قله نایبند بام استان خراسان جنوبی

قله نایبند با ارتفاع ۳۰۰۵ متر بلندترین قله در استان خراسان جنوبی می‌باشد. این قله در منطقه دیهوک شهرستان طبس قرار گرفته و به بام استان خراسان جنوبی شهرت یافته است.

قله نایبند طبس کوهی با صلابت در دل کویر لوت است. نام این قله به دلیل آنکه مرتفعترین نقطه در استان خراسان جنوبی می‌باشد در فهرست طرح سیمرغ کوههای ایران دیده می‌شود. قله نایبند در روستایی به همین نام در ۲۲۰ کیلومتری شهر طبس و ۱۸۰ کیلومتری شهر راور کرمان قرار دارد.

قله نایبند خراسان جنوبی به رغم قرار گرفتن در منطقه‌ای کویری، آب و هوایی به نسبت معتدل دارد، هرچند تابستان‌های آن گرم و سوزان است.

وجه تسمیه قله نایبند

نای به مسیر باریک و تنگ گفته شده است. فرهنگ دهخدا نام دژی که مسعود سعد سلمان در آن اسیر بوده است را «نای» آورده است. در عین حال نام روستایی در حومه کاشمر هم به نام نای است.

بند نیز به معنی وصل کننده دو قسمت می‌باشد. نای بند جایی است تنگه مانند که دو منطقه را به یکدیگر وصل می‌کند. نای بند طبس محل اتصال جاده شرقی، غربی کویر می‌باشد.

روستای نایبند در نزدیکی کوه نایبند یکی از برترین نمونه‌های معماری پلکانی ایران است که عنوان ماسوله کویر را نیز به خود اختصاص داده است. آبگرم دیگ رستم در جنوب روستای نایبند و در میان نخلستان‌های زیبا، یکی از عجایب کویری نایبند است و جذابیت فراوانی برای کوهنوردان دارد تا پس از صعود از آن بهره ببرند.

مسیرهای صعود به قله نایبند

قبل از صعود به قله نایبند می‌بایست از هیات کوهنوردی طبس مجوز صعود اخذ گردد. این منطقه به دلیل آنکه زیستگاه یوزپلنگ ایرانی است تحت نظارت محیط بانی قرار دارد و یکی از بکرترین و ناشناخته‌ترین زیستگاه‌های حیات وحش در کشو ایران است. برای کمپینگ و شب‌مانی می‌توان در روستای تاریخی علی آباد اسکان یافت.

دانلود ترک مسیر صعود به قله نایبند

برای صعود به قله نایبند طبس عموما یک مسیر پیشنهاد می‌شود و آن هم مسیر روستای متروک علی آباد است. در واقع برای صعود به قله نایبند باید خود را به روستای نایبند برسانید، به سمت علی آباد حرکت کنید و سپس رهسپار قله شوید.

جبهه شمالی تنها راه صعود به قله نایبند است و مبدا صعود نیز یک نقطه در انتهای جاده خاکی پناهگاه حیات وحش نایبندان است. با این وجود در همین جبهه شمالی چندین راه به موازات یکدیگر از کف دره‌ها یا بر روی یال‌ها به سمت قله می‌روند.

به دلیل ریزشی و سخت‌گذر بودن نایبند، همزمان در بیشتر این راه‌های موازی تردد صورت گرفته است و متاسفانه تمرکزی بر یک مسیر صورت نپذیرفته است به طوری که فقدان پاکوب مناسب در کوه نایبند مشخص است.

جبهه شمالی قله نایبند

مسیر اصلی

این مسیر که رایج‌ترین و پرترددترین مسیر صعود نایبند است و به رنگ سبز در نقشه مشخص شده است. طول مسیر اصلی صعود در حدود ۷ کیلومتر است. کمترین میزان دست به سنگ و بیشترین میزان پاکوب با کیفیت قابل قبول در مسیر اصلی است و نسبت به مسیرهای موازی دیگر ایمنی و کیفیت بهتری دارد.

بسیاری از راهنماهای نایبند به دلایل مختلف ممکن است کوهنوردان را به سمت مسیرهای دیگر غیر از مسیر اصلی هدایت کنند اما پیشنهاد می‌شود در صورت داشتن راهنما از او بخواهید مسیر مذکور را انتخاب کند.

