قلل سیاه چال (سرسیاه غار)

قلل سیاه چال یا همان سرسیاه غار بصورت شرقی-غربی بر روی خط‌الرأس کوه‌های لواسانات در شمال شرقی روستای افجه و برگ جهان و در جنوب دشت لار قرار دارد. قلل سیاه چال سرچشمه رودخانه لواسان و چهل بره می‌باشند.

ارتفاع قلل سیاه چال یا همان سرسیاه غارها به ترتیب از غرب به شرق سرسیاه غار ۱ به ارتفاع ۳۳۴۵ متر، سرسیاه غار ۲ به ارتفاع ۳۳۵۰ متر و سرسیاه غار ۳ به ارتفاع ۳۴۴۰ متر هستند.

توپوگرافی قلل سیاه چال

این خط‌الرأس شرقی-غربی در جهت شرق به قله گاوبینی و فیل زمین متصل است که از روستای برگ جهان و لواسان بزرگ صعود می‌شوند و در جهت غرب نیز به قلل پرسون و ادامه آن پس از گردنه افجه بشم به قله مرتفع ریزان می‌رسد که از دشت گرچال در شمال روستای افجه صعود می‌شوند و از شرق نیز پس از قله گاوبینی به فیل زمین و کوه کبود می‌رسد که از روستاهای جورد و ایرا صعود می‌شوند.

صعود به قلل سیاه چال (سرسیاه غار)

مسیرهای صعود

• مسیر جنوبی از روستای برگ جهان
• مسیر غربی از روستای افجه، دشت هویج و قله پرسون
• مسیر شرقی از روستای لواسان بزرگ و یال شرقی قله گاوبینی

کروکی مسیرهای صعود به قلل سیاه چال (سرسیاه غارها)

دانلود ترک مسیر صعود به قلل سیاه چال (سرسیاه غار ۱، ۲ و ۳)

صعود خط‌الرأسی قله فیل زمین تا پرسون (مجید قیدی‌نژاد)

ترک مسیر صعود قلل سرسیاه غار ۱، ۲ و ۳ از روستای برگ جهان (مسعود کریمخانی)

صعود از مسیر دشت هویج

روستای افجه گرچه در مسافت دوری از قلل سیاه چال قرار دارد، اما می‌توان از آن به عنوان نقطه‌ای مناسب برای صعود به قله پرسون و قلل سیاه چال نام برد. از پای کار در ارتفاع ۲۰۰۰ متر از طریق راهی قدیمی و تاریخی در شمال روستای افجه خود را به دشت بسیار زیبای گرچال (دشت هویج) در پای قله ریزان می‌رسانیم. از طریق جاده مالرو خود را به بلندای گردنه افجه بشم می‌رسانیم.

سپس با طی مسیری سربالایی خود را بر فراز قله ۳۲۰۰ متری پرسون رسانده و ادامه خط الرأس را به سمت شرق پی می‌گیریم. با عبور از چند فراز و فرود بزرگ و کوچک خود را به زیر شیب تند منتهی به قله سیاه چال غربی یا سرسیاه غار ۱ نزدیک می‌کنیم. مسیر را به سمت چپ متمایل شده و از جناح شمالی رو به دشت لار با چند زیگزاگ به قله غربی صعود می‌کنیم.

بر فراز قله سرسیاه غار ۱ به ارتفاع ۳۳۴۵ متر می‌ایستیم و روستای زیبای برگ جهان را در پای قله و همچنین قلل دماوند و سایر ارتفاعات مهم منطقه البرز مرکزی را در شمال دشت لار به روشنی مشاهده می‌نماییم.

از طریق یال شرقی به قله سرسیاه غار ۲ به ارتفاع ۳۳۵۰ متر صعود کرده و پس از آن از سوی دیگرش به سمت آخرین سربالایی گام بر قله سرسیاه غار ۳ به ارتفاع ۳۴۴۰ متر می‌گذاریم. به این صورت مجموعه قلل سیاه چال یا سرسیاه غارها که شامل ۳ قله می‌شود صعود می‌گردد.

روی قله گودال بزرگی وجود دارد. مناظر اطراف به خصوص دریاچه سد لتیان، آراکوه و قلل کبود و فیل زمین بسیار زیباست. پس از دیداری کوتاه از این مجموعه زیبا از مسیر طولانی که صعود شد به دشت گرچال و پس از آن روستای افجه باز می‌گردیم. بهترین زمان صعود به قلل سیاه چال اواخر اردیبهشت تا اواسط خردادماه می‌باشد.

صعود از مسیر روستای برگ جهان

آدرس روستای برگ جهان

از سه راهی لواسان-فشم، (میدان قائم یا میدان لشگرک سابق) به سمت لواسان بروید. پس از ۸.۵ کیلومتر، تقریبا در انتهای بلوار لواسان، به میدان بسیج می‌رسید. از میدان بسیج به سمت چپ-بالا تغییر جهت داده تا وارد جاده روستای افجه شوید. از اینجا تا روستای افجه و دوراهی برگ جهان (پل)، ۶ کیلومتر و از افجه تا برگ جهان ۷.۵ کیلومتر دیگر راه در پیش دارید که تمام مسیر آسفالته است.

