵۵۵۵۵۵۶۷
زمان استراحت (دقیقه-ثانیه)۱.۱۵۱.۳۰۱.۴۵۲۲.۱۵۲.۳۰۲.۳۰۲.۳۰
کل زمان فعالیت (دقیقه-ثانیه)۱۲.۳۰۱۵۱۷.۳۰۲۰۲۲.۳۰۲۵۳۰۳۵
زمان یک جلسه تمرین (دقیقه-ثانیه)۱۸.۴۵۲۲.۳۰۲۶.۱۵۳۰۳۳.۱۵۳۷.۳۰۴۵۵۲.۳۰

 

نکات:

  • بهترین زمان انجام تمرین بعد از ظهرها می باشد.
  • هفته ای حداقل ۳ روز باید تمرین کرد و بین تمرینات بیش از یک روز فاصله نیافتد. برای هر روز تمرین هم می توان شکلهای متفاوت تمرین را طراحی کرد تا بتوان بیشترین بهره را برد.
  • در سربالایی ها و سرپایینی ها سرعت خود را کاهش دهید زیرا در سر بالایی ها به سیستم قلبی و در سرپایینی ها به زانوهای شما فشار زیادی وارد می شود.
  • سعی کنید در طول تمرین ضربان قلبتان بین ۷۰ تا ۸۵ درصد ضربان ماکزیمم قرار گیرد.

آمادگی برای کوهپیمایی

در زمان استراحت با آهسته راه رفتن و تنفس عمیق و همچنین حرکات کششی ضربان قلب خود را پایین بیاورید.

در صورتی که تمام موارد فوق را رعایت کنید، سیستم این تمرینات به شکلی است که بعد از تمرین می بایست شاداب و سرحال تر از قبل باشید. پس به این نکته حتما توجه کنید که از تمرینات می بایست لذت ببرید.

تمرینات هوازی یا همان با اکسیژن تنها با دویدن نیست. راهپیمایی سریع، شنا کردن، دوچرخه سواری، طناب زدن و پله نیز روشهای مختلف دیگر است که می توانید بطور ترکیبی استفاده کنید.

در جدول هفته های متفاوتی آمده است. بهتر است همه از هفته اول شروع کنند اما اگر بعد از یک جلسه تمرین دیدید تمرین برای شما راحت بود می توانید روز دوم از تمرینات هفته دوم شروع کنید و پله پله بالا روید. اما اگر برایتان کمی سخت بود، از تلاش دست نکشید چون یا سرعت شما بالاست و یا بدنتان در حال تنظیم شدن با تمرینات است.

بعد سه جلسه در هر ردیف تمرینی براحتی قلب و عروق خود را تنظیم نموده و قوی می شوند پس با تداوم تمرینات بعد از ۲ ماه براحتی خواهید توانست بیش از ۱ ساعت بدوید و خستگی را احساس نکنید. ۲ ماه برای کسی است که اصلا آماده نباشد.

یک نکته بسیار مهم این است که فکر نکنید اگر فشار بیشتری به خود بیاورید زودتر آماده می شوید. با فشار بیشتر وارد سیستم غیرهوازی می شوید که همان سوخت و ساز بدن بدون اکسیژن است. و همان حالتیست که حتما تابحال تجربه کرده اید که دست و پاها احساس تورم دارند و براحتی حرکت نمی کنند و همراه با گرفتگی و درد هستند.

این سیستم برای فعالیت کوهنوردی در ابتدا مفید نیست اما با آماده شدن بدن از طریق تمرینات قلبی – عروقی توان غیر هوازی نیز افزایش می یابد. پس عجله نکنید که نتیجه ای جز مصدومیت نخواهد داشت.

با آماده شدن بدن و بالا رفتن استقامت قلبی – عروقی ضربان استراحت شما کاهش می یابد و این بعنی اینکه قلب با حداقل پمپاژ، خون مورد نیاز بدن را می رساند که حتما، شما آن را هر چند مدت، حساب کنید.

روش دیگر تست آماده شدن، تست کوپر است که به وقت خود در مورد آن صحبت خواهیم کرد.

بر اساس مشاهدات عینی در برنامه های متفاوت و تستهایی که گروه های پزشکی در کوهستان انجام داده اند به این نتیجه رسیده اند که بیشتر کسانی که ورزش کوهنوردی را انجام می دهند قبل از اینکه از نظر قوای جسمی با مشکل مواجهه شوند تنفس آنها مختل می شود و نمی توانند نفس بکشند و تنها دلیل آن نیز نداشتن سیستم تنفسی و قلبی – عروقی قوی می باشد.

پس دوستان با تمرینات ساده ای چون موارد بالا که براحتی و در هر مکانی امکان پذیر است براحتی مشکلات تنفسی خویش را برطرف نموده و از کوه پیمایی لذت بیشتری ببرید.

منبع: سایت کوهنوردان زرتشتی ایران / آمادگی برای کوهپیمایی

برای امتیاز به این نوشته کلیک کنید!
[کل: ۱ میانگین: ۵]

دیدگاه‌ خود را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *