قله بلقیس بام استان زنجان

قله بلقیس با ارتفاع ۳۳۱۵ متر زیباترین و بلندترین قله استان زنجان و از قلل طرح سیمرغ کوههای ایران به شمار می‌آید. قله بلقیس در بین اهالی منطقه با نام‌های محلی «بال قیز» و «هاچاداغی» نیز مشهور می‌باشد.

کوه بلقیس از دو قله تشکیل شده است. روی قله جنوبی این کوه استحکامات و قلعه تخت بلقیس قرار دارد. در بین دو قله کوه برکه بسیار زیبایی از ذوب شدن برف‌ها تشکیل شده که در بیشتر ماه‌های سال قابل مشاهده است.

هرچند در سال‌های اخیر به دلیل کمی بارش، در فصل تابستان آب دریاچه خشک می‌شود.

موقعیت جغرافیایی قله بلقیس

کوه بلقیس در استان زنجان، شهرستان ماهنشان، بخش انگوران قرار دارد. همچنین مکان تقریبی این کوه در مرز مشترک دو استان زنجان و آذربایجان غربی قرار گرفته است.

این کوه مرز مشترک دو شهرستان ماهنشان و تکاب و نیز مرز مشترک دو بخش انگوران و تخت‌ سلیمان می‌باشد و در فاصله ۱۱۳ کیلومتری غرب زنجان و ۸ کیلومتری شمال شرقی تخت سلیمان واقع شده است.

کوه بلقیس از شمال به روستای علم کندی، از شرق با یاستی قلعه، در جنوب غرب با روستای نصرت آباد، در غرب با روستای قینرجه و چراغ تپه و در جنوب با منطقه قراولخانه همسایه است. شهرستان تاریخی ماهنشان با فاصله ۱۱۰ کیلومتری غرب شهر زنجان جای گرفته است.

از زیبایی‌های خاص منطقه ماهنشان می‌توان به کوههای آلاداغلار اشاره نمود.

قدمت ماهنشان به زمانی برمی‌گردد که مادها از طریق کناره‌های رودخانه قزل‌اوزن وارد فلات ایران شدند. سپس در روستاهایی همچون مادآباد که در ۱۵ کیلومتری شهر ماهنشان است، مستقر شدند.

مورخان معتقدند که «ماهنشان» در ابتدا همان «مادنشان» بوده است ولی نامش در گذر زمان تغییر کرده است. این شهر که قدمتی ۴۰۰۰ ساله دارد، قطب پرورش ماهی قزل‌آلا در استان زنجان است.

وجه تسمیه قله بلقیس

درباره وجه تسمیه قله بلقیس باید گفت که در واقع نام این کوه بال قیز به معنای عسل دختر است و به مرور زمان با نام بلقیس شناخته شده است.

ارتفاع قله بلقیس

در تابلوهای قدیمی نصب شده بر روی این قله، اعدادی همچون ۳۳۵۰، ۳۳۴۲ و ۳۳۲۰ متر نوشته شده بود. در اندازه‌گیری‌های جدید که توسط دستگاه‌های بروزتر و دقیق‌تر صورت گرفته است، ارتفاع قله بلقیس ۳۳۱۵ متر ثبت شده است.

در تابلوی جدید و استاندارد نصب شده بر روی قله نیز ارتفاع قله ۳۳۱۵ متر درج شده است.

قلعه تخت بلقیس

ساختمان قلعه بلقیس کاملاً مدور و از سنگ بنا شده است. لذا می‌توان تصور کرد که از این بنا به عنوان برج دیده‌بانی استفاده می‌شده است.

قلعه تخت بلقیس در سال ۱۹۵۹ توسط فون دراوستن مورد بررسی قرار گرفت و بعد از آن همه ساله توسط هیات باستان‌شناسی مورد بازدید قرار گرفته است و در سال ۱۹۶۶ و ۱۹۶۹ به وسیله دیتریش هوف بررسی و مساحی شد.

حصار استحکامات، فضایی حدود ۵۰ در ۶۰ متر که به صورت پلکانی با ارتفاع زیادی ادامه یافته و در حدود ۹ ارگ مشخص است. در درون حصار ساختمان تقریباً مربع شکل و ایوانی در جلو می‌توان دید که محور آن در جهت آتشکده آذرگشسپ قرار گرفته است.

در جلوی بنا یک تراس چند طبقه قرار دارد که اتاق‌های پناهگاه مانندی با سقف گنبدی می‌باشد.

دانلود ترک مسیر صود به قله بلقیس زنجان

صعود به قله بلقیس

قله بلقیس مسیرهای متعددی برای صعود دارد که استفاده از برخی از این مسیرها در میان کوهنوردان رایج‌تر است.

چهار مسیر اصلی صعود به قله بلقیس به شرح زیر است:

• مسیر جنوبی: به شهرستان زنجان رفته و وارد جاده دندی به تخت سلیمان می‌شویم. با عبور از روستاهای قراولخانه و بابانظر به ابتدای مسیر حرکت که صخره‌هایی به شکل شتر خوابیده است خواهیم رسید. از اینجا تا رسیدن بر بلندای قله، چیزی حدود ۳ ساعت زمان نیاز است.

