قله شاهوار بام استان سمنان

قله شاهوار بلندترین قله البرز شرقی و بام استان سمنان است. این کوه مرز طبیعی بین دو استان سمنان و گلستان می‌باشد که در نزدیکی شهر شاهرود و در فاصله ۲۵ کیلومتری (هوایی) شمال غربی این شهر قرار گرفته است.

قله شاهوار در ۸۳ کیلومتری شرق استان سمنان و ۳۵ کیلومتری شمال شهرستان شاهرود واقع شده است. این قله با ارتفاع ۳۹۴۵ متر بلندترین قله استان سمنان و بیست و چهارمین قله بلند ایران است. کوه بزرگ شاهوار در شمال شهرستان شاهرود و شمال آبادی نُکارمَن و شرق روستای تاش و در جنوب آبادی سیاه مرزکوه واقع شده است.

قله شاهوار به عنوان بام استان سمنان در فهرست ۳۱ قله مرتفع در ۳۱ استان کشور موسوم به طرح سیمرغ کوههای ایران نیز جای دارد.

قله شاهوار به صورت مخروط عظیم خوابیده و مسطحی جلوه‌گر می‌باشد و فقط از طریق خط الرأس شمال شرقی به سایر ارتفاعات البرز شرقی می‌پیوندد.

وجه تسمیه قله شاهوار

شاهوار در لغت از دو بخش شاه + وار تشکیل شده که به معنی «مانند شاه» یا «شاه گونه» می‌باشد که مسلما به دلیل این است که این قله بلندترین قله البرز شرقی و این منطقه می‌باشد.

صعود به قله شاهوار

مسیرهای صعود به قله شاهوار

• مسیر جنوب غربی: روستای نکارمان، یال جنوب غربی و قله شاهوار (حدود ۱۱ کیلومتر)
• مسیر جنوبی: روستای زرشک، یال جنوبی و قله شاهوار
• مسیر غربی: روستای تاش بالا، چشمه میشی، گردنه پیر میشی (آرام میشی) و قله شاهوار و یا مسیر جاده معدن و چشمه خرسی (مسیر نرمال، حدود ۱۲ کیلومتر)
• مسیر شمالی: روستای سیاه مرزکوه، چشمه یخچال، قله یزدکی و قله شاهوار

دانلود ترک مسیرهای صعود به قله شاهوار

باتوجه به اینکه مسیر غربی صعود به قله شاهوار از کنار معدن بوکسیت آلومینیوم می‌گذرد، جاده خاکی مناسبی بعد از روستا تا معدن بوکسیت آلومینیوم وجود دارد که می‌توان در حدود ۵ کیلومتر از این مسیر را با خودرو تا معدن پیمود.

به همین دلیل این مسیر، ساده‌ترین راه برای رسیدن به قله شاهوار می‌باشد.

مسیر غربی صعود به ﻗﻠﻪ ﺷﺎﻫﻮﺍر

روستای تاش شاهرود یکی از روستاهای سرسبز اطراف شاهرود در استان سمنان می‌باشد.

روستای تاش دارای اقلیم کوهستانی می‌باشد که در ارتفاع ۲۵۰۰ متری از سطح دریا در ناحیه البرز شرقی واقع شده است. مردم روستای تاش به زبان مازندرانی با گویش محلی صحبت می‌کنند.

روﺳﺘﺎی ﺗﺎش ﺑﺎﻻ در ۴۴ ﮐﯿﻠﻮﻣﺘﺮی ﺷﻤﺎل ﻏﺮﺑﯽ ﺷﺎﻫﺮود ﻗﺮﺍر دﺍرد. ﭘﺲ ﺍز ورود ﺑﻪ ﺟﺎده ﺷﺎﻫﺮود ﺑﻪ گرگان و با گذشتن از سه راهی ﻣﺠﻦ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ راست از جاده خارج شده و به روستای تاش سفلی و سپس به روستای تاش علیا می‌رسیم.

در صورت نیاز به ﺍﺳﮑﺎن در ﺣﺴﯿﻨﯿﻪ روﺳﺘﺎ می‌توان ﺑﺎ ﺁﻗﺎی زﺍﻫﺪی ھﻣﺎﻫﻨﮓ نمود.

برای صعود از این مسیر ﺑﺎ ﯾﮏ دﺳﺘﮕﺎه ﻧﯿﺴﺎن ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﻣﻌﺪن ﺑﻮﮐﺴﯿﺖ ﺣﺮﮐﺖ ﮐﺮده و تا ساختمان اداری معدن پیش خواهیم رفت. ﻣﺴﯿﺮ ﺻﻌﻮد ﺍز روﺑﺮوی ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺍدﺍری ﻣﻌﺪن ﺑﺎ ﺍرﺗﻔﺎع تقریبا ۲۷۵۰ ﻣﺘﺮ و در دره‌ﺍی ﮐﻪ رودﺧﺎﻧﻪ ﭼﺸﻤﻪ ﭘﯿﺮﻣﯿﺸﯽ در ﺁن ﺟﺎرﯾﺴﺖ، ﺷﺮوع می‌گردد.

