عکاسی طبیعت و کوه

بیاموزیم چگونه از طبیعت و کوه‌ عکس‌های زیبایی بگیریم.

این مقاله درباره حداقل تجهیزات عکاسی و مهارت‌های لازم برای عکاسی از کوه‌ها صحبت می‌کند.

نکاتی برای عکاسی طبیعت و کوه

هر کسی که به طبیعت علاقه‌مند است مطمئناً کوهنوردی را تجربه کرده است و زیبایی‌های کوه او را تحت تاثیر قرار داده است. کوه‌ها شکوه و عظمت خاص خود را دارند.

شاید فکر کنید عکاسی طبیعت و کوه کار نسبتا ساده‌ای باشد. اما من به تجربه دریافته‌ام که عکاسی از کوه‌ها بخاطر اندازه، زیبایی شکوه و جلالی که دارند آنقدرها هم ساده نیست و عکس گرفتن از آنها یکی از فنی‌ترین انواع عکاسی طبیعت است.

اما چرا اینگونه است؟ و چگونه یک عکاس آماتور با یک دوربین دیجیتال که حداقل امکانات را دارد می‌تواند بر این مشکل غلبه کند؟

چالش منحصر به فرد عکاسی از کوه‌ها

عکاسی نقاشی با نور است. بنابراین کاملا قابل درک خواهد بود اگر بگوییم مهمترین عامل برای به تصویر کشیدن زیبایی‌ها در یک عکس داشتن نور کافی و مناسب است، و طبیعتاً عکاسی از کوه‌ها هم از این قائده مستثنی نخواهد بود. در ارتفاعات نور خورشید به صورت یکنواخت توریع نشده است.

مناطقی هست که سایه‌های تاریک وجود دارد و مناطقی هم درخشندگی بیش از حد. تشعشعات ماوراء بنفش بیشتر وجود دارند که سبب بوجود آمدن آبی کمرنگ در عکس‌ها می‌شود و آب و هوا ممکن است از آفتابی به ابری تغییر یابد ممکن است با باران یا حتی برف روبرو شوید و همه این‌ها می‌تواند در چند دقیقه اتفاق بیفتد و نیازی به یادآوری نیست که در این شرایط نور محیط تغییرات شدیدی خواهد کرد.

این‌ها چالش‌هایی هستند که عکاسی از کوه‌ها و در میان آنها را تبدیل به کاری جالب کرده‌اند، و دقیقاً به همین دلیل است که عکاسان آماتور از عکس‌های خود نا امید می‌شوند و فکر می‌کنند برای گرفتن عکس‌های زیبا از کوه‌ها به تجهیزات عکاسی پیشرفته و گران‌قیمت نیاز دارند.

البته شکی نیست که با دوربین‌ها و تجهیزات پیشرفته می‌توان عکس‌های فوق‌العاده‌ای گرفت، اما با توجه به برخی موارد می‌توان با بیشتر دوربین‌های دیجیتال عکس‌های زیبایی از طبیعت کوه خلق کرد.

در ادامه به تعدادی از نکاتی که در گرفتن عکس‌هایی زیبا از کوه‌ها کمک می‌کنند اشاره می‌کنیم.

در ساعات رویایی عکس بگیرید – بعد از طلوع یا قبل از غروب آفتاب!

همه می‌دانیم که بهترین نور برای عکاسی نور صبح یا نور بعد از ظهر زمانی است که نور افتاب آنقدر شدت ندارد که سایه‌های تاریک در سوژه ایجاد کند. این قانون بیشتر مواقع صادق است اما در مورد عکاسی از کوه‌ها اثر آن بیشتر است.

در اواسط روز نور خورشید می‌تواند واقعا درخشنده باشد که این درخشندگی زیاد تاثیر منفی در عکس خواهد داشت.

نکته دیگر این که صبح زود یا بعدازظهرها هوا صاف‌تر است. گرمای وسط روز هاله‌ای ایجاد می‌کند که سبب می‌شود آسمان آبی به سمت تیرگی و رنگ خاکستری متمایل شود.

از یک فیلتر استفاده کنید.

