آلاداغلار کوه‌های رنگین‌کمانی
آلاداغلار در استان آذربایجان شرقی واقع است. این منطقه که در شمال بزرگراه زنجان – تبریز قبل از شهرستان میانه در ۲۵ کیلومتری شمال شرقی تبریز واقع شده است. کوه‌های آلاداغلار متعلق به سازندهای Upper red یا قرمز بالایی زمین هستند که در اکثر نقاط ایران مرکزی دیده می‌شوند.
سازند به عنوان یک واحد اصلی و از لحاظ رتبه بالاتر از بخش و پایین‌تر از گروه است و به ضخامتی از زمین‌ها یا طبقات گفته می‌شود که با مشخصات لیتولوژیک رنگ – مورفولوژی – نحوه فرسایش و منظره ظاهری خود از طبقات زیرین و بالایی خود مشخص می‌شود.
وجود رنگ‌هایی همچون قرمز، زرد، سفید و نارنجی در بافت این ارتفاعات مناظر بدیعی ایجاد کرده است. در نزدیکی کوه‌های آلاداغ لار چندین روستا قرار دارد که در بین کوه‌های رنگی قرار گرفته‌اند.
خاک به کار رفته در کاه‌گلی که برای ساختن خانه در این روستاها استفاده می‌شود قرمز رنگ است. کوه‌های آلاداغلار به سبب رنگی بودنشان به ویژه رنگ مسی و زرد در شرایط نور مناسب و هوای گرم سوژه مناسبی برای عکاسی طبیعت به شمار می‌رود.
سازند قرمز بالایى، بیشتر از نوع ماسهسنگ، مارن، کنگلومرا و تبخیرىهاست که در شرایط مولاسى تشکیل شده و فرونشینى تدریجى بستر، ضخامت آن را به شدت افزایش داده است.
با وجود شرایط یکسان رسوبى، سنگشناسى این سازند تغییرات زیادى دارد، به گونهاى که همارزى دقیق رخنمونها دشوار است و هیچ برشى نمىتواند الگوى این سازند باشد.
یکى از ویژگى‌هاى سازند قرمز بالایى سیمای ظاهرى آن است که به جز حاشیه ارتفاعات، به طور عموم نواحى کمارتفاع دشت‌گونه را زیر پوشش دارد.
گسترههاى وسیعى از فرونشستهاى زمینساختى جوان مانند کویر بزرگ، فرونشست میانه-زنجان، گودى قم-ساوه، گودال بلورد-بافت-سیرجان با نهشته‌هاى این سازند پُر شده‌اند. در این گونه نواحى، بسیارى از تپه ماهورهاى سُرخ رنگى که با رسوبات تبخیرى آغشتهاند، جزو سازند قرمز بالایى هستند.
سازند قرمز بالایى در شرایط رسوبى یکسان انباشته نشده است. موج نقشهاى جریانى موجود در ماسه سنگ‌ها، تهنشست آنها را در آب تأیید مىکند. از سوى دیگر، تنه درختان فسیل شده، اثر قطرات باران، ترکهاى گلى فسیل شده، نشانگر وجود حوضههاى رسوبى خشکى در زمان ته نشست سازند سُرخ بالایى است.
در یک نگاه کلى، خروج گسترده زمین در میوسن میانى موجب افزایش آهنگ فرسایش و آزاد شدن حجم زیادى از فرآوردههاى تخریبى شده که به شکل رسوبات آبرفتى در مخروط افکنهها و یا رسوبات تبخیرى – تخریبى ریزدانه در حوضههاى کولابى نهشته شده‌اند. بدینسان، سازند قرمز بالایى دو رخساره متفاوت دارد.
یکى رخساره تخریبى که در حاشیه حوضه قرار داشته و دیگرى رخساره کولابى که در داخل حوضه و دور از منشأ بوده است. رخسارههاى کولابى این سازند در کویر بزرگ گسترش وسیعى دارد. حوضههاى کوچکتر کولابى نیز در جنوب میانه و اطراف کبودرآهنگ (شمال همدان) وجود داشتهاند.
بر خلاف اثرات سوء زیست‌محیطى، داشتن نهشته‌هاى اقتصادى یکى از ویژگى‌هاى بارز سازند قرمز بالایى است. نهشته‌هاى گچ و نمک این سازند در بسیارى نقاط کاربرد صنعتى و خوراکى دارند. در منطقه میانه، ردیفهاى این سازند حجم‌هاى زیاد ژیپس و نمک پتاس‌دار دارد که در حدود ۵۰ متر ضخامت دارد.
افزون بر کلریدسدیم و کلریدپتاسیم (سیلویت) سُرخرنگ، کارنالیت و سولفات جدیدى از کلسیم، منیزیم و پتاسیم به نام «مامانیت» (اقتباس شده از نام روستاى مامان میانه) گزارش شده است (لادام، ۱۹۴۲) این سولفات در حقیقت یک گرهک چند نمکى است که در قاعده نمک دیده مىشود.
در گنبدهاى نمکى ایلجاق، میزان پتاس اکتشاف شده حدود دو میلیون تن برآورد شده است.
منبع: کویرها و بیابا‌ن‌های ایران
خسته نباشید
ممنون از زحمتی که کشیدین
درود و سپاس از توجهتون
در زنجان نیست؟! به نظر در اطراف بزرگراه زنجان تبریز در محدوده استان زنجان شهرستان ماهنشان هم هست.
من عاشق این کوه ها هستم.