• مسیر جنوب غربی: مسیر تخت سلیمان
• مسیر معدن: جاده خاکی معدن سنگ آهن است که بعد از زندان دیو و آبگرم تخت سلیمان به سمت شمال شرق منحرف می‌شود. در این مسیر از معدن با عبور از دره و رودخانه درون آن به مسیر اصلی تخت سلیمان رسیده که تا حد زیادی راه را کوتاهتر می‌کند.
• مسیر شمال غربی: مسیر گوسفندسرا

صعود به قله بلقیس از مسیر روستای قراولخانه

این مسیر رایج‌ترین راه صعود به قله بلقیس به شمار می‌رود. برای صعود به قله بلقیس از مسیر قراولخانه باید به شهر زنجان رفته و سپس به سمت شهرستان دندی مسیر خود را ادامه دهید تا به روستای قراولخانه برسید.

این روستا با فاصله کمی از مجموعه تاریخی تخت سلیمان قرار گرفته است. روستای قراول خانه مبدا صعود به قله بلقیس از مسیر جنوبی می‌باشد.

روستای قراولخانه دارای یک خانه کوهنورد به نام کوهنورد فقید اقبال افلاکی می‌باشد که محل مناسب برای استفاده کوهنوردان است. توصیه می‌کنیم خودروی خود را در داخل روستا پارک نمایید و وارد جاده خاکی نشوید، این به دلیل حساسیت اهالی بوده که بعد در بازگشت دچار مشکلی نشوید.

ارتفاع پای کار تقریبا ۲۳۰۰ متر است. شروع مسیر دارای شیب بسیار ملایم و پاکوبی مناسب است که از کنار رودخانه به طرف ارتفاعات ادامه پیدا می‌کند.

در انتهای دره مسیر پاکوب از روی یال همچنان ادامه خواهد یافت و شما را به قله جنوبی بلقیس خواهد رساند. با رسیدن به این منطقه و بعد از کمی استراحت باید مسیر را به سمت قله اصلی یا قله شمالی ادامه دهید که فاصله کمی بین آنها وجود دارد.

صعود به قله بلقیس از مسیر معدن

ابتدا باید خود را به جاده تکاب به تخت سلیمان برسانید. در این منطقه یک پمپ بنزین در اول جاده معدن قرار گرفته است. این جاده خاکی تقریبا ۱۲ کیلومتر طول دارد.

پس از رسیدن به انتهای جاده مسیر صعود مشخص خواهد شد. ارتفاع پای کار حدود ۲۵۰۰ متر است و  مسیر رسیدن تا قله نیز ۵ کیلومتر می‌باشد. صعود به قله بلقیس از طریق جاده معدن به دلیل وجود جاده ساده‌تر می‌باشد.

صعود به قله بلقیس از مسیر گوسفندسرا

ابتدا به منطقه تخت سلیمان که در ۳۵ کیلومتری تکاب واقع شده بروید. سپس به سمت روستای نصرت آباد رفته و بعد از آن نیز مسیر را به سمت روستای شیرمرد ادامه دهید.

قبل از رسیدن به روستای شیرمرد در سمت راست جاده خاکی وجود دارد و پس از طی مسافتی به یک دوراهی خواهید رسید. مسیر اصلی به سمت معدن در سمت چپ جاده است و مسیر خاکی سمت راست به گوسفندسرا منتهی می‌شود.

این گوسفندسرا در واقع پای کار مسیر شمال غربی قله بلقیس با ارتفاع تقریبی ۲۴۰۰ متر است. در اینجا باید از دره‌‎ای که منتهی به یال می‌شود عبور کنید و سپس در مسیر پاکوب تا قله پیش روید. قله فرعی بلقیس که همان قله جنوبی است در انتهای این پاکوب قرار دارد.

نکات صعود به قله بلقیس

• صعود به قله بلقیس نسبتا راحت و بدون چالش و کار فنی می‌باشد.
• ارتفاع تقریبی قابل پیمایش در این صعود حدود هزار متر است.
• مسافت مورد پیمایش از پای کار تا قله به صورت رفت و برگشت بسته به مسیرهای مختلف چیزی بین ۱۰ تا ۱۵ کیلومتر است.
• برای صعود زمستانی به قله بلقیس باید سرمای زیاد منطقه را در نظر بگیرید. صعود زمستانی به قله بلقیس قابل مقایسه با صعود به قلل دارآباد تهران و یا الوند همدان در فصل زمستان می‌باشد.
• بهترین زمان صعود به قله بلقیس را باید اوایل فصل پاییز دانست، زیرا در این زمان آب و هوای منطقه فوق‌العاده معتدل است.
• دسترسی به آب آشامیدنی با وجود پنج چشمه فصلی در ابتدای مسیر و امتداد رودخانه وجود دارد.
• آنتن دهی تلفن همراه تنها در روستا و گاهی در بالای قله وجود دارد.

پوشش گیاهی منطقه

دامنه کوه بلقیس زنجان زیستگاه گیاهان دارویی و خوراکی زیادی همچون ریواس، گزنه، آویشن، اسطوخودوس، کشمک، مرزه، ترشجه، بولاغ اوتی، شیرین بیان و مرزنجوش و … می‌باشد.

پوشش جانوری منطقه

خرس، شغال، گراز، گرگ، روباه و خرگوش از گونه‌های جانوری این منطقه هستند. مهمترین و خطرناک‌ترین گونه جانوری این منطقه یک نوع مار سمی معروف به «افعی بلقیس» است که معمولا طولی حدود ۲۰ تا ۵۰ سانتیمتر دارد و قهوه‌ای و سبز تیره است. این مار همرنگ سنگ‌های منطقه است و به سختی می‌توان آن را تشخیص داد.

منابع: دانشنامه ویکی‌پدیا و هلدینگ دکووِل گردآوری: حامد اسپرهم