از یک فیلتر ND (مخفف Neutral Density) یا یک فیلتر Grand ND (مخفف Graduated Neutral Density) استفاده کنید. این فیلترها به شما کمک می‌کنند در موقعیت‌هایی که با کنتراست بالا روبرو می‌شوید مانند زمانی که آسمان روشن پشت یک جلو زمینه تاریک (کوه) قرار می‌گیرد عکس‌های واضح‌تری بگیرید.

به این ترتیب جلو زمینه واضح‌تری در عکس خواهید داشت در حالیکه طیف رنگ آسمان را هم خیلی از دست نداده‌اید. بهتر است از این فیلترها استفاده کنید تا تفاوت آن را خودتان ملاحظه نمایید.

استفاده از یک فیلتر پلارایزر کمک می‌کند تا در عکس شما ابرها خود را از آسمان متمایزتر باشند یا اصطلاحاً خود را از آسمان بکند و آبی اشباعی از آسمان به نمایش می‌گذارد که تصویر شگفت‌انگیزی خواهد ساخت.

می‌توانید فیلتر پلارایز را بچرخانید تا جاییکه بهترین نتیجه را در تصویر بگیرید.

از یک سه‌پایه استفاده کنید

استفاده از سه پایه در عکاسی از کوه‌ها دو فایده دارد اول اینکه چون شما در ساعات اولیه روز یا قبل از غروب آفتاب عکس می‌گیرید دریچه لنز زمان بیشتری باز می‌ماند و اگر دوربین ثابت نباشد عکس شما تار خواهد شد.

بنابراین استفاده از سه پایه واجب است! دوم اینکه با استفاده از سه پایه مناسب می‌توانید از زوایایی عکس بگیرید که وقتی دوربین در دستان شماست این کار امکان‌پذیر نیست.

در عکاسی طبیعت به چشم‌انداز و ترکیب تصویر توجه نمایید

بعد از نور دومین چیزی که برای عکاسی در کوه باید به آن توجه کنید چشم‌انداز و ترکیب عکس است. اگر خیلی زوم کنید و فقط از کوه عکس بگیرید به احتمال زیاد عکسی کسل‌کننده خواهید داشت.

سعی کنید چیزی از جلو زمینه به منظره اضافه نمایید تا به تصویر خود بُعد را اضافه نمایید و همچنین عظمت کوهی را که آن دوردست‌ها قرار گرفته است به تصویر بکشید. به این ترتیب به عکس خود احساس و زندگی می‌بخشید.

تغییر تنظیمات Aperture

یک قانون کلی در عکاسی از کوه‌ها وجود دارد و آن این است که باید پشت زمینه و جلو زمینه تصویر، شفاف و با جزئیات نمایش داده شوند. بنابراین باید دوربین خود را بسته به قابلیت‌های آن روی بالاترین مقدار از F8-F22 تنظیم نمایید.

همیشه دنبال آب و هوای آرام نباشید!

البته من توصیه نمی‌کنم که در آب و هوای طوفانی یا در مسیر بهمن عکاسی کنید تا عکسی ارزشمند یا گران‌قیمت بگیرید اما سعی کنید کسی باشید که در حد معقول خطر می‌کند ماجراجویی را به راحت‌طلبی ترجیح می‌دهد.

اگر می‌خواهید عکس ماندگاری از کوه‌ها بگیرید باید حرکت کنید راه بروید از کوه و تپه بالا بروید و دره‌ها را پشت سر بگذارید! و البته احتیاجی به سفارش ندارد که برای این منظور باید تجهیزات حفاظتی برای خود و دوربین خود داشته باشید.

آب و هوای بارانی و ابرهای تیره عکس‌های زیبایی به شما پاداش می‌دهند!

عکاسی از کوه‌ها در هوای بارانی و برفی می‌تواند واقعاً تجربه خوبی است عکس‌هایی زیبایی می‌توان در این شرایط گرفت به خصوص اگر روی نوک قله هم پوشیده شده باشد از برف!

به خاطر داشته باشید حتما برای دوربین خود چیزی برای حفاظت در برابر آب داشته باشید اگر کیف دوربین ضد‌آب ندارید اشکال ندارد می‌توانید کیف دوربین را داخل یک نایلون محکم بپیچید.

