آلاداغلار | عاشقان طبیعت ایران | کوه‌های رنگین کمانی آلاداغ لار تبریز

کوه‌های آلاداغلار

آلاداغلار کوه‌های رنگین‌کمانی

آلاداغلار در استان آذربایجان شرقی واقع است. این منطقه که در شمال بزرگراه زنجان – تبریز قبل از شهرستان میانه در ۲۵ کیلومتری شمال شرقی تبریز واقع شده است. کوه‌های آلاداغلار متعلق به سازندهای Upper red یا قرمز بالایی زمین هستند که در اکثر نقاط ایران مرکزی دیده می‌شوند.

سازند به عنوان یک واحد اصلی و از لحاظ رتبه بالاتر از بخش و پایین‌تر از گروه است و به ضخامتی از زمین‌ها یا طبقات گفته می‌شود که با مشخصات لیتولوژیک رنگ – مورفولوژی – نحوه فرسایش و منظره ظاهری خود از طبقات زیرین و بالایی خود مشخص می‌شود.

وجود رنگ‌هایی همچون قرمز، زرد، سفید و نارنجی در بافت این ارتفاعات مناظر بدیعی ایجاد کرده است. در نزدیکی کوه‌های آلاداغ لار چندین روستا قرار دارد که در بین کوه‌های رنگی قرار گرفته‌اند.

خاک به کار رفته در کاه‌گلی که برای ساختن خانه در این روستاها استفاده می‌شود قرمز رنگ است. کوه‌های آلاداغلار به سبب رنگی بودنشان به ویژه رنگ مسی و زرد در شرایط نور مناسب و هوای گرم سوژه مناسبی برای عکاسی طبیعت به شمار می‌رود.

آلاداغلار | عاشقان طبیعت ایران | کوه‌های رنگین کمانی آلاداغ لار تبریز
کوه‌های رنگین‌کمانی آلاداغلار

سازند قرمز بالایى، بیشتر از نوع ماسه‎سنگ، مارن، کنگلومرا و تبخیرى‎هاست که در شرایط مولاسى تشکیل شده و فرونشینى تدریجى بستر، ضخامت آن را به شدت افزایش داده است.

با وجود شرایط یکسان رسوبى، سنگ‎شناسى این سازند تغییرات زیادى دارد، به گونه‎اى که هم‎ارزى دقیق رخنمون‎ها دشوار است و هیچ برشى نمى‎تواند الگوى این سازند باشد.

یکى از ویژگى‎هاى سازند قرمز بالایى سیمای ظاهرى آن است که به جز حاشیه ارتفاعات، به طور عموم نواحى کم‎ارتفاع دشت‌گونه را زیر پوشش دارد.

گستره‎هاى وسیعى از فرونشست‎هاى زمین‎ساختى جوان مانند کویر بزرگ، فرونشست میانه-زنجان، گودى قم-ساوه، گودال بلورد-بافت-سیرجان با نهشته‎هاى این سازند پُر شده‎اند. در این گونه نواحى، بسیارى از تپه ماهورهاى سُرخ رنگى که با رسوبات تبخیرى آغشته‎اند، جزو سازند قرمز بالایى هستند.

آلاداغلار | عاشقان طبیعت ایران | کوه‌های رنگین کمانی آلاداغ لار تبریز
کوه‌های رنگین‌کمانی آلاداغلار

سازند قرمز بالایى در شرایط رسوبى یکسان انباشته نشده است. موج نقش‎هاى جریانى موجود در ماسه سنگ‌ها، ته‎نشست آنها را در آب تأیید مى‎کند. از سوى دیگر، تنه درختان فسیل شده، اثر قطرات باران، ترکهاى گلى فسیل شده، نشانگر وجود حوضه‎هاى رسوبى خشکى در زمان ته نشست سازند سُرخ بالایى است.

در یک نگاه کلى، خروج گسترده زمین در میوسن میانى موجب افزایش آهنگ فرسایش و آزاد شدن حجم زیادى از فرآورده‎هاى تخریبى شده که به شکل رسوبات آبرفتى در مخروط‎ افکنه‎ها و یا رسوبات تبخیرى – تخریبى ریزدانه در حوضه‎هاى کولابى نهشته شده‎اند. بدین‎سان، سازند قرمز بالایى دو رخساره متفاوت دارد.

یکى رخساره تخریبى که در حاشیه حوضه قرار داشته و دیگرى رخساره کولابى که در داخل حوضه و دور از منشأ بوده است. رخساره‎هاى کولابى این سازند در کویر بزرگ گسترش وسیعى دارد. حوضه‎هاى کوچک‎تر کولابى نیز در جنوب میانه و اطراف کبودرآهنگ (شمال همدان) وجود داشته‎اند.

آلاداغلار | عاشقان طبیعت ایران | کوه‌های رنگین کمانی آلاداغ لار تبریز
کوه‌های رنگین‌کمانی آلاداغلار

بر خلاف اثرات سوء زیست‌محیطى، داشتن نهشته‌هاى اقتصادى یکى از ویژگى‌هاى بارز سازند قرمز بالایى است. نهشته‌هاى گچ و نمک این سازند در بسیارى نقاط کاربرد صنعتى و خوراکى دارند. در منطقه میانه، ردیف‌‎هاى این سازند حجم‌هاى زیاد ژیپس و نمک پتاس‌دار دارد که در حدود ۵۰ متر ضخامت دارد.

افزون بر کلریدسدیم و کلریدپتاسیم (سیلویت) سُرخ‎رنگ، کارنالیت و سولفات جدیدى از کلسیم، منیزیم و پتاسیم به نام «مامانیت» (اقتباس شده از نام روستاى مامان میانه) گزارش شده است (لادام، ۱۹۴۲) این سولفات در حقیقت یک گرهک چند نمکى است که در قاعده نمک دیده مى‎شود.

در گنبدهاى نمکى ایلجاق، میزان پتاس اکتشاف شده حدود دو میلیون تن برآورد شده است.

منبع: کویرها و بیابا‌ن‌های ایران

برای امتیاز به این نوشته کلیک کنید!
[کل: ۰ میانگین: ۰]

4 دیدگاه دربارهٔ «کوه‌های آلاداغلار»

دیدگاه‌ خود را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *