آبشار نیاسر کاشان

آبشار نیاسر یکی از زلال‌ترین و تمیزترین آبشارهای ایران است که چند متر پایین‌تر از چهار طاقی ( آتشکده ساسانی ) معروف کاشان، واقع است. آبشار نیاسر در کهن باغشهر ایران یعنی نیاسر و در محله شهید بهشتی یا سرکمر قدیم واقع است.

نیاسر از شهرهای شهرستان کاشان در استان اصفهان است که دارای جاذبه‌‌های تاریخی و گردشگری فراوانی است. این آبشار زیبا نیز که یکی از پرطرافدارترین آبشارهای ایران است، در اواسط اردیبهشت به یکی از مناطق پربازدید کشور تبدیل می‌‌شود.

شهر قدیمی نیاسر تمام تاریخ و قدمت خود را مدیون چشمه آبی است که به نام چشمه اسکندریه معروف است. ارتفاع آبشار نیاسر ۵۳ متر است که از چشمه اسکندریه سرچشمه می‌گیرد و درحال حاضر خروجی آب این آبشار ۶۰۰ هکتار از مزارع و باغ‌های نیاسر را سیراب می‌کند.

آبشار نیاسر که از زیباترین آبشارهای ایران است، محیطی سرسبز و مصفا در محله سرکمر شهر نیاسر خلق کرده‌ است. مراسم گلاب‌گیری نیز که هرسال از اواسط اردیبهشت تا اواسط خرداد در نیاسر برگزار می‌گردد گردشگران زیادی را در این شهر تاریخی به سمت خود می‌کشاند.

تاریخچه آبشار نیاسر

با توجه به اسناد تاریخی زمان پیدایش نیاسر به سده‌های ۶ و ۷ بازمی‌گردد. نیاسر واژه‌‌ای است از فارسی کهن که به معنی سایه و سرما بوده و متضاد آفتاب و گرما است. بنا به عقیده برخی، معنی ایستاده نیز می‌دهد. وجه تسمیه این آبشار برگرفته از نام شهر نیاسر است که آبشار در آن واقع است.

آب و هوای نیاسر یکی از عجایب این ناحیه است، با توجه به نزدیکی شهر کاشان به کویر لوت و اقلیم گرم و خشک این شهر، روستای نیاسر از آب و هوایی کوهستانی و خنک برخوردار است. همین ویژگی از گذشته سبب علاقه پادشاهان و حاکمان کاشان به خصوص پادشاهان ساسانی شده است.

به جرأت می‌توان گفت نیاسر و محله سرکمر تمامی قدمت و تاریخ خود را مدیون چشمه اسکندریه است. همچنین این آبشار در زمان ساسانیان، در آیین مهرورزی ( آیین میترایی ) از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بوده است، یکی از آداب مهم این دین یعنی غسل و شستشو در این آبشار صورت می‌گرفته است.

از دیگر رسومی که تا به امروزه در این مکان انجام می‌شود، قربانی کردن گاو در روز عید قربان و ریختن خون آن بر روی این آبشار است، اهالی سرکمر بر این اعتقاد هستند که خون این گاو باعث پر برکت شدن آب می‌شود.

ویژگی‌های آبشار نیاسر

یکی از ویژگی‌های این آبشار زیبا، نوع سنگ‌هایش می‌باشد. سنگ‌های تشکیل دهنده این آبشار همگی از دسته سنگ‌های رسوبی و آهکی بوده که به دلیل گذشت زمان و فرسایش دارای بافت قندیل مانند ( استالاکتیت‌ها ) شده که به زیبایی این نعمت الهی افزوده است.

در مسیر اصلی این آبشار ۱۳ آسیاب وجود دارد که امروزه تنها یکی از این آسیاب‌ها فعال است و تقریبا تمامی ۱۲ آسیاب به طور کامل خراب شده‌اند.

بهترین زمان بازدید از آبشار نیاسر فصل بهار و زمستان است. نزدیک‌ترین جاذبه‌های گردشگری به آبشار، غار رئیس نیاسر، باغ تالار، چهار طاقی ساسانی و … است.

جاذبه‌های گردشگری نیاسر

از آثار تاریخی و طبیعی نیاسر می‌توان به غار تاریخی رئیس و لایه کهن زیرین آن، چهار طاقی (آتشکده ساسانی)، بافت تاریخی با بناهای عمومی و مسکونی متعدد و گوناگون، باغ‌های گسترده، گلستان‌های زیبا و قرارگیری در دامنه کوه به همراه چشمه اسکندریه و آبشار معروف نیاسر و باغ و کوشک تالار اشاره کرد.

با وجود این تعداد از جاذبه‌های گردشگری این شهر به یکی از شهرهای تاریخی و گردشگری کشور تبدیل شده است. نیاسر هر سال، به خصوص در ایام گلابگیری پذیرای گردشگران از اقصی نقاط کشور است.

چند متر پایین‌ تر از چهار طاقی نیاسر، چشمه آب تمیز و خنکی جاری شده و به روستا راه می‌یابد، این چشمه که چشمه اسکندریه نام دارد، از قدیمی‌ترین چشمه‌های شناخته شده‌ است که ۱۶۸۰ متر بالاتر از سطح دریا است. در گذشته آتشکده‌ها معمولا کنار آب ساخته می‌شدند که می‌تواند نشانی از پرستش آناهیتا، الهه باروری و آب باشد.