از عکس‌های شبانه غافل نشوید

نکته آخر که مورد علاقه اکثر عکاسان است عکاسی از کوه‌ها در شبانگاه است. شب هنگام وقتی که چشم ما نمی‌تواند چیزی را ببیند دوربین را روی سه پایه قرار دهید و آنرا طوری تنظیم کنید که دهانه لنز مدت طولانه باز بماند (یک دقیقه یا بیشتر) و عکس بگیرید.

وقتی عکس‌های خود را که به این شکل گرفته‌اید برای اولین بار می‌بینید متوجه می‌شوید این کوه‌ها در شب چقدر می‌توانند زیبا باشند و بی‌شک شگفت‌زده خواهید شد.

باید توجه داشته باشید که زمانیکه از ماه عکس می‌گیرید اگر دهانه لنز خیلی طولانی باز بماند (بیش از ۱۵ دقیقه) و از لنزی بلندتر از ۵۰ میلیمتر استفاده می‌کنید احتمالا تصویر ماه مات خواهد بود.

اگر می‌خواهید سطح ماه در تصویر واضح باشد باید کمی با تنظیمات زمان باز بودن دهانه لنز بازی کنید تا بهترین نتیجه را به تجربه دریابید.

به عبارتی دیگر:

عکسبرداری از طبیعت

از عناصر سازنده یک تصویر، لحظه، کادربندی، نور، رنگ و کمپوزیسیون یا ترکیب‌بندی و نقطه دید می‌باشند. این عناصر بر اساس طبیعت، نوع موضوع و حالت، اهمیت متفاوت پیدا می‌کنند.

عکاسی منظره شامل عکسبرداری از کوه، بیابان، باغ، درختان، آسمان، دریا، تصاویری از حیوانات و در برخی موارد مجموعه شهرها و دهات و حتی کودکان می‌شود.

مزیت‌های عکاسی از طبیعت

• تنوع زیاد موضوع‌های عکسبرداری
• وسایل و امکانات کمتری مورد نیاز است
• دارا بودن فرصت و وقت طولانی برای عکسبرداری بر خلاف عکاسی خبری که در یک لحظه صورت می‌گیرد و نیاز به شانس و تصادف دارد، در این رشته عکاسی به علت گسترده بودن وقت، عکاس می‌تواند محاسبات فنی و هنری را انجام داده و با فرصت کافی اقدام به عکسبرداری کند

وسایل مورد نیاز عکاسی طبیعت

1. دوربین عکاسی
2. فیلتر
3. نور
4. سه پایه

۱- دوربین عکاسی

دوربین ۳۵ میلیمتری و دوربین‌های دیجیتال می‌توانند وسیله مناسبی برای عکسبرداری باشند، به دلایل زیر:

• سهولت در حمل
• سرعت عمل
• امکان گرفتن تعداد زیادتری عکس

به طور کلی به علت اینکه در برابر مناظر و طبیعت اغلب محدودیتی از نظر انتخاب نقطه دید وجود دارد بهتر است از دوربین‌هایی با عدسی‌های قابل تعویض استفاده شود. به عنوان مثال استفاده از عدسی‌های دارای فاصله کانونی متغییر یا عدسی زوم بسیار کارآمد می‌باشد.

یک عدسی زوم با فاصله کانونی ۲۸-۱۳۵ میلیمتری یا یک عدسی باز ۲۸ میلیمتر و یک عدسی تله فوتو ۱۳۵ میلیمتر ضروری می‌باشد. علاوه بر دوربین با عدسی قابل تعویض، سه پایه از وسایل ضروری به نظر می‌رسد.

