راهنمای بقا در طبیعت
بقا در طبیعت یکی از چالشهای هیجانانگیز اما در عین حال خطرناک برای طبیعتگردان و کوهنوردان است. شرایطی مانند گمشدن در جنگل، شرایط جوی نامناسب، یا فقدان منابع اساسی ممکن است هر زمانی در طبیعت پیش بیاید.
در این راهنما، اصول اولیهای که برای بقا در شرایط اضطراری طبیعت باید بدانید، به طور کامل توضیح داده شده است. این اطلاعات به شما کمک میکند که با آمادگی کامل، سفری ایمن و لذتبخش را تجربه کنید.
اولویتهای بقا در طبیعت
به ترتیب نیازهای اساسی بقا در طبیعت شامل پناهگاه، آب، آتش و غذا هستند. این ترتیب به دلیل اهمیت هر یک برای زنده ماندن و مقابله با شرایط اضطراری است. در ادامه، این چهار نیاز اساسی و روشهای تأمین آنها را بررسی میکنیم:
پناهگاه
پناهگاه از اولین نیازهای اساسی بقا است؛ چرا که بدون محافظت از بدن در برابر شرایط آب و هوایی، مانند سرما، باد یا گرما، فرد به سرعت انرژی خود را از دست میدهد. در طبیعت، اولین اولویت شما باید ساخت یک پناهگاه باشد.
انواع پناهگاههای موقت
- پناهگاه برگ: استفاده از شاخهها و برگهای درختان برای ساخت یک سقف محافظ.
- پناهگاه غار: در صورت دسترسی به غارها یا شکافهای طبیعی میتوان از آنها به عنوان پناهگاه استفاده کرد.
- پناهگاه برفی: اگر در مناطق برفی هستید، حفر یک غار برفی میتواند بدن شما را از سرمای شدید محافظت کند.
نکات کلیدی برای ساخت پناهگاه
- از مناطقی با خطر سیلاب و زمینهای ناپایدار دوری کنید.
- محلی خشک، بدون شیب زیاد و دور از خطرات طبیعی مانند صخرهها یا درختان خشک را انتخاب کنید.
- برای پناهگاه از مواد طبیعی موجود در طبیعت مانند شاخههای درختان، برگها و سنگها استفاده کنید.
- برای جلوگیری از هدررفت حرارت بدن، از برگها، چمن یا خاک برای ایجاد عایق طبیعی در اطراف پناهگاه استفاده کنید.
- در صورت داشتن تجهیزات، از چادر یا پلاستیکهای مقاوم استفاده کنید.
آب
انسان بدون آب تنها چند روز میتواند زنده بماند. یافتن آب ایمن برای نوشیدن یکی از اولویتهای مهم بقا در طبیعت است. برای این کار باید:
روشهای پیدا کردن آب در طبیعت
- چشمهها و جویبارها: بهترین منبع آب در طبیعت، چشمهها و جویبارهای طبیعی هستند.
- جمعآوری آب باران: از برگها، پلاستیک یا هر وسیلهای که بتواند آب باران را جمعآوری کند، استفاده کنید.
- استفاده از پوشش گیاهی: برخی گیاهان میتوانند منابع آبی باشند؛ مانند کاکتوسها که دارای آب درون سلولهایشان هستند.
تصفیه آب
حتی اگر منبع آب پیدا کردید، همیشه باید مطمئن شوید که آب شما پاک و قابل نوشیدن است. برای تصفیه آب میتوانید از این روشها استفاده کنید:
- جوشاندن آب: آب را به مدت حداقل ۵ دقیقه بجوشانید تا میکروبها و باکتریهای موجود در آن از بین بروند.
- فیلترهای قابل حمل: همیشه بهتر است که یک فیلتر آب کوچک به همراه داشته باشید.
- قرصهای تصفیه آب: این قرصها در بسیاری از فروشگاههای تجهیزات کوهنوردی موجودند و به راحتی میتوانند آب را تصفیه کنند.
آتش
آتش به دلایل زیادی برای بقا اهمیت دارد، از جمله تامین گرما، محافظت از حشرات و حیوانات و همچنین پختن غذا. برای روشن کردن آتش اگر کبریت یا فندک به همراه ندارید، میتوانید با استفاده از روشهای زیر آتش روشن کنید:
- استفاده از سنگ چخماق و فولاد: این روش کلاسیک به شما کمک میکند تا جرقه ایجاد کنید و آتش بزنید.
- لنز و نور خورشید: با استفاده از یک لنز (مانند عدسی عینک) و تمرکز نور خورشید بر یک نقطه، میتوانید مواد آتشزا را به آتش بکشید.
- چوب و اصطکاک: با ایجاد اصطکاک بین دو تکه چوب خشک میتوانید حرارت تولید کرده و آتش بسازید.
مواد اولیه برای آتش
- ابتدا مواد آتشگیر مانند برگ خشک، علف و تکههای چوب نازک را جمعآوری کنید. سپس، شاخههای بزرگتر و چوبهای خشک را روی آن اضافه کنید.
