قله گونکچال

خط الرأس گونکچال (Gavank chal) یا گاوینکچال در قسمت شمالی دشت لار و در منطقه البرز مرکزی، بخشی از کوه‌های نمارستاق به حساب می‌آید و در شمال دشت ورارو قرار دارد. ورارو چمنزار بزرگی است بین دو رشته گونکچال و نمک کوه سر.

قله گونکچال در نقشه‌ها، گاوینکچال یا گونیکچال نیز نوشته شده است. اما عشایر منطقه آن را گونک چال (گونک: گون‌های کوتاه) می‌نامند. قله گونکچال با ارتفاع ۳۸۶۸ متر بلندترین قله خط الرأس گاوینکچال به شمار می‌آید.

قابل ذکر است اعداد و ارقامی که بابت ارتفاع قلل مختلف در کروکی‌ها و نقشه‌ها درج شده در سال‌های گذشته و با استفاده از دستگاه‌های قدیمی اندازه‌گیری شده که این اعداد با توجه به پیشرفت و به روز شدن برنامه‌ها و دستگاه‌های ارتفاع‌سنج در سال‌های اخیر اندازه‌گیری مجدد شده و اعداد به ارتفاع واقعی نزدیکتر بوده و از دقت بیشتری برخوردار می‌باشند.

بررسی توپوگرافی قله

قله گونکچال در واقع آخرین بلندی محسوس خط‌الرأس شرقی غربی گاوینکچال یا آلرم به حساب می‌آید. این رشته از چندین ارتفاع بالای ۳۷۰۰ متری تشکیل شده است. ضلع شمالی قله توسط دره رودخانه دیو آسیاب و از جنوب و شرق به دره و دشت ورارو و دره رودخانه دلی چای محدود می‌گردد.

برکه آب بزرگی در چالِ دره وجود دارد که قسمت شمالی رودخانه می‌باشد و آب رودهای کوچکی از بدنه آن به طرف این رود می‌روند. گردنه مرتفع سه هزار متری ورارو قله را به نمک کوه سر متصل می‌سازد. گونک چال نزدیکترین قله به کوه دماوند محسوب می‌شود.

شکل ارتفاعات و قلل این خط‌الرأس نه به صورت کله‌قندی و نه صخره‌ای و نه دیواره‌ای است. در واقع این منطقه از البرز مرکزی از دید هداوندها (ایل هَداوَنْد یکی از ایل‌های اصالتاً کوچ‌روی ساکن استان تهران و مناطق اطراف است.) بهترین نقطه چراگاهی و مرتعی هست. جایی بکر و کم تردد که یکی دو جاده خاکی هم در این منطقه برای رفت و آمد عشایر ایجاد شده است.

اسامی قلل به گویش‌های مختلف ادا می‌شود اسامی نظیر جیرگ، جورگ، ورگ، آلرم، اَلَرم، گاوینک، گونک و غیره که هیچ استدلال محکمی هم برای وجه تسمیه آنها موجود نیست.

قلل این خط الرأس از قله گونکچال به ارتفاع ۳۸۶۸ متر آغاز و پس از گذر از چند ارتفاع دیگر به نام‌های قله دیو آسیاب ۳۷۷۹ متر، قله گرگ ۳۷۸۳ متر، قله جیرک ۳۷۹۴ متر به آخرین قله یعنی قله آلرم به ارتفاع ۳۸۴۵ متر ختم می‌گردد.

خط الرأس گاوینکچال و خط الرأس دوخواهران تقریبا مشابه هم بوده و پوشش و جنس خاک هر دو خط الرأس تقریبا شبیه به هم است. ولی از نظر پوشش سنگ‌ها و گُرده‌ایی بودن باهم تفاوت دارند. خط الرأس دوخواهران کاملا فنی و صعب‌العبور است که شاید وجه تمایز این خط‌الرأس باشد.

کروکی مسیر صعود به قله گونکچال

دانلود ترک مسیر پیمایش خط الرأس گاوینکچال

(این ترک مسیر در خردادماه ۱۳۹۸ توسط مجید ملک‌محمدی و آیدین اسماعیلی ثبت گردیده است.)

مسیرهای پیمایش خط الرأس گاوینکچال

1. محیطبانی گرمابدر، تنگه یونزا، دشت لار، گردنه قو، قله الرم، قله جیرک، قله گرگ، قلل دیوآسیاب، قله گونکچال و فرود از دره دیو آسیاب یا دشت ورارو
2. جاده چاک اسکندر و دشت ورارو، قله گونکچال، قلل دیو آسیاب، قله گرگ، قله جیرک، قله آلرم، گردنه قو و دشت لار

صعود به قله گونک چال

راه دور و درازی را باید با وسیله نقلیه حتی‌المقدور کمک‌دار پیمود. از پلور به تأسیسات سد لار و از آنجا با دور زدن دریاچه از شمال به دره آب سفید، گردنه ورارو و دشت مرتفع و زیبای آن در کنار رودخانه دلیچای می‌رسیم. حال و هوای بهاری این منطقه بسیار دیدنی و دلچسب است، بهاری سرسبز و شادی بخش.

رودخانه شفاف با آبی زلال با خروش و هیاهوی بسیار به سوی هراز روان است. انبوه برف‌های دماوند و جناح غربی آن پیش روی ما قرار دارد. استراحت و شبمانی در کنار این رودخانه پس از طی این مسیر طولانی و خسته‌کننده سوار بر وسیله نقلیه، موهبتی الهی است.

پس از استراحت و گذران یک شب سرد در هنگامه صبح به سمت شمال، رو به سوی گونکچال حرکت می‌کنیم.

مسیر به سمت یالی پرشیب است که تا قله امتداد می‌یابد. این یال را به طور تقریبی در جهت جنوب غربی قدری دور زده و با یک شیب تند به قله نزدیک می‌شویم.

همه جای سینه‌کش را بوته‌های سبز و سنگ‌های آبی رنگ پوشانده است. در همه حال جناح غربی و شمال غربی دماوند را پیش رو داریم. افق دیدگاه جنوبی نیز زیباست. از همه زیباتر دوبرار با شکوه و جلال است که در دوردست‌ها مشاهده می‌شود.

از کنار لکه‌های برف که عبور کنیم به لبه خط‌الرأس می‌رسیم. اندکی بعد رو به سمت شرق بر فراز قله چهارهزار متری یا به قولی ۳۸۶۸ متری گونکچال خواهیم ایستاد. دیوار ستبر دوخواهران و سه سنگ تمامی افق دیدگاه شمالی را پوشانده است. دیداری و استراحتی و بازگشت به دشت ورارو از مسیر صعود پایان این برنامه خواهد بود که برای هر کوهنوردی به یاد ماندنی خواهد بود.

وضعیت آنتن دهی

ارتباط موبایلی تنها بر روی قلل الرم و جیرک امکان‌پذیر است.

صعود زمستانی قله گونکچال

به دلیل دوری بیش از حد قله از نقاط قابل استفاده توسط وسیله نقلیه و حجم فوق‌العاده برف، دسترسی بدان در زمستان به زمانی در حدود ۳ تا ۴ روز نیاز دارد. صعود زمستانی قله مستلزم شناخت یال مسیر صعود (از منظر ریزش بهمن) است، که در زمستان به طور فوق‌العاده‌ای مسیرهای ورارو را تهدید می‌کند.

منبع: “کوهنوردی در ایران” علی مقیم / با تشکر از ابوالفضل صفا و مجید قیدی‌نژاد