۲- لزوم استفاده از سه پایه

• برای جلوگیری از لرزش‌های خفیف هنگام استفاده از لنزهای تله
• زمان استفاده از دیافراگم‌های خیلی بسته برای ایجاد عمق میدان وضوح بیشتر با سرعت‌های پایین شاتر
• بررسی موضوع برای کادربندی مناسب و ایجاد کمپوزیسیون یا ترکیب‌بندی موضوع

۳-  فیلتر

فیلترها وسایلی هستند که:

• باعث کاهش شدت نور می‌شوند؛ به این صورت که هرچه فیلتر پررنگتر باشد، ضریب آن بیشتر است.
• در عکاسی سیاه و سفید فیلتر باعث ایجاد کنتراست شده و به مشخص شدن درجات خاکستری کمک می‌کنند. رنگ قرمز و سبز در طبیعت کاملاً متفاوت هستند اما در عکاسی سیاه و سفید درجه خاکستری آنها تقریباً شبیه به یکدیگر بوده و قابل تمیز نیستند. در این مواقع برای ایجاد کنتراست از فیلتر استفاده می‌کنند.

۴- نور

در عکاسی از طبیعت نور معین برای عکسبرداری وجود ندارد اما حالت‌های مختلفی وجود داردکه به آنها اشاره می‌کنیم.
اغلب دو نور برای عکاسی در طبیعت وجود دارد:

• نور روزهای آفتابی
• نور روزهای ابری مانند مناظری که در باران، برف و مه با رنگی خاکستری گرفته می‌شود

زاویه تابش نور متفاوت می‌باشد:

• نور از روبه رو: نور که از روبه رو بتابد، سایه‌های پستی‌ها و بلندی‌ها را از بین می‌برد که اصطلاحاً به آن «نورپردازی تخت» می‌گویند. در این حالت تصاویر دو بعدی به نظر می‌رسند.
• نور مایل: به طور کلی نور آفتابی که از زیر ابر نازک بتابد یا نور مایل مناسب‌ترین نوع نور بوده و به وسیله ایجاد سایه روشن‌ها احساس عمق و بُعد را القا می‌کند.
• ضد نور: یا اینکه منبع نور پشت موضوع باشد؛ در اینصورت جزئیات قابل دیدن نمی‌باشد.

در مورد میدان وضوح:

پلان‌های نزدیک باید به اندازه کافی واضح باشند، در حالی که پلان‌های دور می‌توانند ناواضح باشند (برای ایجاد عمق و بُعد). بنابراین نباید دوربین را برای بی‌نهایت تنظیم کرد، چون پلان‌های نزدیک خارج از میدان وضوح قرار می‌گیرند.

در این موارد بهتر است ابتدا برای فاصله مناسب دوربین را تنظیم کنید و سپس با بستن دیافراگم، میدان وضوح لازم را به وجود آورید.

پس از مهیا کردن لوازم ضروری عکاسی و تنظیم دوربین، لازم است برای هر موضوعی از نظر هنری مطالعه و بررسی کنید. به علت اینکه در تصاویر طبیعت، عناصر زیادی در یک موضوع وجود دارد، بنابراین از لحاظ ترکیب‌بندی باید به موارد زیر توجه کنید:

• محدود کردن موضوع: پس از انتخاب موضوع اصلی عکاس باید تجزیه و تحلیل کند که چه عناصری را در عکس وارد کند که موضوع اصلی برتری خود را حفظ کرده و در عین حال هماهنگی و نظمی ایجاد شده باشد. عکس مزبور باید «قطعه‌ای از طبیعت» باشد و اگر در یک منظره عناصر زیادی جلب توجه می‌کنند بهتر آن است که چندین عکس با توجه به عناصر مهم آن تهیه شود تا یک عکس شلوغ و بی‌نظم.
• نقطه دید مناسب: سعی کنید نقطه یا زاویه دید طوری باشد که منظره به وضوح قابل دیدن بوده و خطوط و عناصر با ارزش و مناسب با موضوع اصلی به خوبی تأثیر خود را القا کند.
• خط افق: معمولاً نباید خط افق در وسط تصویر باشد. مگر آنکه منظوری خاص از این عمل داشته باشیم. این اصل «قاعده کلاسیک کمپوزیسیون» نام دارد.
• پرسپکتیو پایین: به این ترتیب که خط افق در ۱/۳ تصویر واقع شود؛ در مناظری که موضوع اصلی آسمان می‌باشد.