- همیشه در طبیعت به دنبال مواد خشک و قابل اشتعال باشید و از آنها برای حفظ آتش خود استفاده کنید.
- آتش را بهطور منظم تغذیه کنید و مراقب باشید در معرض باد یا رطوبت نباشد تا خاموش نشود.
غذا
در شرایط اضطراری، تامین غذا ممکن است چالشبرانگیز باشد. در شرایط بقا، یافتن غذا اهمیت دارد، اما اولویت آن نسبت به پناهگاه، آب و آتش کمتر است زیرا بدن میتواند برای مدت بیشتری بدون غذا دوام بیاورد.
انسان میتواند تا چندین هفته بدون غذا زنده بماند، اما برای حفظ انرژی و توان، بهتر است به دنبال منابع غذایی باشید. روشهای تامین غذا شامل:
منابع غذایی طبیعی
- گیاهان خوراکی: با مطالعه قبلی میتوانید گیاهان و میوههای خوراکی را از گیاهان سمی تشخیص دهید. مثلاً گیاهان شناختهشده مانند گزنه یا توتهای وحشی.
- ماهیگیری و شکار: اگر به وسایل ماهیگیری یا شکار دسترسی دارید، میتوانید از ماهیها و حیوانات کوچک برای تامین غذا استفاده کنید.
- حشرات و حیوانات کوچک: حشرات منبع خوبی از پروتئیناند و یافتن آنها آسان است.
- پخت غذا: برای از بین بردن آلودگیها و باکتریهای احتمالی، مواد غذایی را بپزید یا کباب کنید.
جهتیابی
یکی از چالشهای بزرگ در طبیعت، پیدا کردن مسیر درست است. اگر گم شدید، حفظ خونسردی و استفاده از ابزارهای جهتیابی حیاتی است. در ادامه به تکنیکهای مختلف جهتیابی و راههای بازگشت به مسیر اشاره میکنیم:
ابزارهای جهتیابی
- قطبنما: همیشه یک قطبنما همراه داشته باشید و نحوه استفاده از آن را به خوبی بدانید. با تعیین جهت مقصد خود بر روی قطبنما، در راستای آن حرکت کنید و مرتباً جهت را بررسی کنید تا از مسیر خارج نشوید.
- نقشههای محلی: اگر نقشهای دارید، ابتدا قطبنما را با آن تطبیق دهید. جهت شمال نقشه و شمال قطبنما را تنظیم کرده و سپس جهتیابی را انجام دهید.
- ستارهها و خورشید: در صورتی که ابزارهای مدرن ندارید، میتوانید از خورشید و ستارگان برای تعیین جهت استفاده کنید. برای مثال، خورشید همیشه از شرق طلوع و در غرب غروب میکند.
- استفاده از جهت رشد گیاهان: معمولاً در نیمکره شمالی، خزهها روی سمت شمالی درختان و سنگها رشد میکنند. در نیمکره جنوبی، خزهها به سمت جنوب رشد میکنند.
- استفاده از باد: در برخی مناطق، جهت باد غالب بهصورت مشخصی تغییر نمیکند و میتواند بهعنوان یک نشانه جهتیابی عمل کند.
استفاده از تکنیک بازگشت به مسیر
اگر در طبیعت گم شدید، از روشهای زیر برای بازگشت به مسیر اصلی استفاده کنید:
- به عقب برگردید: اگر آخرین مسیر آشنا را به یاد دارید، سعی کنید به آرامی به همان مسیر برگردید و نشانههای قبلی مثل درختان، صخرهها یا هر علامت مشخص دیگری را پیدا کنید.
- نشانهگذاری مسیر: هنگام حرکت، از سنگها یا شاخهها برای ایجاد علامت استفاده کنید. این کار به شما کمک میکند تا اگر لازم شد مسیر را دوباره برگردید، بتوانید از نشانههای خود استفاده کنید.
- حرکت به سمت مناطق باز: اگر در یک منطقه جنگلی یا کوهستانی متراکم گم شدید، به سمت مناطق باز حرکت کنید. این کار دید شما را افزایش داده و احتمال یافتن مسیر اصلی یا نشانههایی از تمدن مانند خطوط برق یا جادهها را بیشتر میکند.
نتیجهگیری
بقا در طبیعت به دانش، آمادگی و حفظ خونسردی نیاز دارد. اگرچه ممکن است در ابتدا همه چیز ترسناک به نظر برسد، اما با یادگیری اصول اولیه بقا و آماده بودن برای شرایط غیرمنتظره، میتوانید سفری امن و لذتبخش را در طبیعت تجربه کنید.
همیشه به یاد داشته باشید که در طبیعت باید احترام به محیط زیست و حیات وحش را رعایت کنید و به محض بازگشت، از تجربههای خود درس بگیرید.
منابع: outwardbound.org, rei.com ترجمه: پریسا رهبری