ﺍز ﺍﯾﻦ ﻧﻘﻄﻪ دو رﺍه ﻣﺎ رﺍ ﺑﻪ ﻗﻠﻪ ﺷﺎﻫﻮﺍر می‌رﺳﺎﻧﺪ. ﯾﮏ رﺍه ﺍز دﺍﺧﻞ دره ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﭼﺸﻤﻪ ﭘﯿﺮﻣﯿﺸﯽ و ﯾﮏ رﺍه ﺍز ﯾﺎﻟﯽ ﮐﻪ در ﺍﺑﺘﺪﺍ ﻣﻼﯾﻢ و ﺑﻌﺪ ﭘﺮﺷﯿﺐ می‌شود، که ﺑﻪ ﯾﺎل ﺧﺮﺳﯽ ﯾﺎ ﭼﺸﻤﻪ ﺧﺮﺳﯽ مشهور است.

ﭼﺸﻤﻪ ﭘﯿﺮﻣﯿﺸﯽ ﻣﮑﺎﻧﯽ ﻗﺎﺑﻞ ﺍﺣﺘﺮﺍم ﺑﺮﺍی ﺍﻫﺎﻟﯽ روﺳﺘﺎ ﺑﻮده و دﺍرﺍی ﯾﮏ ﺳﺮوﯾﺲ ﺑﻬﺪﺍﺷﺘﯽ و ﻣﻘﺪﺍری ﻇﺮف و ﻇﺮوف کوهنوردی ﺟﻬﺖ ﭘﺨﺖ و ﭘﺰ و ﯾﮏ ﺳﻤﺒﻞ ﺑﯿﺮق ﮐﻪ ﭘﺎرﭼﻪ‌ﻫﺎی زﯾﺎدی ﺑﻪ ﺁن ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪه و دﺍرﺍی ﭼﺸﻤﻪ ﺁﺏ و درﺧﺘﺎن ﺑﯿﺪ و دﺍﻏﺪﺍﻏﺎن زﯾﺎد می‌باشد.

ﻣﺴﯿﺮ انتخابی این گزارش از ﻣﺴﯿﺮ ﯾﺎل خرسی ﻣﯽ‌ﺑﺎﺷﺪ.

ﭘﺲ ﺍز ﻃﯽ ﺣﺪود ۲.۵ ﮐﯿﻠﻮﻣﺘﺮ (حدود دو ﺳﺎﻋﺖ و رﺑﻊ) به ﯾﮏ ﯾﺎل ﮐﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﮔﺮده‌ای دارد و ﭘﻨﺎه ﻣﺨﺘﺼﺮی در ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺑﺎد ﺍﯾﺠﺎد ﻣﯽ‌ﮐﻨﺪ، می‌رسیم.

ﭘﺲ ﺍز ﺁن ﻧﯿﻤﻪ دوم ﻣﺴﯿﺮ ﮐﻪ حدودا ۵۲۰۰ متر ﺗﺎ ﻗﻠﻪ ﻣﯽ‌ﺑﺎﺷﺪ رﺍ ﻣﯽ‌ﺑﺎﯾﺴﺖ ﭘﯿﻤﺎﯾﺶ ﻧﻤﻮد. ﻣﺴﯿﺮ ﯾﺎل دﺍرﺍی ﭘﺎﮐﻮﺏ و ﺳﻨﮕﭽﯿﻦ رﺍﻫﻨﻤﺎ ﺑﻮده و ﺗﺎ ﺍرﺗﻔﺎﻋﺎت ﻓﺮﻋﯽ ﻗﺒﻞ ﺍز ﻗﻠﻪ ﮐﺎﻣﻼ وﺍﺿﺢ ﺍﺳﺖ.

در انتهای یال به قله شاهوار به ارتفاع ۳۹۴۵ ﻣﺘﺮ خواهیم رسید. ﻣﺴﯿﺮ ﻓﺮود نیز می‌تواند ﻫﻤﺎن ﻣﺴﯿﺮ ﺻﻌﻮد باﺷﺪ و یا با انتخاب یکی دیگر از مسیرها، به سمت روستاهای نکارمان، زرشک و یا سیاه مرزکوه فرود آمد.

اجرای برنامه صعود به قله شاهوار معمولا به صورت یکروزه می‌باشد.

ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ زمان ﺻﻌﻮد به قله شاهوار اواخر فصل ﺑﻬﺎر و ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن ﻣﯽ‌ﺑﺎﺷﺪ. در بیشتر بخش‌های مسیر خط دهی موبایل در سطح خوبی قرار دارد.