توجه به ۸ نکته عکاسی در طبیعت

حتما نباید که یک دوربین حرفه‌ای خیلی گرانقیمت داشته باشید تا بتوانید عکس‌هایی خوب و زیبا بگیرید. امروز موبایل‌های هوشمند شما و یا دوربین‌های کوچکی که دارید نیز برای گرفتن عکس‌های با کیفیت کافی است.

شما هم شاید از آن دسته آدم‌هایی باشید که عکس‌های زیادی می‌گیرند اما این عکس‌ها همیشه در حافظه دوربین و یا هارد لپ تاپ شان دست نخورده باقی می‌ماند و هیچ وقت انها را چاپ نمی‌کنند.

اما امسال جور دیگه‌ای به قضیه نگاه کنید و سعی کنید یاد بگیرید که چطور عکس‌های زیبایی بگیرید و آنها را چاپ کنید و از آن برای مرور خاطراتتان در خانه استفاده کنید.

برای این کار کافی است قبل از آنکه در دوربینتان قاب عکس را ببندید برنامه‌ریزی کافی بکنید. بعد از آن خواهید دید که یک عالمه عکس خوب خواهید داشت که بتوانید با آن یک کتاب عکس زیبا برای روی میز پذیرایی و یا تابلوهایی زیبا در اتاقتان درست کنید.

حداقل دوربین شما

وقتی شما یک دوربین گرانقیمت حرفه‌ای ندارید باید توجه کنید که یک دوربین با حداقل‌های زیر را داشته باشید:

• قابلیت فوکوس سریع و عکس‌برداری سریع ٫ اکثر دوربین‌های نیمه حرفه‌ای و یا کامپکت موجود در بازار این قابلیت را دارند و می‌توانید در حالت “ورزشی” آنها به راحتی عکس‌های با قابلیت فوکوس سریع و عکس‌برداری سریع داشته باشید.
• حداقل ۵ مگاپیکسل
• عمر باتری کافی برای گرفتن صد عکس و یا هشت ساعت نگهداشتن شارژ
• امکان شارژ کردن دوربین در هنگام سفر و یا داشتن باطری پشتیبان در مواردی که امکان شارژ باتری وجود ندارد
• کارت حافظه اضافه و یا امکان خالی کردن کارت حافظه در طول سفر
• دوربین را در حالت بالاترین رزولوشن تنظیم کنید. اگر از موبایل و یا دوربین کامپکت استفاده می‌کنید دقت کنید که تنظیمات آن روی بالاترین کیفیت عکس برداری تنظیم شده باشد. این به شما کمک می‌کند که مطمئن باشید عکس‌هایی که می‌گیرید قابلیت چاپ شدن در ابعادی بزرگتر از ۲۰ در ۳۰ سانتیمتر را خواهد داشت.

در عکاسی قصه بگویید

وقتی سفر خود را آغاز می‌کنید طوری عکاسی کنید که انگار در حال قصه گفتن هستید. قصه سفر از زمان بستن چمدان‌ها شروع می‌شود یا حتی قبل‌تر زمانی که با دوستان و یا خانواده در حال برنامه‌ریزی سفر خود هستید.

لحظه‌ای که صبح زود از رختخواب بلند می‌شوید و می‌خواهید خانه را ترک کنید. این لحظات را از دست ندهید این‌ها شروع داستان سفر شما هستند. عکاسی را درست از همین لحظات شروع کنید.

جزئیات را فراموش نکنید

ممکن است فکر کنید جزئیات خیلی هم مهم نیستند. اما وقتی که سفر خود را مرور می‌کنید خواهید دید که جزئیاتی زیادی هستند که وقتی آنها را یادآوری می‌کنید، خاطرات و لحاظات خاصی و شیرینی از سفر را برایتان زنده می‌کنند.

غذایی که می‌خورید، علامت‌های راهنمایی و رانندگی، منوی رستوران، فاکتور غذای شما در رستوران، نقشه مسیر، فروشگاه‌ها، شماره اتاق هتل، منظره‌ای که از اتاق هتلتان می‌بینید – بدون توجه به زیبایی یا زشتی منظره – همه اینها جزئیاتی هستند که قصه سفر شما را کامل می‌کنند.

