قله گاوکشان بام استان گلستان

قله گاوکشان قله‌ای در محدوده رشته‌کوه­‌های البرز شرقی می‌باشد. رشته‌کوه‌هاى البرز از شرق دره سفیدرود به موازات ساحل جنوبى دریاى خزر تا دره‌ گرگان کشیده شده است. این رشته‌کوه‌ها چون قوسى بلند و عظیم بین جلگه­ مازندران و فلات مرکزى ایران قرار گرفته است.

ارتفاع این رشته‌کوه از ساحل دریاى خزر به طرف جنوب با شیب‌هاى تند افزایش مى‌یابد. تمامى ارتفاعات استان گلستان جزء کوهستان البرز شرقى به شمار مى‌روند.

مجموعه بزرگ البرز شرقی ناحیه‌ای کوهستانی و جنگلی است که به سه قسمت از شمال به جنگل، از مرکز به نواحی مرتفع کوهستانی و از جنوب به لبه دشتها و قسمت‌های کویری محدود می‌گردد. این قسمت از البرز در بین سه استان گلستان و مازندران از شمال و سمنان از جنوب قرار داشته و دارای آب و هوای معتدل می‌باشد.

طبق تقسیم بندی کوههای ایران مرزبندی منطقه البرز شرقی از سمت شرق دره رودخانه «خانه دژ»، در شمال حدفاصل دو جاده علی‌آباد کتول به گرگان و ساری تا قائمشهر، از جنوب حدفاصل شاهرود تا گرمسار و از شرق بین علی‌آباد تا شاهرود و از غرب توسط رودخانه تالار تا گردنه گدوک می‌باشد.

معرفی قله گاوکشان

قله گاوکشان بلندترین قله استان گلستان است که در رشته کوه کهکشان در البرز شرقی مشرف به روستای شاهکوه پایین از توابع شهرستان گرگان قرار دارد. این قله در فهرست طرح سیمرغ کوههای ایران نیز جای دارد.

در خصوص ارتفاع قله گاوکشان اعداد و ارقام متفاوتی توسط کوهنوردان ثبت شده است. تابلوی نصب شده بر فراز قله ۳۸۱۳ متر را نشان می‌دهد ولیکن این عدد در حکمی که توسط فدراسیون کوهنوردی و صعودهای ورزشی صادر می‌­گردد ۳۸۲۷ متر درج شده است.

خط‌الرأس گاوکشان که به نام شاهکوه نیز شناخته می­‌شود به طول تقریبی ۱۵ کیلومتر از شرق به غرب امتداد دارد و در البرز شرقی قرار گرفته است. شمال آن جزو منطقه حفاظت شده جهان نما به شمار می­‌رود و از جنوب حوضه آبریز رودخانه مجن (مُجِن) است.

کوه گاوکشان در ۳۷ کیلومتری جنوب گرگان است و در فاصله ۶ کیلومتری جنوب شرقی روستای شاهکوه پایین قرار گرفته است. گاوکشان سرچشمه رودهای سرتنگه‌، چهارده و آب ترودبان می­‌باشد.

دامنه‌های شمالی این کوه به شهرستان گرگان و دامنه‌های جنوبی آن به شهرستان‌های شاهرود و دامغان مشرف است.

مشخصات کلی

• موقعیت جغرافیایی: استان گلستان، شهرستان گرگان
• ارتفاع پای کار: ۲۵۶۰ متر
• مسافت پای کار تا قله: ۱۴٫۴۸۴۱ کیلومتر

مسیرهای صعود به قله گاوکشان

1. استان گلستان، شهرستان گرگان، جاده توسکستان به سمت شاهرود بعد از روستای چهارباغ، شاهکوه سفلی
2. شاهرود، جاده مجن به سمت گرگان، بعد از طی حدود ۶۵ کیلومتر، شاهکوه سفلی

دانلود جی پی اس مسیرهای صعود به قله گاوکشان

مسیر رایج صعود به قله گاوکشان

روستای شاهکوه سفلی، حرکت به سمت النگ و چشمه سنگ غول، حرکت به سمت شرق تا زیر صخره‌های قله، زین اسبی

بهترین مسیر صعود به قله گاوکشان

دامغان، دیباج، به سمت سرچشمه (فاصله سرچشمه تا دیباج حدود ۷ کیلومتر)، تنگه زندان، طول تنگه را پیموده و از مسیر مالرو که رو به بالادست است استفاده نمایید. سپس به موازات رودخانه‌ه­ای کوچک که از شرق تنگه جاری است حرکت را ادامه دهید و پس از طی حدود ۱/۵ ساعت به چشمه‌ای به نام سیاه چشمه برسید.

از این چشمه، آب مورد نیاز خود را تأمین نمایید. برای صعود به قله گاوکشان باید از مسیر پاکوب و مشخص به سمت شمال حرکت کرد و از میان صخره‌ها عبور نمود.