دید از قله

از فراز قله شاهوار چشم‌اندازهای کم‌نظیر و فوق‌العاده‌ای را می‌توان شاهد بود زیرا کوه شاهوار مانند سد بزرگی جلوی آب و هوای مرطوب شمال را گرفته و باعث به وجود آمده دو اقلیم آب هوای مرطوب و بارانی در شمال و خشک و کویری در جنوب کوه شده است که در نوع خود بی‌نظیر است.

از نقاط زیبا و دیدنی قابل ذکر این کوهستان می‌توان به آبشار گراب در جوار روستای مجن اشاره کرد که در ۳۸ کیلومتری شمال غربی شهر شاهرود در دامنه کوه شاهوار قرار گرفته است. با رسیدن به روستای مجن باید جاده خاکی ۸ کیلومتری بعد از روستا را تا سد مخزنی مجن طی نمود تا به یال آبشار گراب رسید.

ﭘﻮﺷﺶ ﮔﯿﺎﻫﯽ و ﺟﺎﻧﻮری ﻗﻠﻪ ﺷﺎﻫﻮﺍر

از پوشش گیاهی متفاوت شاهوار می‌توان به درخت و درختچه‌های زرشک و سرو کوهی اشاره کرد که بیشتر معابر کوهستانی این منطقه به خصوص در جبهه جنوبی شاهوار در دره نکارمن را پوشانده است.

سایر گیاهان کوهستانی همچون اﻧﻮﺍع ﮔﻮن، ﺟﺎرو ﻋﻠﻔﯽ، زﯾﺮه وﺣﺸﯽ، ﻧﺴﺘﺮن وﺣﺸﯽ، ﺍُرس و ﮔﻨﺪﻣﯽ نیز در این منطقه قابل مشاهده می‌باشند.

ﺧﺮس ﻗﻬﻮه‌ﺍی، ﮐﻞ و ﺑﺰ، ﮔﺮگ، ﺗﺸﯽ، ﮐﺒﮏ دری و ﮔﺮﺍز نیز از جمله جانوران کوهستان شاهوار می‌باشند.

معدن بوکسیت آلومینیوم تاش شاهوار

فعالیت یک شرکت معدنی موسوم به «بوکسیت تاش» در قله شاهوار واقع در بلندترین منطقه البرز شرقی و مرز بین استان‌های گلستان و سمنان، چندی است که مایه اعتراض گروه‌های مختلف و مورد توجه رسانه‌ها واقع شده است.

فعالیت این معدن در دامنه کوه شاهوار از سال ۱۳۹۱ آغاز شده و مواد معدنی استخراج‌شده از آن برای تولید آلومینیوم به شرکت آلومینا واقع در جاجرم استان خراسان شمالی ارسال می‌شود.

کارکرد غیراصولی این معدن باعث تأثیرات مخرب زیست‌محیطی در زمینه‌های مختلف گردشگری، فرسایش خاک، آلودگی منابع آبی منطقه، از بین رفتن حیات‌وحش و منابع طبیعی شده است.

فعالیت این معدن به دلیل آنچه اتمام مجوز نامیده شده، از نیمه اسفند ۹۷ تاکنون به طور موقت تعطیل شده است. کوه شاهوار علاوه بر آنکه از مهمترین تأمین‌کنندگان آب شهرستان شاهرود و روستاهای کوهپایه آن است، یکی از رویشگاه‌های ارزشمند سرو کوهی یا اُرس نیز محسوب می‌شود.

قله شاهوار به شماره ۸۸۵ مورخ ۲۶ اسفندماه ۱۳۹۹ در فهرست میراث طبیعی ملی کشور به ثبت رسید.

مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در گزارش خود در تاریخ ۲۵ شهریور ۹۷ با عنوان «بررسی چالش‌های زیست محیطی و اجتماعی معدن بوکسیت تاش» اعلام کرد: ادامه فعالیت معدن بوکسیت تاش به این شکل، می‌تواند علاوه بر وارد کردن ضربه‌های جبران‌ناپذیر به طبیعت منطقه، حیات مردم را نیز در معرض تهدید قرار دهد.

استخراج مواد معدنی هرچند ممکن است باعث رونق اقتصادی و ایجاد شغل برای مردم شود. از سویی دیگر می‌تواند منبع آثار تخریبی گوناگون بر آب، خاک، تنوع زیستی، سلامت انسان‌ها و… باشد. همچنین می‌تواند پیامدهای آن تا مدت‌های مدیدی سبب ناهنجاری‌های زیستی در منطقه شود.

حفظ زمین و منابع موجود در آن به عنوان یک میراث طبیعی و نگهداری از آن برای نسل‌های آینده بر عهده تک‌تک ساکنان این کره خاکی است. بهره‌برداری از منابع موجود نیز نیازمند توجه ویژه‌ای است.

گردآوری: حامد اسپرهم