زوم کنید

یکی از اشتباهات بزرگی که آدم‌ها در هنگام عکاسی می‌کنند، داشتن پس زمینه‌ی بسیار شلوغ و عدم تمرکز کافی روی افراد است.

سعی کنید بیشتر از قبل زوم کنید، خیلی بیشتر. تجربه ی جدیدی برایتان خواهد بود. حالات صورت آدم‌ها و احساساتی که در حالت چهره‌ی آنها وجود دارد را به تصویر بکشید.

کاری که با دست‌هایشان می‌کنند یا نحوه راه رفتنشان، حتی روی کفش‌های افراد هم می‌توانید زوم کنید، و یا استکان چایی که روی میز برای شما آورده‌اند، همه این‌ها به شما کمک می‌کند که عکس‌های متفاوتی بگیرید و هیچ یک از خاطرات سفرتان را از دست ندهید.

منظره‌ها

عکاسی از منظره برای به تصویر کشیدن زیبایی و روح محلی است که در آن هستید. درست است که افراد هم می‌توانند در عکس منظره باشند اما اشتباه نکنید این بار نوبت آنها نیست بلکه تمام توجه و تمرکز عکس باید روی زیبایی منظره‌ای باشد که شما در آن قرار گرفته‌اید.

وقتی شما سعی می‌کنید که عکسی از افراد در یک منظره بگیرید و سعی کنید که هم افراد در عکس باشند و هم منظره، معمولا موفق نخواهید شد و هیچ کدام را به خوبی به تصویر نخواهید کشید. پس توجه کنید که از چه چیزی می‌خواهید عکس بگیرید.

برای عکس گرفتن از منظره حتما دیافراگم دوربین خود را روی F/8 تا F/16 تنظیم کنید. در دوربین‌های کامپکت و یا موبایل، تنظیم عکاسی از منظره را برای بدست آوردن عکسی واضح از منظره انتخاب کنید.

فلش را خاموش کنید

مردم معمولا باور نمی‌کنند که گاهی خاموش کردن فلش دوربین نتیجه خیلی خوبی در عکس‌های گرفته شده خواهد داشت. البته این موضوع همیشه جواب نمی‌دهد اما دوربین‌های جدید با داشتن ISO بالا این امکان رو ایجاد می‌کنند که بتونید با نور کم عکس‌های خیلی خوبی بگیرید.

چند عکس آزمایشی بگیرید با فلش روشن و بدون فلش و نتیجه را مقایسه کنید. به یاد داشته باشید وقتی در غروب آفتاب عکاسی می‌کنید حتما فلش دوربین را خاموش کنید.

عکس‌های هنری بگیرید

اگر به جایی سفر کرده‌اید که مکان‌های خاص و معروفی دارد، مثل سی و سه پل، مسجد امام، گنبد سلطانیه و یا حافظیه و سعدیه سعی نکنید عکس‌های تکراری بگیرید! به دنبال یک پرسپکتیو متفاوت باشید از یک زاویه متفاوت به مکان خاص نگاه کنید و قاب جدیدی ببندید.

شاید عکس یک گربه در حال راه رفتن که در پس زمینه آن سی و سه پل باشد روح قصه بیشتری برای گفتن داشته باشد.

خودتان در عکس باشید

آدم‌های کمی هستند که در سفر به عکاسی اهمیت می‌دهند و شما یکی از آنها هستید. خوب این منصفانه نیست که همیشه شما در عکس‌ها نباشید و در حال عکس گرفتن از مناظر و سایر همسفرانتان باشید. پس حالا نوبت شماست.

سعی کنید در چند عکس خودتان هم در عکس باشید. اگر لازم است از قابلیت تایمر دوربین خود استفاده کنید و یا حتی با دراز کردن دست خود، خودتان را نیز در عکس بگنجانید از این کار دریغ نکنید.

بعدها هیچ کس باور نخواهد کرد که شما هم در این سفر بودید. مطمئن باشید قصه سفر بدون شما یک بخش مهمی کم دارد.

منابع: دوربین‌شاپ، ویکی‌کوه