مسیر خط الراس

مسیر خط الراس با رنگ زرد مشخص شده است. بیشترین میزان دست به سنگ و نقاط خطرناک در میان مسیرهای صعود نایبند در مسیر خط الراس قرار دارد. مسیر مذکور تا ارتفاع ۲۱۶۰ متری با مسیر اصلی مشترک است اما پس از آن صعود از روی خط الراس صورت می‌پذیرد که با وجود طول کوتاه‌تر اما دشواری خاص خود را دارد.

مسیر مذکور بین مسیر اصلی که غربی‌ترین مسیر است و مسیر دره شرقی قرار دارد. طول مسیر صعود به نایبند از مسیر خط الرأس حدود ۶.۵ کیلومتر است.

مسیر دره شرقی

مسیر دره شرقی با طولی در حدود ۷.۵ کیلومتر از بقیه مسیرها طولانی‌تر است و با رنگ آبی آسمانی در نقشه مشخص شده است. بیشتر مسیر در کف دره قرار دارد و به موازات به دلیل طول بیشتر، شیب‌های جدی کمی دارد. طول مسیر صعود در مسیر شرقی نزدیک به ۵ کیلومتر است و باید حدود ۵۵۰ متر از مبدا ارتفاع بگیرید. مسیر شرقی تقریبا فاقد پاکوب است.

فواصل مهم

• فاصله زمانی طبس تا روستای نایبند نیز با ماشین سواری نزدیک به ۲.۵ ساعت است که تقریبا ۲۰۸ کیلومتر طول دارد.
• فاصله زمانی کرمان تا روستای نایبند از مسیر راور با ماشین سواری تقریبا ۳.۵ ساعت است که بیش از ۳۰۰ کیلومتر طول دارد.
• مسیر جاده خاکی مبدا صعود نایبند با حدود ۲۹ کیلومتر طول از نزدیکی روستای نایبند و در مسیر جاده اصلی به سمت طبس شروع می‌شود و پیمودن آن به ۱.۵ تا ۲ ساعت زمان نیاز دارد. جاده خاکی مذکور قابل تردد توسط ماشین سواری است.

نکات مهم درباره صعود به قله نایبند

• ارتفاع پای کار تقریبا ۱۶۸۰ متر است.
• مسافت پای کار تا قله در حدود ۶.۳۴۰ کیلومتر می‌باشد.
• اخذ مجوز از سازمان محیط زیست طبس برای صعود الزامی است.
• در مسیر صعود به قله نایبند طبس هیچ چشمه و رودخانه‌ای وجود ندارد و لازم است به اندازه کافی آب همراه خود داشته باشید.
• وضعیت آنتن دهی موبایل فقط بر روی خط الراس برقرار است و در دره‌ها به هیچ وجه آنتن وجود ندارد.
• در طول مسیر صعود جانپناه یا پناهگاهی وجود ندارد و پیشنهاد می‌گردد این برنامه به صورت یکروزه انجام شود.
• نزدیکترین مرکز درمانی به مسیر صعود، خانه بهداشت روستای نایبند می‌باشد.
• صعود به این قله در همه فصول امکان‌پذیر است، اما بهار و پاییز به ویژه ماه‌های فروردین و آبان بهترین زمان برای صعود به قله نایبند هستند.
• تلفن راهنمای مجرب منطقه آقای حسن خانی که دهیار روستا هم هستند ۰۹۱۳۳۵۶۳۲۹۱
• تلفن مدیریت محیط بانی طبس جناب آقای حاتمی ۰۹۱۳۸۶۲۶۷۳۹

پوشش گیاهی منطقه نایبند

از بادام کوهی، انجیر وحشی، تاغ، چوبک تماشایی، کلاه میرحسن خار سفید، کلاه میرحسن دم عقربی، بادام عاجی، بادام خاکستری، گون درختچه‌ای، زیره کرمانی و زیره سیاه می‌توان به عنوان انواع گیاهان کوهستانی ایران که در این منطقه یافت می‌شوند نام برد.

گونه‌های جانوری نایبند

نایبند یکی از مهمترین پناهگاه‌های حیات وحش ایران است که دارای گونه‌های ارزشمندی همچون یوزپلنگ، قوچ، میش، سیاه گوش، روباه معمولی، روباه شنی، شغال، خارپشت ایرانی، تشی و خرگوش صحرایی و انواع مار می‌باشد.

گردآوری: حامد اسپرهم