روستای شاهکوه در ۶۵ کیلومتری جنوب شرقی شهر گرگان قرار دارد و نزدیکترین روستا به این قله می­‌باشد. شغل بیشتر مردم این منطقه دامداری و کشاورزی است و در فصل تابستان میزبان علاقه‌مندان بسیار زیادی از مردم این سرزمین هستند.

دید از قله

کوه سیاه‏ پوش و کوه ترکه چال از دیگر کوه‏‌های اطراف این روستا هستند. کوه گاوکشان و کهکشان در ۶ کیلومتری جنوب شرقی روستا واقع شده ‏است.

بر فراز قله، قلل مرتفع دیگری نیز دیده می‌­شود. در سمت شرق، قله کهکشان و قله زیبای شاهوار است، در قسمت جنوب رشته‌کوه سفید طزره با قله‌­­های سر به فلک کشیده شده است، در قسمت جنوب غربی کوه­‌های نمازگاه و سرتنگه و در قسمت غرب قله امامزاده ابوالقاسم و در صورت مساعد بودن هوا قله دماوند نیز قابل مشاهده است.

در سمت شمال نیز روستاهای شاهکوه پایین و شاهکوه بالا دیده می‌­شود. همچنین در راه رسیدن به قله یخچال­‌های طبیعی مملو از برف به چشم می­‌خورد.

بهترین زمان صعود به قله گاوکشان

بهترین زمان صعود به منطقه شاهکوه و کوه‌های کهکشان و گاوکشان اواخر فصل بهار و اوایل تابستان است.

پوشش گیاهی

گیاهان کوهستانی همچون شنگ، درمنه، پیچک، اسپند، چوبک، قدومه، بادام کوهی، زنبقف انواع گون، انواع اسپرس، مریم گلی، گل عروس، لاله، شقایق، فستوکا، پرند، شیر خشت، کلاه میر حسن، گز، کندرف جاشیر، ارس، نسترن وحشی، کاکوتی، استاکیس و زرشک می‌­باشد.

پوشش جانوری

از جانوران منطقه می­‌توان به عقاب، قرقاول، شاهین، لاشخور، جغد، کلاغ، گنجشک، کبوتر، کبک، تیهو، بالابان، کل، بز، قوچ، میش، گراز، خرگوش، موش­‌های دشتی، خارپشت، گربه وحشی، پلنگ و خرس اشاره کرد.

نکات صعود به قله گاوکشان

از گرگان تا ابتدای جاده توسکستان ۱۲ کیلومتر و از آنجا تا روستای شاهکوه سفلی ۵۸ کیلومتر راه جاده‌ای آسفالته پر پیچ و خم وجود دارد.‌ (در گذشته به دلیل وجود جنگل گردو به این مسیر قزلق می‌گفتند.)

مسیر از میان منطقه حفاظت شده جهان نما که پر از درختان با ارزش سرو کوهی یا اورس است و از منطقه چهارباغ می‌گذرد. دسترسی به آب و سرویس بهداشتی عمومی نیز در کنار اورژانس روستا قرار دارد.

جاده روستای شاهکوه تا محل پارک ماشین خاکی ولی قابل تردد است.

آب فقط در چشمه سنگ بن در دسترس است.

مسیر نرمال گاوکشان مسیر سنگ بن و شیب سرخ خانه یا سرخانه است که اصطلاحا به چکل (دیواره‌های سنگی) می‌رسد و سپس به سمت شرق به قله گاوکشان و به سمت غرب به قله کهکشان می­‌رود.

در غربِ رشته کوه کهکشان غاری به نام غار یخدان وجود دارد که اهالی روستا یخ مورد نیاز را تا مدت‌ها از آنجا تأمین می‌کردند.

نزدیک‌ترین مرکز درمانی به قله، مرکز آموزشی و درمانی شهید صیاد شیرازی در بلوار صیاد شیرازی گرگان واقع شده است.

در بعضی از مناطق موبایل به سختی آنتن می‌­دهد.

قله گاوکشان فاقد جان‌پناه می‌­باشد.

ویژگی‌های قله گاوکشان

از مهمترین ویژگی‌های این قله برای کوهنوردان مسیر شن اسکی آن است که واقعا نفس‌گیر می­‌باشد و معمولا کوهنوردان استان قبل از صعود به قله دماوند جهت هم‌هوایی و محک زدن خود، گاوکشان را انتخاب می­‌کنند.

از دیگر ویژگی‌های این قله وجود صخره‌­های مرتفع و نوک تیز، برج­‌ها و قله­‌های سوزنی شکل واقع در رشته‌کوه است که زیبایی این کوه را دوچندان کرده است. همچنین وجود برفچال‌ها و یخچال‌های متعدد که منشأ چشمه‌سارها و حوضه آبخیز تعدادی از رودخانه‌­های استان گلستان مازندران و سمنان است از ویژگی‌های این قله می‌باشد. 

منابع: بریم‌کوه، سیری در ایران گردآوری: پریسا رهبری