ماشین خود را داخل روستا پارک کرده و مسیر آبشار را در پیش می‌گیرید. دسترسی به آبشار از ۲ مسیر میسر است؛ اول از مسیر داخل باغ‌ها و دوم از مسیر جاده بالای روستا. مسیر اول زیباتر و نزدیک‌تر و سایه بوده اما ممکن است کمی گمراه‌کننده باشد. مسیر دوم اما سر راست‌تر است.

حدود نیم ساعت بعد هر دوی این مسیرها یکی شده و در محل تلاقی دو رودخانه باید وارد مسیر دره سمت راستی شوید. در مسیر دره، پس از حدود کمتر از ۱۰ دقیقه باید از مسیر آبشار جدا شده و وارد پاکوبی شوید که از سمت چپ و در امتداد دره ارتفاع می‌گیرد.

این پاکوب حدود نیم ساعت بعد از بالای آبشار عبور می‌کند. (آبشار در سمت راستتان حدود ۵۰ متر پایین‌تر قرار دارد). ادامه این پاکوب شما را به رودخانه بالای آبشار و در نهایت پس از حدود ۲-۳ ساعت شما را به دشت می‌رساند. تمام مسیر تا دشت پاکوب دارد که گاهی از سمت راست و گاهی از چپ رودخانه حرکت می‌کند.

داخل دشت پس از حدود نیم ساعت ابتدا به چشمه رسیده و بعد از چشمه حدود نیم ساعت بالاتر کم‌کم باید از سمت راست ارتفاع گرفته و خود را به بالای یالی برسانید که در سمت راستتان قرار دارد. با ادامه مسیر پر شیب از روی یال حدود یک ساعت بعد به خط‌الرأس اصلی رسیده (حدفاصل سرسیاه غار ۲ و ۳) و با گردش به راست حدود ۱۵ دقیقه بعد به قله سرسیاه غار ۳ می‌رسید.

نکته: از کنار آبشار نیز می‌توانید وارد مسیر دره بالا شوید اما کمی دست به سنگ دارد. باید از سمت چپ آبشار وارد مسیر صخره‌ها شده و با مسیریابی خود را به بالای آبشار برسانید. این مسیر به افراد مبتدی توصیه نمی‌شود.

دشت هویج یا گرچال

دشت هویج در ارتفاع ۲۵۰۰ متری از سطح دریا و در بالادست روستای افجه قرار گرفته و گفته می‌شود در گذشته در آن هویج کشت می‌شده‌است. هرچند که امروزه اثری از هویج در آن یافت نمی‌شود. هم‌اکنون نیز دهقانان افجه به کشت محصولات مختلف کشاورزی در آن مبادرت می‌ورزند و وجود باغ‌های گیلاس نیز در آن مشهود است.

در ضلع شمالی دشت هویج، گردنه افجه بشم قرار دارد که راهی مالرو در آن موجود است. این راه، افجه و دشت هویج را به دشت لار و دیگر ارتفاعات البرز مرکزی مرتبط می‌سازد.

روایت است که ناصرالدین شاه و دیگر شاهان قاجار از این گردنه برای رفت و آمد با کالسکه به دشت لار و سایر ییلاق‌های آن نواحی استفاده می‌کرده‌اند. به این مسیر مالرو که در برخی قسمت‌ها حالت سنگفرش دارد راه شاه عباسی نیز می‌گویند. از قلل مجاور دشت گرچال می‌توان از قله ریزان، قله پرسون، آتشکوه و مهرچال نام‌ برد.

وجه تسمیه دشت گرچال از ترکیب دو نام گُر + چال گرفته شده است. گُر یا آگِر در گویش ایرانیان باستان به معنای آتش (هنوز هم واژه گُر گرفتن به معنی شعله‌ور شدن آتش در زبان پارسی به کار می‌رود) و چال نیز به معنای جایگاه بوده است که این دشت را در گذشته گرچال به معنای جایگاه آتش یا آتشدان می‌نامیده‌اند. گمان بر این است که علت این نامگذاری گرمتر بودن این دشت نسبت به قلل پیرامون دشت است.

این دوبیتی هم در توصیف دشت گرچال آمده است:

به دشتی که گرچال باشد به نام
بیامد ز پی مردم نیکنام
کمر بسته کوه‌های سترگ
به آبشخورش مرغ و میش است و گرگ

وضعیت زمستانی قلل سیاه چال

با وجود حجم سنگین برف در دشت گرچال صعود با برفکوبی سنگین و برای عبور از یال افجه بشم به قله با مشکلات زیادی مواجه خواهیم شد. از جمله یکی از این مشکلات نبود دید کافی نسبت به یافتن مسیر پاکوب راه مالرو قدیمی افجه بشم است.

صعود به قلل سیاه چال در زمستان از طریق یال برگ جهان به سمت لواسان بزرگ با صعود قله بستک بسیار مناسب‌تر از مسیر تابستانی است. ولیکن در هر دو مسیر میزان تجربه صعود زمستانی ضروری بنظر می‌رسد. لیکن صعود از این مسیر طولانی‌تر می‌باشد.

نکات صعود به قلل سیاه چال

• زمانبندی اجرای این برنامه خیلی مهم است، مخصوصا در شش ماهه دوم سال که روزها کوتاه‌تر است.
• فصل بهار و اوایل پاییز بهترین زمان برای اجرای این برنامه است.
• این برنامه با سطح متوسط، کوهنوردان را برای برنامه‌های استقامتی آماده می‌نماید.