آبی که از آبشار فرو می‌‌ریزد در فصل پاییز کمترین و در فصل زمستان بیشترین مقدار آب را داراست. ارتفاع آبشار از پای آن تا قسمتی که آب سرازیر می‌شود ۲۵ متر و از پای آبشار تا عمارت کوشک ۵۳ متر است.

در قسمت پایین آبشار، دو سنگ آسیاب وجود دارد. آبشار نیاسر در ابتدای مجموعه تاریخی شهر قرار دارد و دامنه‌‌های آن پوشیده از گیاهان سرسبز و زیبایی ‌است که به دلیل پدیده‌های انحلال سنگ آهک توسط جریان‌های زیرزمینی در طی سالیان دراز بافتی بسیار زیبا و چشم‌نواز مثل استالاکتیت‌‌ها و استالاکمیت‌ها در بدنه آبشار به وجود آمده‌ است.

همانطور که ذکر شد آبشار نیاسر از چشمه تالار اسکندریه واقع در کنار چارطاقی سرچشمه می‌‌گیرد که دو سوم آب چشمه به سمت آبشار و از آنجا به دشت‌های نیاسر و یک سوم آن به محلهٔ نو می‌‌ریزد.

در آئین کهن مهر ایرانیان باستان آب از اهمیت فراوان برخوردار بود و الهه آناهیتا به این منظور مورد ستایش قرار می‌گرفت. در نزدیکی مکان‌هایی که آب وجود داشت معمولا به احترام الهه آناهیتا نیایشگاهی ساخته می‌شد که از آنها می‌توان به پل دختر و قلعه دخترهایی اشاره کرد که در نقاط مختلف ایران دیده می‌شوند و در دوران باستان ساخته شده بودند.

در نزدیکی این آبشار غاری وجود دارد که به احتمال بسیار زیاد محل نیایش بوده است. حتی امروزه نیز اهالی محله‌ سرکمر و برزه ‌زن در روز عید قربان در کنار چشمه‌ اسکندریه، گاوی را قربانی می‌‌کنند و خون آن را به آب می‌ریزند تا همراه آبشار به قسمت‌‌های دیگر برود، زیرا اعتقاد دارند سبب پربرکت شدن و پرآبی می‌شود.

بطور کلی آثار باستانی و طبیعی نیاسر عبارتند از: چهارطاقی نیاسر، آبشار، کاخ صفوی، تالار که بر روی آتشکده ساسانی ساخته شده، حمام صفوی، برج دیدبانی، پناهگاه زیرزمینی معروف به سوراخ رئیس، چنارهای کهنسال و چشمه و نیایشگاه مجاور آن که اکنون تبدیل به مسجد شده‌ است.

هرسال از اواسط اردیبهشت، نیاسر به یکی از بهشت‌های دیدنی ایران تبدیل می‌شود. نیاسر یکی از مهمترین مراکز تولید گل محمدی، گلاب و عرقیات گیاهی در کشور است. چنین ویژگی کم‌نظیری به سبب قرارگیری در دامنه کوه‌های کرکس و وجود چشمه پر آب اسکندریه و قنات‌های زیادی است که محدوده‌هایی به وسعت ۸۰۰ هکتار را به زیر کشت برده است.

پوشش گیاهی نیاسر

علاوه بر مناظر زیبا و چشم‌اندازهای فوق‌العاده‌ در آبشار نیاسر، گیاهان دارویی نیز در این مکان یافت می‌شوند که هرکدام خواص مخصوص خود را دارند. گیاهانی از قبیل پر سیاوش که برای سردرد و سینه درد مفید است، علف شوره برای کمردرد و سردرد و خیار بوته مار یا هندونه مار که برای پا درد استفاده می‌‌شود.

علاوه بر این گیاهان، طبیبان در گذشته از گرد سنگی که آبراه روی آن به وجود آمده به عنوان مرهم زخم استفاده می‌‌کردند. از درختانی که در اطراف آبشار وجود دارند می‌توان به درخت عرعر، بید شیرین، توت شمرونی و مو اشاره نمود.

موقعیت مکانی

این آبشار در شهر تاریخی نیاسر (شهری در حدود ۱۳۰ کیلومتری شمال غرب کاشان) در محله‌ قدیمی سرکمر (شهید بهشتی) واقع شده است.

امکانات اقامت در نیاسر

اگر قصد اقامت در نیاسر را دارید می‌توانید در باغ تاریخی تالار استراحت کنید و اگر به دنبال مکان‌های خلوت هستید می‌توانید به پارک‌های سطح شهر بروید.

به عنوان مثال پارک بخشداری که روبروی شهرداری و بخشداری می‌باشد شامل دستگاه‌های ست ورزشی نیز هست. پارک گیلانه نیز در خیابان امام خمینی دارای فضای سبز بسیار زیبا است. همچنین میدان ورودی شهر (میدان گل‌ها) در شب بیشتر قابل استفاده است و واقعا مکان مناسبی برای اقامت شبانه است.